ISRO XPoSat Mission: ભારત ફરી એકવાર નવા ઈતિહાસની સાથે નવા વર્ષની શરૂઆત કરવા જઈ રહ્યું છે. ચંદ્રયાન-3 અને આદિત્ય L1 પછી, હવે ભારતીય અવકાશ સંશોધન સંસ્થા (ISRO) સોમવાર (1 જાન્યુઆરી)ના રોજ પ્રથમ એક્સ-રે પૉલેરિમીટર સેટેલાઇટ (XPoSat) લૉન્ચ કરવા માટે તૈયાર છે. આ લૉન્ચિંગ સાથે નવા વર્ષનું સ્વાગત કરવામાં આવશે જે બ્લેક હૉલ જેવી ખગોળીય રચનાઓના રહસ્યો ઉજાગર કરશે. તેને શ્રીહરિકોટાના સતીશ ધવન સ્પેસ સેન્ટરથી સવારે 9.10 કલાકે પૉલર સેટેલાઇટ લૉન્ચ વ્હીકલ રૉકેટ પર લૉન્ચ કરવામાં આવશે.
ઓક્ટોબરમાં ગગનયાન પરીક્ષણ વાહન 'ડી1 મિશન'ની સફળતા બાદ આ પ્રક્ષેપણ કરવામાં આવી રહ્યું છે. આ મિશનનું આયુષ્ય લગભગ 5 વર્ષનું હશે. ધ્રુવીય સેટેલાઇટ લૉન્ચ વ્હીકલ (PSLV)-C58 રોકેટ તેના 60મા મિશન પર કી પેલૉડ 'EXPOSAT' અને અન્ય 10 ઉપગ્રહો વહન કરશે જે પૃથ્વીની નીચી ભ્રમણકક્ષામાં મૂકવામાં આવશે.
રહસ્યમયી દુનિયા પરથી ખુલશે પડદો
ચેન્નાઈથી લગભગ 135 કિમી પૂર્વમાં સ્થિત સ્પેસ સેન્ટરમાંથી નવા વર્ષના પહેલા દિવસે સવારે 9.10 વાગ્યે પ્રક્ષેપણ માટે 25 કલાકનું કાઉન્ટડાઉન રવિવારે (31 ડિસેમ્બર)થી શરૂ થયું હતું. ઈસરોના સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું કે, "પીએસએલવી-સી58નું કાઉન્ટડાઉન આજે સવારે 8.10 વાગ્યે શરૂ થયું હતું."
એક્સ-રે પૉલારીમીટર સેટેલાઇટ (એક્સપોસેટ) એક્સ-રે સ્ત્રોતના રહસ્યોને ઉઘાડવામાં અને 'બ્લેક હોલ્સ'ની રહસ્યમય દુનિયાનો અભ્યાસ કરવામાં મદદ કરશે. ISRO અનુસાર, અવકાશ-આધારિત ધ્રુવીકરણ માપનમાં ખગોળશાસ્ત્રીય સ્ત્રોતોમાંથી એક્સ-રે ઉત્સર્જનનો અભ્યાસ કરવા માટે તે અવકાશ એજન્સીનો પ્રથમ સમર્પિત વૈજ્ઞાનિક ઉપગ્રહ છે.
અમેરિકાની અંતરિક્ષ એજન્સી નાસાએ પણ કરી હતી આવી સ્ટડી
ભારતીય અવકાશ એજન્સી ISRO ઉપરાંત, યુએસ સ્પેસ એજન્સી નાસાએ ડિસેમ્બર 2021 માં સુપરનોવા વિસ્ફોટના અવશેષો, બ્લેક હોલમાંથી નીકળતા કણોના પ્રવાહો અને અન્ય ખગોળીય ઘટનાઓ પર સમાન અભ્યાસ હાથ ધર્યો હતો. ISROએ જણાવ્યું હતું કે એક્સ-રે ધ્રુવીકરણનો અવકાશ આધારિત અભ્યાસ આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે મહત્વપૂર્ણ બની રહ્યો છે અને EXPOSACT મિશન આ સંદર્ભમાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવશે.
વર્તમાન સૈદ્ધાંતિક મૉડલની સીમાઓને તોડવા માટે 'એક્સપૉસેટ મિશન' તૈયાર
અવકાશ એજન્સીએ જણાવ્યું હતું કે XPoSat મિશન ધ્રુવીય અવલોકનો અને સ્પેક્ટ્રોસ્કૉપિક માપને જોડીને વર્તમાન સૈદ્ધાંતિક મૉડલની મર્યાદાઓને તોડવા માટે તૈયાર છે. આમ કરવાથી, સંશોધકો અવકાશી પદાર્થોના ઉત્સર્જન મિકેનિઝમ્સને સંચાલિત કરતી જટિલ ભૌતિક પ્રક્રિયાઓ દ્વારા ઉભા થતા પડકારોને દૂર કરી શકે છે.
યુ આર રાવ સેટેલાઇટ સેન્ટરના સહયોગથી ડેવલપ થયું પૉલિક્સ
યુઆર રાવ સેટેલાઇટ સેન્ટર (યુઆરએસસી) સાથે મળીને બેંગ્લોરમાં રામમ રિસર્ચ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ (આરઆરઆઈ) દ્વારા વિકસિત, પોલીક્સ એ 8-30 કેવી એનર્જી બેન્ડમાં ઉપયોગ કરવા માટે રચાયેલ એક એક્સ-રે પોલેરીમીટર છે, HT અહેવાલો. ખગોળશાસ્ત્રીય અવલોકનો. સાધનમાં કોલિમેટર, એક સ્કેટરર અને ચાર એક્સ-રે પ્રમાણસર કાઉન્ટર ડિટેક્ટરનો સમાવેશ થાય છે જે સ્કેટરરને ઘેરી લે છે.