Russia Burevestnik missile: યુક્રેન સામેના યુદ્ધ વચ્ચે, રશિયાએ અમર્યાદિત રેન્જ અને પરમાણુ એન્જિન દ્વારા સંચાલિત 'અદ્રશ્ય' ક્રુઝ મિસાઇલ બુરેવેસ્ટનિક (Burevestnik) નું સફળ પરીક્ષણ કરીને વિશ્વને ચોંકાવી દીધું છે. રશિયન રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિન ના જણાવ્યા મુજબ, આ મિસાઇલે 21 ઓક્ટોબર ના રોજ 14,000 કિલોમીટર (8,700 માઇલ) નું અંતર કાપ્યું અને સતત 15 કલાક સુધી ઉડાન ભરી. આ અનોખી મિસાઇલ વિશ્વની તમામ હવાઈ સંરક્ષણ પ્રણાલીઓ થી સંપૂર્ણપણે છુપાયેલી રહી. અમર્યાદિત રેન્જ ની ક્ષમતા ધરાવતી આ મિસાઇલ યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ ના કોઈપણ ભાગને નિશાન બનાવવાની શક્તિ ધરાવે છે, જેના કારણે અમેરિકા સહિત પશ્ચિમી દેશોમાં ચિંતા વધી છે.
પુતિને 'અમર્યાદિત રેન્જ' વાળી મિસાઇલના સફળ પરીક્ષણની કરી જાહેરાત
રશિયન રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિને યુદ્ધભૂમિની મુલાકાત દરમિયાન સૈનિકોને સંબોધતા બુરેવેસ્ટનિક ક્રુઝ મિસાઇલના સફળ પરીક્ષણની માહિતી આપી હતી. પુતિને જણાવ્યું કે રશિયન આર્મી ચીફ ઓફ ધ જનરલ સ્ટાફ, જનરલ વેલેરી ગેરાસિમોવે તેમને જાણ કરી કે 21 ઓક્ટોબર ના રોજ આ મિસાઇલે 14,000 કિલોમીટર નું અંતર કાપ્યું અને 15 કલાક સુધી હવામાં રહી. પુતિનના મતે, આ મિસાઇલ પરમાણુ એન્જિન દ્વારા સંચાલિત છે, જે તેને અમર્યાદિત રેન્જ આપે છે. આનો અર્થ એ છે કે તે વિશ્વના કોઈપણ ખૂણામાં પરમાણુ શસ્ત્રો પહોંચાડવામાં સક્ષમ છે અને વર્તમાન તેમજ ભવિષ્યની કોઈપણ મિસાઇલ સંરક્ષણ પ્રણાલીઓ માટે તે "અજેય" છે.
બુરેવેસ્ટનિકની વિશેષતાઓ: અદ્રશ્ય અને અનિશ્ચિત સમયની ઉડાન
9M730 બુરેવેસ્ટનિક (નાટો કોડ: SSC-X-9 સ્કાયફોલ) એક જમીન પરથી છોડવામાં આવતી, ઓછી ઉડતી ક્રુઝ મિસાઇલ છે. તેની સૌથી મોટી અને અનોખી વિશેષતા એ છે કે તેને પરમાણુ રિએક્ટર દ્વારા સંચાલિત કરવામાં આવે છે, જેના કારણે તેને પરંપરાગત બળતણની જરૂર પડતી નથી અને તે લગભગ અનિશ્ચિત સમય માટે હવામાં રહી શકે છે. ન્યુક્લિયર થ્રેટ ઇનિશિયેટિવના અહેવાલ મુજબ, આ મિસાઇલ 50 થી 100 મીટર ની નીચી ઊંચાઈએ ઉડાન ભરી શકે છે, જેના કારણે તે રડાર સિસ્ટમ માટે વર્ચ્યુઅલી અદ્રશ્ય રહે છે. રશિયાનો દાવો છે કે ઉડાન દરમિયાન તે પોતાનો માર્ગ બદલવાની ક્ષમતા પણ ધરાવે છે, જેના કારણે તેને અવરોધવું અત્યંત મુશ્કેલ બની જાય છે.
યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ પર પ્રહાર કરવાની ક્ષમતાથી ચિંતા
આંતરરાષ્ટ્રીય સંસ્થા ઇન્ટરનેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ફોર ડિફેન્સ સ્ટડીઝ (IISS) અનુસાર, બુરેવેસ્ટનિક મિસાઇલ 20,000 કિલોમીટર સુધી મુસાફરી કરી શકે છે. આનો સીધો અર્થ એ છે કે રશિયાથી છોડવામાં આવેલી આ મિસાઇલ યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ ના કોઈપણ ભાગ સુધી સીધી પહોંચી શકે છે. અહેવાલો મુજબ, આ મિસાઇલ અમેરિકાના વોશિંગ્ટન, ન્યુ યોર્ક અને કેલિફોર્નિયા જેવા મહત્ત્વપૂર્ણ શહેરો સહિત "સમગ્ર યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સને નિશાન બનાવવા" સક્ષમ છે. જો આ મિસાઇલ સંપૂર્ણપણે તૈનાત કરવામાં આવે તો તે અમેરિકાની સમગ્ર સુરક્ષા વ્યૂહરચના માટે એક મોટો પડકાર બની શકે છે.
પશ્ચિમી દેશોની ચિંતાઓ અને અગાઉની નિષ્ફળતાઓ
રશિયાના આ દાવાઓ છતાં, ઘણા પશ્ચિમી નિષ્ણાતોએ મિસાઇલની ક્ષમતાઓ પર પ્રશ્નો ઉઠાવ્યા છે. તેઓ માને છે કે પરમાણુ સંચાલિત મિસાઇલ રેડિયેશન મુક્ત થવાનું જોખમ ઊભું કરી શકે છે. વધુમાં, પશ્ચિમી ગુપ્તચર એજન્સીઓનું કહેવું છે કે આ મિસાઇલે અગાઉના પરીક્ષણોમાં ઘણી નિષ્ફળતાઓ નો અનુભવ કર્યો છે. યુએસ ગુપ્તચર એજન્સીઓના અહેવાલ મુજબ, સફેદ સમુદ્રમાં એક પરીક્ષણ દરમિયાન વિસ્ફોટ થતાં પાંચ રશિયન વૈજ્ઞાનિકો માર્યા ગયા હતા. પુતિને આ વૈજ્ઞાનિકોનું સન્માન કરીને પુષ્ટિ કરી હતી કે તેઓ "દુનિયામાં અજોડ" હથિયાર પર કામ કરી રહ્યા હતા. રશિયા હવે આ મિસાઇલને ટૂંક સમયમાં સંરક્ષણ પ્રણાલીમાં સામેલ કરવાની તૈયારીઓ કરી રહ્યું છે.