word of the year:જ્યાં કોરોના વાયરસે વિશ્વમાં ઘણા લોકોના જીવ લીધા છે, ત્યારે આ વાયરસને કારણે શબ્દકોશમાં ઘણા નવા શબ્દો દાખલ થયા છે. દુનિયાએ એવા શબ્દો સાંભળ્યા અને ઉપયોગમાં લીધા જે આપણે પહેલાં ક્યારેય સાંભળ્યા ન હતા.
ઓક્સફોર્ડ દ્વારા દર વર્ષે વર્ડ ઓફ ધ યરની પસંદગી કરવામાં આવે છે, પરંતુ આશ્ચર્યજનક વાત એ છે કે આ વખતે તે કોવિડ સાથે જોડાયેલા શબ્દ જ વર્લ્ડ ઓફ ધ ઇયર બન્યો છે.
આ વખતે Vax, રસીનું ટૂંકું સ્વરૂપ (VAX), વર્ડ ઓફ ધ યર તરીકે પસંદ કરવામાં આવ્યો છે. આ શબ્દે જબ, શોટ અને ફૌસી ઓસી જેવા શબ્દોને પાછળ છોડીને વર્ડ ઓફ ધ યરમાં પોતાનું સ્થાન બનાવ્યું છે. (અમેરિકાની કોવિડ એજન્સીના વડાનું નામ ફૌસી છે)
ઓક્સફોર્ડ લેંગ્વેજના વરિષ્ઠ સંપાદક ફિયોના મેફરસનના જણાવ્યા અનુસાર, વેક્સીન માટે વપરાતા તમામ શબ્દોનો ઉપયોગ ભૂતકાળની સરખામણીમાં વધ્યો છે, પરંતુ વેક્સ શબ્દનો સૌથી વધુ ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો. તેણે કહ્યું કે, તે ટૂંકો અને ધ્યાન ખેંચે એવો શબ્દ છે.
આ સંદર્ભમાં પ્રકાશિત થયેલા અહેવાલમાં જાણવા મળ્યું છે કે ગયા વર્ષે વિવિધ દેશોમાં કોરોના રસી અભિયાન શરૂ થતાંની સાથે જ રસી શબ્દનો ઉપયોગ મોટાભાગે કરવામાં આવ્યો હતો. તેમાં પણ બમણો વધારો થયો છે. પરંતુ તે જ સમયે, ગયા વર્ષની સરખામણીમાં આ સપ્ટેમ્બરમાં વેક્સ શબ્દનો ઉપયોગ 72 ગણો વધ્યો.
કેવી રીતે પસંદ કરે છે ‘વર્ડ ઓફ ધ ઇયર’
‘વર્ડ ઑફ ધ યર'ની પસંદગી ઑક્સફર્ડના 145 કરોડ શબ્દોના સતત અપડેટ થયેલા કોર્પસમાં ઉપયોગના પુરાવાના આધારે કરવામાં આવે છે. અંગ્રેજી બોલતા દેશોમાં સમાચાર સ્ત્રોતોમાં ઉપયોગમાં લેવાતા પુરાવા એકત્રિત કરવામાં આવે છે. ઓક્સફર્ડ અનુસાર, વેક્સી, વેસિનિસ્ટા, વેક્સિનેશન જેવા શબ્દો પણ બન્યા છે. જે હવે ટ્રેન્ડમાંથી બહાર થઈ રહ્યા છે અને શબ્દકોશમાં સ્થાન બનાવી શક્યા નથી.
ક્યાંથી આવ્યો ‘VAX’
વેક્સિન એક લોકપ્રિય અંગ્રેજી શબ્દ છે, કેટલીકવાર વિવિધ રોગોમાં રસી માટે વપરાય છે. પરંતુ વર્ષ 1980માં આ માટે પહેલીવાર VAX શબ્દનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો. જ્યારે બ્રિટિશ વૈજ્ઞાનિક એડવર્ડ જેનરે શીતળા સામે વેક્સિનનો ઉપયોગ કર્યો હતો, ત્યારે વેક્સિન શબ્દ સૌપ્રથમ વાર 1799માં અંગ્રેજી ભાષામાં નોંધાયો હતો.