Indian Navy: બુધવારે (10 જાન્યુઆરી) ભારતીય નૌકાદળે તેનું પ્રથમ સ્વદેશી 'મીડિયમ-એલ્ટિટ્યુડ લોંગ-એન્ડ્યુરન્સ' (MALE) ડ્રોન પ્રાપ્ત કર્યું. આ ડ્રોનનું નામ 'દ્રષ્ટિ 10 સ્ટારલાઈનર' અનમેનેડ એરિયલ વ્હીકલ (UAV) છે. સ્વદેશી વિઝન ડ્રોનને કારણે ભારતની ગુપ્તચર, દેખરેખ અને જાસૂસી ક્ષમતામાં વધારો થવા જઈ રહ્યો છે. નેવી ચીફ એડમિરલ આર હરિ કુમારે કહ્યું કે આ ડ્રોન હિંદ મહાસાગર ક્ષેત્રમાં શક્તિશાળી સાબિત થશે, જ્યાં અનેક પડકારોનો સામનો કરવો પડી રહ્યો છે.
'દ્રષ્ટિ 10 સ્ટારલાઇનર' ડ્રોનનું નિર્માણ અદાણી ડિફેન્સ અને એરોસ્પેસ દ્વારા તેની હૈદરાબાદ ફેસિલિટી ખાતે કરવામાં આવ્યું છે. આ ડ્રોનને તૈયાર કરવા માટે ઈઝરાયેલની ડિફેન્સ કંપની 'એલ્બિટ સિસ્ટમ' દ્વારા ટેક્નોલોજી ટ્રાન્સફરની પણ મદદ લેવામાં આવી છે. દ્રષ્ટિ ડ્રોન એ પહેલું મોટું હથિયાર છે, જે અદાણી ડિફેન્સ દ્વારા ભારતીય સશસ્ત્ર દળોને આપવામાં આવ્યું છે. આ ડ્રોન એલ્બિટ સિસ્ટમના Hermes 900 Starliner ડ્રોનનું એક પ્રકાર છે.
'દ્રષ્ટિ 10 સ્ટારલાઈનર'ની વિશેષતાઓ શું છે?
'દ્રષ્ટિ 10 સ્ટારલાઈનર' ડ્રોન તમામ પ્રકારના હવામાનમાં ઓપરેટ કરી શકાય છે.
અદાણી ડિફેન્સ દ્વારા આપવામાં આવેલ આ ડ્રોન 70 ટકા સ્વદેશી છે.
'દ્રષ્ટિ 10 સ્ટારલાઈનર' ડ્રોન 36 કલાક સુધી સતત ઉડી શકે છે.
ડ્રોન 450 કિલોગ્રામ સુધીનું પેલોડ લઈ શકે છે અને તેને ગમે ત્યાં પહોંચાડી શકાય છે.
ડ્રોનમાં ત્રણ હાર્ડ પોઈન્ટ છે, જે પેલોડ માટે છે. જો જરૂર પડે તો તેમાં હથિયારો પણ ફીટ કરી શકાય છે.
'દ્રષ્ટિ 10 સ્ટારલાઈનર' ડ્રોન 30 હજાર ફૂટની ઉંચાઈ સુધી ઉડી શકે છે.
આ ડ્રોન એક અદ્યતન ઇન્ટેલિજન્સ, સર્વેલન્સ અને રિકોનિસન્સ (ISR) પ્લેટફોર્મ છે.
દ્રષ્ટિ ડ્રોનની જાળવણીની જરૂરિયાત પણ ઘણી ઓછી છે. જેના કારણે ડ્રોન ચલાવવામાં સરળતા રહે છે.
ડ્રોન અત્યાધુનિક અદ્યતન સંચાર પ્રણાલીથી સજ્જ છે, જેમાં સેટેલાઇટ કોમ્યુનિકેશન અને લાઇન-ઓફ-સાઇટ (LOS) ડેટા લિંક્સનો સમાવેશ થાય છે, જે સુરક્ષિત ડેટા ટ્રાન્સફરની મંજૂરી આપે છે.
સશસ્ત્ર દળોને 100 ડ્રોનની જરૂર છે
નેવી ચીફ એડમિરલ હરિ કુમાર ડ્રોન લોન્ચ કરવા અને તેની ડિલિવરી લેવા માટે હૈદરાબાદમાં હાજર હતા. તેમણે કહ્યું કે નૌકાદળ અને આર્મી દ્વારા કટોકટીની નાણાકીય શક્તિઓનો ઉપયોગ કરીને ઓર્ડર કરાયેલા ચાર ડ્રોનમાંથી આ પ્રથમ છે. નૌકાદળ અને સેનાને બે-બે દૃષ્ટિ ડ્રોન આપવાના છે. બાકીના ડ્રોન આગામી મહિનામાં ડિલિવરી કરવાના છે. સશસ્ત્ર દળોને આવા 100 જેટલા ડ્રોનની જરૂર છે.
નેવીને ડ્રોનની જરૂર કેમ પડી?
વાસ્તવમાં, છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં દરિયામાં નેવીના પડકારો વધ્યા છે. હિંદ મહાસાગરમાં ચીનની વધતી ઘૂસણખોરીએ નેવીને તેના પર નજર રાખવાની ફરજ પાડી છે. હિંદ મહાસાગરમાં ચીની જહાજો વારંવાર જોવા મળે છે, જે ભારત માટે સુરક્ષા ચિંતાઓનું કારણ બને છે.
તાજેતરના વર્ષોમાં, અરબી સમુદ્ર પણ તણાવનો નવો મોરચો બન્યો છે, જ્યાં જહાજોને નિશાન બનાવવામાં આવી રહ્યા છે. ચાંચિયાઓએ લાલ સમુદ્રમાં કોમર્શિયલ જહાજોને નિશાન બનાવ્યા છે. આ બાબતોને ધ્યાનમાં રાખીને નેવી સમુદ્રમાં વધુ સારી દેખરેખ ઈચ્છે છે, જેમાં આ ડ્રોન મદદ કરશે.