General Knowledge: અવકાશમાં રહેવું એ સરળ વાત નથી. શું તમે જાણો છો કે અવકાશમાં પીવા માટે પાણી નથી? આવી સ્થિતિમાં, અવકાશયાત્રીઓ માટે ઘણા મહિનાઓ સુધી ત્યાં રહેવું ખૂબ મુશ્કેલ છે. સુનિતા વિલિયમ્સ પણ સ્પેસ સેન્ટરમાં 9 મહિના વિતાવ્યા પછી 19 માર્ચ 2025 ના રોજ પૃથ્વી પર પાછા ફર્યા. ભારતની દીકરીના ધરતી પર પાછા ફરવાથી સમગ્ર વિશ્વમાં ઉજવણીનો માહોલ છે. પરંતુ શું તમે ક્યારેય વિચાર્યું છે કે જો પાણી ન હોત તો સુનિતા વિલિયમ્સ અને તેના સાથીઓએ અવકાશમાં 9 મહિના કેવી રીતે વિતાવ્યા? જ્યારે કહેવાય છે કે પાણી વિના જીવન શક્ય નથી. ચાલો જાણીએ કે સુનિતા વિલિયમ્સ અને બુચ વિલ્મોરે પાણી વિના અવકાશમાં 286 દિવસ કેવી રીતે વિતાવ્યા.
અવકાશમાં પાણી નથી
આપણે હંમેશા સાંભળ્યું છે કે પાણી વિના જીવન શક્ય નથી. પરંતુ અવકાશયાત્રીઓ જ્યારે અવકાશમાં પરીક્ષણો માટે જાય છે ત્યારે તેઓ શું પીવે છે? શરૂઆતમાં થોડું પાણી સાથે લઈ જવામાં આવે છે, પરંતુ સમય જતાં, પૃથ્વી પરથી કોઈ પાણી વહન થતું નથી. આવી સ્થિતિમાં, અવકાશમાં જ એક સિસ્ટમ સ્થાપિત કરવામાં આવી છે જેના દ્વારા પેશાબને રિસાયકલ કરીને પીવાના પાણીમાં રૂપાંતરિત કરવામાં આવે છે.
અવકાશમાં પાણી માટે કઈ સિસ્ટમ સ્થાપિત થયેલ છે?
બહુ ઓછા લોકો જાણતા હશે કે અવકાશમાં 'પર્યાવરણ નિયંત્રણ અને જીવન સહાયક પ્રણાલી (ECLSS)' નામની એક ખાસ ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ થાય છે. આ સિસ્ટમની મદદથી, વપરાયેલ પાણીને ફરીથી પીવાલાયક બનાવવામાં આવે છે. આ ઉપરાંત, પેશાબ અને પરસેવો પણ રિસાયકલ થાય છે અને પીવાના પાણીમાં રૂપાંતરિત થાય છે. હવે તમે સમજી ગયા હશો કે સુનિતા વિલિયમ્સે પાણી વગર અવકાશમાં 9 મહિના કેવી રીતે વિતાવ્યા.
અવકાશમાં પાણી મોકલવું ખૂબ ખર્ચાળ છે
પાણી વિના કોઈ પણ વ્યક્તિનું જીવવું શક્ય નથી. પૃથ્વી પરથી પાણીને અવકાશમાં મોકલવું ખૂબ ખર્ચાળ છે. એક રિપોર્ટ અનુસાર, પૃથ્વી પરથી એક ગેલન પાણી અવકાશમાં મોકલવા માટે લગભગ $83,000નો ખર્ચ થાય છે. આવી સ્થિતિમાં, અવકાશયાત્રીઓ દરરોજ 10 થી 12 ગેલન પાણીનો ઉપયોગ કરે છે, તેથી દરરોજ આટલું મોંઘુ પાણી મોકલવું શક્ય નથી. આ જ કારણ છે કે અવકાશમાં એક ખાસ પ્રકારનું ફિલ્ટર સેટઅપ સ્થાપિત કરવામાં આવ્યું છે જેમાં વૈજ્ઞાનિકો તેમના પેશાબને ફિલ્ટર કરીને તેને પાણીની જેમ પીવે છે.