ભારતીય ચૂંટણી પ્રક્રિયામાં સ્ટ્રોંગ રૂમ ખૂબ જ વિશેષ ભૂમિકા ભજવે છે. આ તે જગ્યા છે જ્યાં ચૂંટણી દરમિયાન ઈલેક્ટ્રોનિક વોટિંગ મશીન (EVM) અને મતપેટી જેવી મહત્વની વસ્તુઓ રાખવામાં આવે છે, જેથી એ સુનિશ્ચિત કરી શકાય કે મતદાન પ્રક્રિયા સંપૂર્ણપણે યોગ્ય અને સુરક્ષિત રીતે થઈ છે, પરંતુ જો મજબૂત હોય તો શું હોવું જોઈએ. ઓરડામાં ચોરી અથવા કોઈ પ્રકારની ખલેલ પહોંચે તો? શું આવા સંજોગોમાં ફરીથી ચૂંટણી થઈ શકે? આ પ્રશ્નનો જવાબ જાણવો ખૂબ જ જરૂરી છે, કારણ કે ચૂંટણી પ્રક્રિયાની વિશ્વસનીયતા અને ન્યાયીતા તેના પર નિર્ભર છે.
સ્ટ્રોંગ રૂમ શા માટે જરૂરી છે?
ચૂંટણીમાં, સ્ટ્રોંગ રૂમને સુરક્ષિત અને લૉક રૂમ તરીકે તૈયાર કરવામાં આવે છે, જ્યાં મતદાન પછીની તમામ સામગ્રી, જેમ કે ઇવીએમ અને બેલેટ પેપર રાખવામાં આવે છે. આ રૂમની સુરક્ષાની જવાબદારી ચૂંટણી પંચની છે. સીસીટીવી દેખરેખ, કેન્દ્રીય દળોની તૈનાતી અને ચુસ્ત પોલીસ સુરક્ષા જેવી કડક સુરક્ષા વ્યવસ્થા છે.
ચોરી થશે તો શું થશે?
જો કોઈ ચોરી કે ગેરરીતિ હશે તો ચૂંટણી પંચ અને અદાલતો તેના પરિણામોને ગંભીરતાથી લેશે. આવી ઘટના માટે, ચૂંટણી પંચ પહેલા તે ચોક્કસ વિસ્તારના ચૂંટણી પરિણામોને રદ કરી શકે છે. જો એવું સાબિત થાય કે સ્ટ્રોંગ રૂમમાંથી કોઈ પણ પ્રકારની છેડછાડ કે ચોરી થઈ છે તો વોટિંગ મશીનની સુરક્ષા વધુ વધારી દેવામાં આવે છે અને આવી સ્થિતિમાં ફરીથી ચૂંટણી કરાવવાનો આદેશ આપી શકાય છે.
ચૂંટણી પંચની કાર્યવાહી
ચૂંટણી પંચ પાસે આવી ઘટનાઓ પર નજર રાખવા માટે કડક વ્યવસ્થા છે. જો ઈવીએમ કે મતપેટીમાં કોઈ ખામી જણાય તો પહેલા પુરાવાની તપાસ કરવામાં આવે છે. આ પછી, જો કોઈ ગેરરીતિઓ જોવા મળે છે, તો ચૂંટણી પરિણામો રદ થઈ શકે છે. આવી સ્થિતિમાં તે વિસ્તાર માટે પેટાચૂંટણી યોજવાનો આદેશ આપી શકાય છે.
શું ફરીથી ચૂંટણી યોજવી જરૂરી છે?
સ્ટ્રોંગ રૂમમાં ચોરી કે ગેરરીતિના કિસ્સામાં ફરીથી ચૂંટણી યોજવાનો નિર્ણય માત્ર કોર્ટ અથવા ચૂંટણી પંચ જ લઈ શકે છે. પ્રાથમિક તપાસ અને પુરાવાના આધારે આ નિર્ણય લેવામાં આવશે. જો એવું સાબિત થાય કે ચોરી કે ગેરરીતિઓએ ચૂંટણી પ્રક્રિયાને અસર કરી છે અને જનતાનો વિશ્વાસ ડગમગી ગયો છે, તો ફરીથી ચૂંટણી યોજવાની જરૂર પડી શકે છે.
આ પણ વાંચોઃ
મહારાષ્ટ્રના આ એક્ઝિટ પોલે ખળભળાટ મચાવી દીધો! કોને બહુમતી આપી, કોને લાગ્યો આંચકો?