Tejas Mk2 Fighter Jet: દેશે હિન્દુસ્તાન એરોનોટિક્સ લિમિટેડ (HAL) સાથે લગભગ 120 તેજસ Mk2 ફાઇટર જેટનો મેગા ડીલ કર્યો છે. આ વિમાનોના સમાવેશથી ભારતીય વાયુસેના (IAF)નો કાફલો વધુ શક્તિશાળી બનશે. HAL એ સ્પષ્ટતા કરી છે કે કંપની દર વર્ષે 30 ફાઇટર જેટ વાયુસેનાને સોંપશે, જેથી જૂના MiG-29, Mirage-2000 અને Jaguar વિમાનોને સમયસર બદલી શકાય. એવો અંદાજ છે કે ભારતીય વાયુસેના (IAF)નો અંતિમ ઓર્ડર 200 થી વધુ વિમાનોનો હોઈ શકે છે. આ પગલું ભારતના લશ્કરી આધુનિકીકરણ અને સંરક્ષણ ક્ષેત્રમાં આત્મનિર્ભરતા તરફ એક મોટી સિદ્ધિ છે.
તેજસ Mk2 જૂના ફાઇટર જેટનું સ્થાન લેશે ભારતીય વાયુસેના આગામી વર્ષોમાં તેના જૂના ફાઇટર પ્લેનને દૂર કરવા જઈ રહી છે. તેમાં રશિયાના MiG-29, ફ્રાન્સના મિરાજ-2000 અને એંગ્લો-ફ્રેન્ચ જગુઆરનો સમાવેશ થાય છે. તેમની કુલ સંખ્યા લગભગ 230 છે. આ વિમાનોના નિવૃત્તિ પછી, વાયુસેનાને નવા આધુનિક વિમાનોની જરૂર પડશે અને આ જરૂરિયાતને પૂર્ણ કરવા માટે તેજસ Mk2નો સમાવેશ કરવામાં આવશે.
HAL ની યોજના શું છે ? ભારતીય વાયુસેનાએ શરૂઆતમાં HAL પાસેથી 120 તેજસ Mk2 નો ઓર્ડર આપ્યો હતો, પરંતુ જૂના વિમાનોની સંખ્યા 230 ની નજીક છે, તેથી અંતિમ ઓર્ડર 200 થી વધુ હોઈ શકે છે. HAL આ શક્યતાને ધ્યાનમાં રાખીને તેની ઉત્પાદન ક્ષમતા વધારવાની યોજના બનાવી રહી છે.
તેજસ Mk2 માં શું ખાસ છે ? તેજસ Mk2 એ 4.5 પેઢીનું મધ્યમ વજનનું બહુ-ભૂમિકા ધરાવતું ફાઇટર એરક્રાફ્ટ છે. તે તેજસ Mk1A કરતા વધુ શક્તિશાળી અને આધુનિક છે. તેમાં જનરલ ઇલેક્ટ્રિક F414 એન્જિન ફીટ કરવામાં આવશે, જે તેને વધુ શક્તિશાળી બનાવશે. તેમાં સ્વદેશી રીતે બનાવેલ ઉત્તમ AESA રડાર હશે, જે દેખરેખ અને લક્ષ્યીકરણ ક્ષમતામાં ઘણો વધારો કરશે. આ એરક્રાફ્ટ આધુનિક શસ્ત્રોનો પણ ઉપયોગ કરી શકશે, જેમાં ભારતની પોતાની લાંબા અંતરની એસ્ટ્રા મિસાઇલનો પણ સમાવેશ થાય છે. તેજસ Mk2 ને એવી રીતે ડિઝાઇન કરવામાં આવ્યું છે કે તે હાલના એરક્રાફ્ટ અને ભવિષ્યના પાંચમી પેઢીના AMCA એરક્રાફ્ટ વચ્ચેના ટેકનોલોજીકલ અંતરને ભરી શકે.
દર વર્ષે કેટલા તેજસ બનાવવામાં આવશે ? વેબસાઇટ Defense.in પરના અહેવાલ મુજબ, HAL એ Tejas Mk1A માટે ત્રણ એસેમ્બલી લાઇન તૈયાર કરી છે. આ લાઇનો 2028 સુધી દર વર્ષે 30 વિમાનોનું ઉત્પાદન કરશે. Tejas Mk2 માટે, HAL એ પ્રારંભિક ઉત્પાદન દર દર વર્ષે 24 વિમાનો પર નિર્ધારિત કર્યો છે. આ મુજબ, વાયુસેનાને 2036 સુધીમાં 120 વિમાનો મળશે. જો અંતિમ ઓર્ડર 200 થી વધુ થઈ જાય, તો HAL દર વર્ષે 30 વિમાનો બનાવવાની ક્ષમતા વધારશે. આ રીતે, મોટી સંખ્યામાં વિમાનોની ડિલિવરી સમયસર પૂર્ણ કરી શકાય છે.
એન્જિન ઉત્પાદનમાં મોટી ભાગીદારી તેજસ Mk2 ના એન્જિન ભારતમાં જ બનાવવામાં આવશે. આ માટે, HAL અને અમેરિકન કંપની જનરલ ઇલેક્ટ્રિક વચ્ચે એક ઐતિહાસિક કરાર પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા છે. આ કરાર હેઠળ, GE F414 એન્જિનનું ઉત્પાદન ભારતમાં લાઇસન્સ ઉત્પાદન હેઠળ કરવામાં આવશે. આ આત્મનિર્ભર ભારત અભિયાન તરફ એક મોટું પગલું છે.
પહેલું તેજસ ફાઇટર જેટ ક્યારે ઉડાન ભરશે ? તેજસ Mk2 નું વિકાસ કાર્ય ઝડપથી આગળ વધી રહ્યું છે. આ ફાઇટર જેટની પહેલી ઉડાન 2027 માં અપેક્ષિત છે. આ પછી, તેનું સીરીયલ ઉત્પાદન 2031 થી શરૂ કરવામાં આવશે. આ યોજના ભારતીય વાયુસેનાની લડાઇ ક્ષમતા અને ભવિષ્યની જરૂરિયાતોને પૂર્ણ કરવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવશે.