BBC Documentary:દેશમાં કોઈ ડોક્યુમેન્ટરી કે ફિલ્મ પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો હોય તેવી આ પહેલી ઘટના નથી. આ પહેલા પણ ભારતમાં 43 ફિલ્મો પર પ્રતિબંધ મુકવામાં આવ્યો છે. જો કે, પાછળથી આમાંથી કેટલાક પરથી પ્રતિબંધ હટાવી દેવાયો હતો પરંતુ કેટલાક હજુ પણ પ્રતિબંધિત છે. કોંગ્રેસ સત્તામાં હતી ત્યારે જ મોટા ભાગના નિયંત્રણો લાદવામાં આવ્યા હતા. ચાલો જાણીએ એ ફિલ્મો વિશે જેને ભારત સરકારના પ્રતિબંધનો સામનો કરવો પડ્યો હતો.
વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી પર BBCની વિવાદાસ્પદ ડોક્યુમેન્ટ્રીને લઈને વિશ્વભરમાં હોબાળો મચી ગયો છે. બીબીસીની આ ડોક્યુમેન્ટરીનો ભારતથી લઈને લંડન સુધી વિરોધ થઈ રહ્યો છે. કેટલાક એવા લોકો છે જેઓ ભારત સરકાર દ્વારા ડોક્યુમેન્ટ્રી પર લગાવવામાં આવેલા પ્રતિબંધની વિરુદ્ધ ઉભા છે. ખાસ કરીને વિરોધ પક્ષોએ તેને મુદ્દો બનાવ્યો છે.
હવે વાત કરીએ બીબીસીની ડોક્યુમેન્ટરી પહેલા ભારતમાં જે ફિલ્મો પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો હતો
ભારતમાં વિવિધ કારણોસર ફિલ્મો પર પ્રતિબંધ મૂકવાનો લાંબો ઈતિહાસ છે. રેકોર્ડ મુજબ, 1955માં સમર ટાઈમ નામની ફિલ્મને ભારતમાં પ્રથમ વખત પ્રતિબંધિત કરવામાં આવ્યો હતો. આ ફિલ્મમાં એક અમેરિકન મહિલાનું પાત્ર દર્શાવવામાં આવ્યું હતું જે ઇટાલીના એક પરિણીત પુરુષ સાથે પ્રેમમાં પડે છે. આ જ કારણ છે કે ભારતમાં તેના પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો હતો. આ સિવાય 1959માં નીલ અક્ષર નીચે, 1963માં ગોકુલ શંકરની ફિલ્મ પર પણ ભારત સરકારે પ્રતિબંધ મૂક્યો હતો.
1963માં બનેલી ફિલ્મ ગોકુલ શંકર પર આરોપ છે કે તેમાં મહાત્મા ગાંધીના હત્યારા નાથુરામ ગોડસેની મનોવૈજ્ઞાનિક પ્રેરણાઓ દર્શાવવામાં આવી હતી. 1973માં ગરમ હવા નામની ફિલ્મ પર પણ નવ મહિના માટે પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો હતો. આ ફિલ્મમાં ભારત-પાકિસ્તાનના ભાગલા વખતે એક મુસ્લિમ પરિવારની વાત કહેવામાં આવી હતી.
સૌથી વધુ ચર્ચા 1975માં આવેલી ફિલ્મ આંધીને થઈ હતી. તેના પર પણ તત્કાલીન ઈન્દિરા ગાંધી સરકારે પ્રતિબંધ મૂક્યો હતો. બાદમાં જ્યારે જનતા પાર્ટીની સરકાર સત્તામાં આવી ત્યારે આના પરથી પ્રતિબંધ હટાવી લેવામાં આવ્યો હતો. આ ફિલ્મમાં સંજીવ કુમાર, સુચિત્રા સેન અભિનિત હતા અને તેનું નિર્દેશન ગુલઝાર દ્વારા કરવામાં આવ્યું હતું. ત્યારે કોંગ્રેસે આરોપ લગાવ્યો હતો કે આ ફિલ્મ તેમના પતિના તત્કાલીન વડાપ્રધાન ઈન્દિરા ગાંધી સાથેના સંબંધો પર આધારિત છે. ફિલ્મમાં કિશોર કુમાર અને લતા મંગેશ્વરે ગીતને સ્વર આપ્યાં હતા.