Supreme Court on Bulldozer Action: સુપ્રીમ કોર્ટે ક્રિમિનલ કેસ હોવા પર બુલડોઝર કાર્યવાહીની એકવાર ફરી ટીકા કરી છે. ગુરુવાર (12 સપ્ટેમ્બર 2024)ના રોજ ગુજરાતના એક કેસની સુનાવણી કરતાં કોર્ટે આદેશમાં કહ્યું છે કે પરિવારના કોઈ સભ્ય પર ગુનાનો આરોપ લાગવો મકાન પર બુલડોઝર ચલાવવાનો આધાર નથી બની શકતો. દેશમાં કાયદાનું શાસન છે. બે પ્રકારના કેસોને ભેગા કરીને કાર્યવાહી કરવી યોગ્ય નહીં કહેવાય. જો કોઈ મકાન કાયદેસર છે તો તેને તોડી પાડી શકાય નહીં.
ગુજરાતના ખેડાના એક વ્યક્તિએ દાવો કર્યો હતો કે તેના કાયદેસર રીતે બનાવેલા મકાનને નગરપાલિકા તોડી પાડવા માંગે છે. પરિવારના એક સભ્ય સામે નોંધાયેલી FIR પછી આવું કરવામાં આવી રહ્યું છે. સુપ્રીમ કોર્ટે કેસમાં નોટિસ જારી કરતાં નગરપાલિકાની કાર્યવાહી પર ગુરુવાર (12 સપ્ટેમ્બર 2024)ના રોજ રોક લગાવી દીધી. અદાલતે સુનાવણી દરમિયાન આ અંગે કડક ટિપ્પણી પણ કરી. ન્યાયમૂર્તિ હૃષિકેશ રોય, સુધાંશુ ધૂલિયા અને એસવીએન ભટ્ટીની બેન્ચે કહ્યું કે દેશમાં કાયદો સર્વોચ્ચ છે. કોર્ટ આ પ્રકારની કાર્યવાહી પર આંખ મીંચી શકે નહીં. આવી કાર્યવાહીને દેશના કાયદા પર બુલડોઝર ચલાવવા જેવી ગણી શકાય.
આખો મામલો શું છે
ગુજરાતના ખેડા જિલ્લામાં રહેતા અરજદાર જાવેદઅલી મહેબૂબમિયા સૈયદે દાવો કર્યો છે કે તેમના એક પૈતૃક ઘરને કાઠલાલ નગરપાલિકા તોડી પાડવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે, જ્યારે તે કાયદેસર છે. તેમનું કહેવું છે કે 2 સપ્ટેમ્બર 2024ના રોજ તેમના ભાઈ વિરુદ્ધ જાતીય સતામણી અને હુમલાના આરોપોમાં એક FIR નોંધાઈ. તેના ચાર દિવસ પછી એટલે કે 6 સપ્ટેમ્બર 2024ના રોજ કાઠલાલ નગરપાલિકાએ તેમને એક નોટિસ મોકલી, જેમાં તેમના ઘરને તોડી પાડવાની વાત કહેવામાં આવી હતી.
'આખા પરિવારને સજા આપવી યોગ્ય નથી'
પોતાની અરજીમાં સૈયદે દલીલ કરી કે મકાન તોડી પાડવાનો હેતુ પરિવારના એક સભ્ય પર લગાવેલા ફોજદારી આરોપો માટે આખા પરિવારને સજા કરવાનો છે. ગુરુવારની સુનાવણી દરમિયાન સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું, "કોઈ ગુનામાં કથિત સંડોવણી મિલકતને તોડી પાડવાનો આધાર નથી. એવા દેશમાં જ્યાં રાજ્યના કાર્યો કાયદાના શાસનની તરફથી શાસિત થાય છે, ત્યાં ઘરના કોઈ એક સભ્ય દ્વારા કરાયેલા ગુના માટે આખા પરિવારને સજા કરવી અને કાયદેસર મકાનને તોડી પાડવું યોગ્ય નથી." બધી દલીલો સાંભળ્યા પછી બેન્ચે બુલડોઝર એક્શન પર રોક લગાવતાં સંબંધિત અધિકારીઓ પાસેથી એક મહિનાની અંદર સ્પષ્ટીકરણ માંગ્યું છે. સર્વોચ્ચ અદાલતે આદેશ આપ્યો કે આ દરમિયાન અરજદારની મિલકતના સંબંધમાં બધા સંબંધિત પક્ષો તરફથી યથાસ્થિતિ જાળવી રાખવી જોઈએ.
બીજા એક કેસમાં અદાલતે કરી હતી ટીકા
2 સપ્ટેમ્બરે થયેલી એક સુનાવણીમાં સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું હતું કે તે આખા ભારતમાં આ પ્રકારની કાર્યવાહીને નિયંત્રિત કરવા માટે માર્ગદર્શિકા જારી કરશે. જસ્ટિસ ભૂષણ આર ગવઈ અને કેવી વિશ્વનાથનની બેન્ચે સવાલ કર્યો હતો કે કોઈ વ્યક્તિ પર ગુનાનો આરોપ હોવા પર જ ઘરને કેવી રીતે તોડી પાડી શકાય. બેન્ચે કહ્યું હતું કે યોગ્ય કાનૂની પ્રક્રિયાઓનું પાલન કર્યા વિના દોષસિદ્ધિ પણ આવી કાર્યવાહીને યોગ્ય ઠેરવતી નથી. બેન્ચે ટિપ્પણી કરી હતી કે એક પિતાનો દીકરો હઠીલો હોઈ શકે છે, પરંતુ જો આ આધારે ઘરને તોડી પડાય... તો આ રીત નથી.