નવી દિલ્હી: સુપ્રીમ કોર્ટે સ્પષ્ટ કર્યું છે કે આધાર કાર્ડને નાગરિકતાનો પુરાવો ગણી શકાય નહીં. તેનો ઉપયોગ ફક્ત ઓળખ કાર્ડ તરીકે જ થઈ શકે છે. કોર્ટે કહ્યું કે કેટલાક રાજકીય પક્ષો આધારને નાગરિકતા સાબિત કરવાનો પુરાવો બનાવવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે, જે કાયદાની વિરુદ્ધ છે. ન્યાયાધીશ સૂર્યકાંત અને ન્યાયાધીશ જોયમાલ્યા બાગચીની બેન્ચે કહ્યું કે આધાર કાર્ડનો ઉપયોગ ઓળખ માટે થઈ શકે છે, પરંતુ તેને નાગરિકતા સાબિત કરવાનો આધાર બનાવી શકાય નહીં.
કોર્ટે કહ્યું, "આપણે આધારની સ્થિતિને આધાર અધિનિયમ અને પુટ્ટસ્વામી કેસના નિર્ણયથી આગળ નથી વધારી શકતા." કલમ 9 મુજબ, આધાર ન તો નાગરિકતાનો પુરાવો છે અને ન તો નિવાસનો અધિકાર આપે છે. 2018 માં, સુપ્રીમ કોર્ટે પુટ્ટસ્વામી કેસમાં પણ આ જ ચુકાદો આપ્યો હતો.
સુપ્રીમ કોર્ટે સ્પષ્ટપણે કહ્યું છે કે આધાર ફક્ત એક ઓળખપત્ર છે, નાગરિકતાનો પુરાવો નથી. આધાર મતદાર યાદીમાં નામ ઉમેરવા માટે એક દસ્તાવેજ હોઈ શકે છે, પરંતુ માત્ર આધાર પૂરતો નથી. નાગરિકતા સાબિત કરવા માટે અન્ય માન્ય દસ્તાવેજોની પણ જરૂર પડશે.
આ મામલો ત્યારે પ્રકાશમાં આવ્યો જ્યારે બિહારની મતદાર યાદીમાંથી લગભગ 65 લાખ નામ દૂર કરવામાં આવ્યા. આ પછી, કેટલાક રાજકીય પક્ષો, ખાસ કરીને આરજેડીએ મતદાર નોંધણી માટે આધારને અંતિમ પુરાવો બનાવવાની માંગ કરી. આના પર કોર્ટે કડક પૂછ્યું, "આધાર પર આટલો ભાર કેમ ?"
નકલી આધાર કાર્ડ અંગે ચિંતા
ચૂંટણી પંચે કોર્ટને જણાવ્યું હતું કે બિહારના ઘણા જિલ્લાઓમાં આધાર સૈચુરેશન 140% થી વધુ છે, એટલે કે, ઘણા આધાર કાર્ડ એક જ વ્યક્તિના નામે બનાવવામાં આવ્યા છે. કેન્દ્ર સરકારે એ પણ માહિતી આપી હતી કે બાંગ્લાદેશી ઘુસણખોરો અને રોહિંગ્યા શરણાર્થીઓએ છેતરપિંડીથી આધાર કાર્ડ મેળવ્યા છે.
રાજકીય પક્ષોને સલાહ
કોર્ટે કહ્યું કે રાજકીય પક્ષોએ વાસ્તવિક મતદારોને ઓળખવા માટે પાયાના સ્તરે કામ કરવું જોઈએ. તેમણે સૂચન કર્યું કે પક્ષોએ તેમના બૂથ લેવલ એજન્ટો દ્વારા દાવા અને વાંધા દાખલ કરવા જોઈએ અને આધારને અંતિમ પુરાવો બનાવીને લોકશાહીને નબળી ન કરવી જોઈએ.
લોકશાહીના રક્ષણ પર ભાર
સુપ્રીમ કોર્ટે સ્પષ્ટપણે કહ્યું હતું કે નકલી મતદારોને ભારતીય લોકશાહીને નબળી પાડવા દેવામાં આવશે નહીં. આ નિર્ણય એ સ્પષ્ટ સંદેશ છે કે આધાર ફક્ત એક ઓળખ કાર્ડ છે, નાગરિકતાનો પુરાવો નથી.