Lumpy Virus:લંપી વાયરસને સ્કિન પર થતાં ગઠ્ઠાનો રોગ કહેવાય છે. તે પશુઓમાં એક ચેપી રોગ છે, જે પોક્સ વિરીડે પરિવારના વાયરસથી થાય છે. તેને નેથલિંગ વાયરસ પણ કહેવામાં આવે છે. તેના કારણે ત્વચા પર ગાઠ્ઠો બની જાય છે.
લંપી વાયરસ સંક્રમણથી બચાવવા માટે ભારતે વિશ્વમાં પ્રથમ દિવા માર્કર રસી તૈયાર કરી છે. સેન્ટ્રલ ડ્રગ્સ સ્ટાન્ડર્ડ કંટ્રોલ ઓર્ગેનાઈઝેશન (CDSCO) એ તાજેતરમાં તેના માટે લાઇસન્સ મંજૂર કર્યું છે. હૈદરાબાદ સ્થિત ભારત બાયોટેકની બાયોવેટ કંપનીએ ઇન્ડિયન કાઉન્સિલ ઓફ એગ્રીકલ્ચરલ રિસર્ચના સહયોગથી આ રસી તૈયાર કરી છે, જેને બાયોલિમ્પીવેક્સીન નામ આપવામાં આવ્યું છે.
ગઠ્ઠાને ગઠ્ઠો ચામડીનો રોગ પણ કહેવાય છે. તે પશુઓમાં એક ચેપી રોગ છે, જે પોક્સ વિરીડે પરિવારના વાયરસથી થાય છે. તેને નેથલિંગ વાયરસ પણ કહેવામાં આવે છે. તેના કારણે ત્વચા પર ગઠ્ઠો બને છે. પશુઓને તાવ, લસિકા ગાંઠોમાં સોજો, દૂધની માત્રામાં ઘટાડો અને ચાલવામાં તકલીફ થાય છે. આ વાયરસ મચ્છર, જંતુઓ અને અન્ય કરડતા જંતુઓ દ્વારા ફેલાય છે. બાયોવેટના સ્થાપક ડૉ. ક્રિષ્ના ઈલાએ જણાવ્યું હતું કે ત્રણ મહિનાથી વધુ ઉંમરના પશુઓને વર્ષમાં એકવાર રસી આપવાની જરૂર છે.
શું છે લંપી વાયરસ
લંપી વાયરસમાં ત્વચા પણ ગાંઠો બની જાય છે. આ રોગમાં પશુઓને તાવ, લસિકા ગાંઠોમાં સોજો, દૂધની માત્રામાં ઘટાડો અને ચાલવામાં તકલીફ થાય છે. આ વાયરસ મચ્છર, જંતુઓ અને અન્ય કરડતા જંતુઓ દ્વારા ફેલાય છે. બાયોવેટના સ્થાપક ડૉ. ક્રિષ્ના ઈલાએ જણાવ્યું હતું કે ત્રણ મહિનાથી વધુ ઉંમરના પશુઓને વર્ષમાં એકવાર રસી આપવાની જરૂર છે.
ICAR-NRCE અને ઇન્ડિયન વેટરનરી રિસર્ચ ઇન્સ્ટિટ્યૂટના સંશોધકોએ અનેક ટ્રાયલ હાથ ધર્યા. તેમના તારણોના આધારે સરકારે તેને પશુઓના રસીકરણમાં સામેલ કરવાનો નિર્ણય લીધો છે.
2022માં એક લાખથી વધુ પશુઓના થયા હતા મોત
ઉત્તર પ્રદેશ, ઉત્તરાખંડ, મહારાષ્ટ્ર, રાજસ્થાન અને ગુજરાત સહિત દેશના 15 રાજ્યોમાં 2022 માં એક લાખથી વધુ પશુઓના ગઠ્ઠા વાયરસના ચેપને કારણે મૃત્યુ થયા હતા.