Madras High Court: મદ્રાસ હાઈકોર્ટે તાજેતરમાં જ ઠરાવ્યું છે કે માતા તેના મૃત્યુ પહેલા તેની મૃત પુત્રી દ્વારા મેળવેલા ભરણપોષણના બાકીના દાવા માટે હકદાર છે.
અદાલતે જણાવ્યું હતું કે ભરણપોષણનું બાકી રહેલું એ મૃતક પુત્રીની મિલકત છે અને તેણીના મૃત્યુ પછી, તેણીની માતા કાયદેસર વાલી તરીકે આ મિલકત માટે હકદાર છે.
કોર્ટે કહ્યું, "જ્યાં સુધી જાળવણીની બાકી રકમ ચૂકવવાપાત્ર છે, તે મિલકતની પ્રકૃતિમાં હશે જે વારસાગત છે પરંતુ ભાવિ જાળવણીનો અધિકાર ટ્રાન્સફર ઓફ પ્રોપર્ટી એક્ટની કલમ 6(dd) ના આધારે સ્થાનાંતરિત અથવા ટ્રાન્સફરપાત્ર છે વારસો પાત્ર નથી."
ન્યાયમૂર્તિ વી. શિવગ્નનમે આ રીતે મૃતક પુત્રીના ભૂતપૂર્વ પતિ દ્વારા દાખલ કરવામાં આવેલી ફોજદારી રિવિઝન અરજીને ફગાવી દીધી હતી જેમાં ન્યાયિક મેજિસ્ટ્રેટના આદેશને પડકારવામાં આવ્યો હતો જેમાં માતાને ભરણપોષણની બાકી રકમ મેળવવાની મંજૂરી આપવામાં આવી હતી.
હાઈકોર્ટે કહ્યું, “હિન્દુ ઉત્તરાધિકાર અધિનિયમની કલમ 15(1)(c) મુજબ, માતા તેની પુત્રીની મિલકત માટે હકદાર છે. આ કિસ્સામાં, તેમની પુત્રી સરસ્વતી (અરજીકર્તાની પત્ની) ના મૃત્યુ સુધી ભરણપોષણ બાકી રહે છે. તેથી, નીચલી અદાલત મૃત પુત્રીની માતા (અરજીકર્તાની પત્ની)ને ભરણપોષણની બાકી રકમ માટેની અરજીના પક્ષકાર બનાવી યોગ્ય કર્યું. નીચલી અદાલત દ્વારા આપવામાં આવેલા આદેશમાં કોઈ ભૂલ નથી અને અસ્પષ્ટ આદેશમાં દખલ કરવાનું કોઈ કારણ નથી અને ફોજદારી પુનરાવર્તન કેસમાં કોઈ યોગ્યતા નથી."
અરજદાર અન્નાદુરાઈએ 1991માં સરસ્વતી સાથે લગ્ન કર્યા હતા. તેઓ અલગ થઈ ગયા અને અન્નાદુરાઈએ હિંદુ મેરેજ એક્ટ હેઠળ છૂટાછેડાની અરજી દાખલ કરી. તેમના છૂટાછેડા પછી, સરસ્વતીએ ભરણપોષણ માટે અરજી કરી હતી અને તેણીને માસિક રૂ. 7500 ભરણપોષણ ચૂકવવાનો નિર્દેશ આપવામાં આવ્યો હતો, જે અરજી દાખલ કર્યાની તારીખથી ચૂકવવાની હતી. જાળવણીની બાકી રકમની વસૂલાત માટે, સરસ્વતીએ રૂ.6,37,500ની બાકી રકમનો દાવો કરતી બીજી અરજી દાખલ કરી. જોકે, અરજી પેન્ડિંગ દરમિયાન તેણીનું મૃત્યુ થયું હતું. જેના પગલે તેની માતા જયાએ તેને અરજદાર તરીકે સામેલ કરવા અને બાકી રકમ વસૂલવા દેવા માટે અરજી કરી હતી. આ અરજીને મંજૂરી આપવામાં આવી હતી અને તે કોર્ટ સમક્ષ સમીક્ષા હેઠળ હતી.
અન્નાદુરાઈએ દલીલ કરી હતી કે જાળવણી એ સરસ્વતીનો વ્યક્તિગત અધિકાર છે અને તેમના મૃત્યુ પછી, કાર્યવાહીનું કોઈ કારણ બાકી રહ્યું નથી. તેણે રજૂઆત કરી હતી કે કાર્યવાહીનું કોઈ કારણ ન હોવાથી, સરસ્વતીની માતા કાર્યવાહી ચાલુ રાખવા માટે સક્ષમ નથી અને જાળવણીના બાકીના દાવા માટે હકદાર નથી.
બીજી તરફ જયાએ કહ્યું કે બાકી રકમ તેમની પુત્રીની મિલકત છે. વધુમાં, એવી રજૂઆત કરવામાં આવી હતી કે હિંદુ ઉત્તરાધિકાર અધિનિયમની કલમ 15(1)(c) હેઠળ, પુત્રો અને પુત્રીઓની ગેરહાજરીમાં, માતા તેની મૃત પુત્રીની વારસદાર છે. જયાએ એમ પણ કહ્યું કે તેમની પુત્રીના છૂટાછેડા પછી, અન્નાદુરાઈ હવે કાયદાકીય વારસદાર નથી. આમ, જયાએ દલીલ કરી હતી કે તે બાકી રકમ મેળવવા માટે સક્ષમ છે.
અદાલતને જયાની દલીલો યોગ્ય જણાઈ હતી. કોર્ટે કહ્યું કે હિંદુ ઉત્તરાધિકાર અધિનિયમની કલમ 14 મુજબ ભરણપોષણની બાકી રકમ પત્નીની મિલકત છે.
તેણે એમ પણ ઉમેર્યું હતું કે, "જ્યાં સુધી જાળવણીની બાકી રકમ ચૂકવવાપાત્ર છે, તે મિલકતની પ્રકૃતિમાં હશે જે વારસાગત છે પરંતુ ભાવિ જાળવણીનો અધિકાર ટ્રાન્સફર ઓફ પ્રોપર્ટી એક્ટની કલમ 6(dd) ના આધારે સ્થાનાંતરિત કરી શકાય અને તે વારસાગત નથી.”