Most Powerful Nation: વૈશ્વિક શક્તિ ફક્ત શસ્ત્રો કે પૈસાથી માપવામાં આવતી નથી. કોઈ પણ દેશની છબી, આર્થિક પ્રભાવ, રાજદ્વારી નેટવર્ક અને લશ્કરી તાકાત તેના રેન્કિંગ નક્કી કરવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. એશિયાના તાજેતરના ડેટાએ બધાને આશ્ચર્યચકિત કર્યા છે. ભારતે શાંતિ અને શક્તિનું ઉદાહરણ સ્થાપિત કરીને ત્રીજા ક્રમે પહોંચ્યું છે. પરંતુ પ્રશ્ન એ છે કે: શું આ રેન્કિંગ ફક્ત શસ્ત્રો અને નાણાકીય શક્તિનું પરિણામ છે, કે પછી તેમાં કંઈક બીજું છે? ચાલો આનું અન્વેષણ કરીએ.
શક્તિ માપવાનો આધાર શું છે? તાજેતરમાં, ઓસ્ટ્રેલિયાની પ્રતિષ્ઠિત લોવી સંસ્થાએ એશિયા પાવર ઇન્ડેક્સ 2025 બહાર પાડ્યો. અહેવાલ મુજબ, 27 એશિયન દેશોની શક્તિ આઠ મુખ્ય પરિમાણો પર માપવામાં આવી હતી: લશ્કરી ક્ષમતા, આર્થિક શક્તિ, સંરક્ષણ નેટવર્ક, રાજદ્વારી પ્રભાવ, સાંસ્કૃતિક પહોંચ, સ્થિતિસ્થાપકતા અને ભવિષ્યની સંભાવના. ભારતે આ યાદીમાં ત્રીજું સ્થાન મેળવ્યું છે, જે સમગ્ર એશિયામાં ભૂ-રાજકીય લેન્ડસ્કેપ બદલી રહ્યું હોય તેવું લાગે છે.
ભારતનો ઉદય ફક્ત તેની લશ્કરી અથવા શસ્ત્ર ક્ષમતાઓને કારણે નથી; તેના બદલે, આર્થિક વિકાસ, આંતરરાષ્ટ્રીય ભાગીદારી અને નવી ટેકનોલોજીમાં રોકાણનો સંયુક્ત પ્રભાવ ભારતને એક મોટી શક્તિ બનાવે છે. લોવી રિપોર્ટ જણાવે છે કે ભારતનો સ્કોર 40.0 છે, જે તેને મુખ્ય શક્તિ શ્રેણીમાં મજબૂત રીતે સ્થાપિત કરે છે.
ભારતે કયા ક્ષેત્રોમાં ફેરફાર કર્યા છે? છેલ્લા દાયકામાં ભારતે તેના સંરક્ષણમાં નોંધપાત્ર ફેરફારો કર્યા છે. આધુનિક મિસાઇલ સિસ્ટમ્સ, હાઇ-ટેક ફાઇટર એરક્રાફ્ટ અને સપાટી અને પાણીની અંદરની લડાઇ ક્ષમતાઓએ સૈન્યને મજબૂત બનાવ્યું છે. વધુમાં, નૌકાદળની સબમરીન અને વાયુસેનાની લાંબા અંતરની હડતાલ ક્ષમતાઓએ ભારતની લશ્કરી પહોંચને વધુ વધારી છે.
આર્થિક સ્થિતિ ભારત આર્થિક મોરચે પણ ઝડપથી ઉભરી રહ્યું છે. અહેવાલ મુજબ, ભારતનો GDP, ટેકનોલોજીકલ રોકાણો અને વૈશ્વિક વેપાર નેટવર્ક તેને વૈશ્વિક મંચ પર મજબૂત સ્થાન આપે છે. વધુમાં, ભારતની ડિજિટલ તાકાત, સ્ટાર્ટઅપ ઇકોસિસ્ટમ અને ઊર્જા સુરક્ષા તેને ભવિષ્યના પડકારો માટે તૈયાર બનાવે છે.
ભારતનો સોફ્ટ પાવર રાજદ્વારી રીતે, ભારતે પ્રાદેશિક અને આંતરરાષ્ટ્રીય સહયોગ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું છે. તે અનેક બહુપક્ષીય મંચો પર ભાગ લે છે અને વૈશ્વિક બાબતો પર પ્રભાવ પાડી રહ્યું છે. સાંસ્કૃતિક પ્રભાવ પણ ભારતની શક્તિઓનો એક ભાગ છે - ભાષા, ફિલ્મ, સંગીત અને યોગ ભારતની "સોફ્ટ પાવર" ને મજબૂત બનાવે છે. જો કે, અહેવાલ એ પણ સૂચવે છે કે ભારત હજુ પણ કેટલાક ક્ષેત્રોમાં સુધારો કરી શકે છે. રાજદ્વારી પહોંચ અને આર્થિક વિસ્તરણ ક્ષમતાઓને વધુ વધારવાની જરૂર છે. સંરક્ષણ નેટવર્ક અને તકનીકી નવીનતાને પણ આગલા સ્તર પર લઈ જવી જોઈએ.
આ અહેવાલ વિશ્વને સંદેશ આપે છે કે ફક્ત શસ્ત્રો અને પૈસા દેશની શક્તિ નક્કી કરતા નથી. વ્યૂહાત્મક રોકાણો, તકનીકી પ્રગતિ, રાજદ્વારી ક્ષમતાઓ અને સાંસ્કૃતિક પ્રભાવ આ બધા ભેગા થઈને દેશને મહાસત્તા બનાવે છે. ભારતે સાબિત કર્યું છે કે ત્રીજા ક્રમની શક્તિ પણ ટકાઉ વિકાસ અને વ્યૂહાત્મક વિચારસરણી દ્વારા પ્રાપ્ત કરી શકાય છે.