New Labour Codes: મોદી સરકારે શ્રમ સુધારામાં અત્યાર સુધીનું સૌથી મોટું પગલું ભરતા 29 જૂના શ્રમ કાયદાઓ નાબૂદ કર્યા છે, અને 21 નવેમ્બરથી દેશભરમાં ચાર નવા લેબર કોડ અમલમાં આવ્યા છે. સરકારનો દાવો છે કે આ ફેરફારો આત્મનિર્ભર ભારત તરફ એક ઐતિહાસિક પગલું છે, જે દેશની રોજગાર પ્રણાલી અને ઔદ્યોગિક પ્રણાલીને ફરીથી વ્યાખ્યાયિત કરે છે. નવા નિયમો દેશના 40 કરોડથી વધુ કામદારોને સામાજિક સુરક્ષા કવરેજ પ્રદાન કરશે, જે પહેલા ક્યારેય શક્ય ન હતું.
1. આધુનિક જરૂરિયાતો અનુસાર નવી જોગવાઈઓ
દેશમાં ઘણા શ્રમ કાયદા 1930 અને 1950 ની વચ્ચે ઘડવામાં આવ્યા હતા, અને તેમાં ગિગ વર્કર્સ, પ્લેટફોર્મ વર્કર્સ અને સ્થળાંતરિત કામદારો જેવી આધુનિક કાર્ય શૈલીઓનો પણ ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો ન હતો. નવા લેબર કોડ તે બધાને કાનૂની રક્ષણ પૂરું પાડે છે.
2. નિમણૂક પત્ર ફરજિયાત, સમયસર પગારની ખાતરી
હવે, દરેક કર્મચારીને નિમણૂક પત્ર આપવાની જરૂર રહેશે. લઘુત્તમ વેતન દેશભરમાં લાગુ થશે, અને સમયસર પગાર કાનૂની જવાબદારી રહેશે. આનાથી રોજગારમાં પારદર્શિતા અને કર્મચારીની સલામતી વધશે.
3. કર્મચારીઓ માટે મફત આરોગ્ય તપાસ
40 વર્ષથી વધુ ઉંમરના કર્મચારીઓને વર્ષમાં એકવાર મફત આરોગ્ય તપાસ મળશે. ખાણકામ, રસાયણો અને બાંધકામ જેવા જોખમી ક્ષેત્રોમાં કામ કરતા કર્મચારીઓને સંપૂર્ણ આરોગ્ય સુરક્ષા મળશે.
4. ફક્ત એક વર્ષની સેવા માટે ગ્રેચ્યુટી
ગ્રેચ્યુટી, જે અગાઉ પાંચ વર્ષની સેવા પછી મળતી હતી, હવે ફક્ત એક વર્ષની કાયમી રોજગાર પછી ઉપલબ્ધ થશે. ખાનગી ક્ષેત્રના કર્મચારીઓ માટે આ એક મોટો લાભ છે.
5. કામ કરતી મહિલાઓ માટે નવા લાભો
મહિલાઓ હવે સંમતિ અને સલામતીના પગલાં સાથે રાત્રિ શિફ્ટમાં કામ કરી શકે છે. નવો કોડ સમાન પગાર અને સલામત કાર્યસ્થળની પણ ખાતરી આપે છે. ટ્રાન્સજેન્ડર કામદારોને પણ સમાન અધિકારો મળ્યા છે.
6. ગિગ અને પ્લેટફોર્મ કામદારો માટે કાનૂની માન્યતા
ઓલા-ઉબેર ડ્રાઇવરો, ઝોમેટો-સ્વિગી ડિલિવરી ભાગીદારો અને એપ્લિકેશન-આધારિત કામદારોને હવે સામાજિક સુરક્ષા લાભો મળશે. એગ્રીગેટર્સને તેમના ટર્નઓવરના 1-2% યોગદાન આપવાની જરૂર રહેશે. તમારા UAN ને લિંક કરવાથી ખાતરી થશે કે તમે રાજ્યો બદલો તો પણ લાભો ચાલુ રહેશે.
7. ઓવરટાઇમ પર ડબલ પગાર
કર્મચારીઓને હવે ડબલ ઓવરટાઇમ પગાર મળશે. આ ઓવરટાઇમ ચુકવણીમાં પારદર્શિતા સુનિશ્ચિત કરશે.
8. કોન્ટ્રાક્ટ કામદારોને કાયમી કર્મચારીઓ જેટલું જ રક્ષણ મળશે
કોન્ટ્રાક્ટ કામદારોને હવે લઘુત્તમ વેતન, સામાજિક સુરક્ષા અને નોકરીની ગેરંટી મળશે. સ્થળાંતરિત અને અસંગઠિત કામદારોને પણ સુરક્ષા માળખામાં સમાવવામાં આવશે.
9. ઉદ્યોગો માટે કમ્પ્લાયંસ સરળ
સિંગલ લાઇસન્સ અને સિંગલ રિટર્ન સિસ્ટમ લાગુ કરવામાં આવશે. આ કંપનીઓ પરના અનુપાલનનો બોજ ઘટાડશે અને ઉદ્યોગોને લાલ ફિતાશાહીમાંથી રાહત આપશે.
10. કામદાર-કંપની વિવાદોના નિરાકરણ માટે નવું મોડેલ
એક નિરીક્ષક-કમ-સુવિધાકર્તા સિસ્ટમ હવે લાગુ કરવામાં આવશે, જ્યાં અધિકારીઓ દંડાત્મક કાર્યવાહીને બદલે માર્ગદર્શન પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરશે. બે સભ્યોની ટ્રિબ્યુનલ બનાવવામાં આવશે જેથી કામદારો સીધી ફરિયાદો નોંધાવી શકે.
સરકારનું કહેવું છે કે નવા લેબર કોડ વિકસિત ભારત 2047 ના ધ્યેય તરફ મજબૂત પાયો નાખશે. આ સુધારાઓ વેતન સંહિતા 2019, ઔદ્યોગિક સંબંધો સંહિતા 2020, સામાજિક સુરક્ષા સંહિતા 2020 અને વ્યવસાયિક સલામતી, આરોગ્ય અને કાર્યકારી પરિસ્થિતિઓ સંહિતા 2020 હેઠળ લાગુ કરવામાં આવ્યા છે.