World Circus Day 2025: જેન જી અને આલ્ફા પેઢીને સર્કસ સાથે કોઈ લેવાદેવા ન હોય શકે, પરંતુ એક સમય હતો જ્યારે સર્કસ આપણા ભારતીયો માટે મનોરંજનનો સૌથી મોટો સ્ત્રોત હતો. બાળકોથી લઈને વૃદ્ધો સુધી, દરેક વ્યક્તિ પોતાના શહેરમાં સર્કસ શરૂ થાય તેની રાહ જોતા હતા અને ટિકિટ ખરીદીને પરિવાર અને મિત્રો સાથે અહીં આવતા હતા. તમને આશ્ચર્ય થશે કે આપણે અચાનક સર્કસ વિશે વાત કેમ શરૂ કરી? ખરેખર, વિશ્વ સર્કસ દિવસ દર વર્ષે એપ્રિલના ત્રીજા શનિવારે ઉજવવામાં આવે છે.
આ વખતે વિશ્વ સર્કસ દિવસ 19 એપ્રિલના રોજ ઉજવવામાં આવી રહ્યો છે. આ દિવસ સર્કસ કલાકારો, તેમની કુશળતા અને મનોરંજન પ્રત્યેના તેમના સમર્પણને સાચુ સન્માન આપવાનો છે. આવી સ્થિતિમાં, ચાલો તમને સર્કસના ઇતિહાસનો પરિચય કરાવીએ...
સર્કસનો ઇતિહાસ હજારો વર્ષ જૂનો છે
સર્કસ અને જોકરોનો ઇતિહાસ હજારો વર્ષ જૂનો છે. એવું કહેવાય છે કે તેનો ઉદ્ભવ રોમમાં થયો હતો, અને સર્કસમાં જોકરોના ઉપયોગના પ્રથમ પુરાવા 2200 બીસીમાં ઇજિપ્તમાં મળી શકે છે. ગ્રીસ અને રોમમાં, શાહી દરબારોમાં જોકરોનો ઉપયોગ થતો હતો. આ જોકર્સ આ દરબારોમાં લોકોને હસાવતા હતા અને તેમના પોશાક અને હાવભાવ એકદમ અલગ હતા, જેને જોઈને કોઈપણના ચહેરા પર સ્મિત આવી જતું. એવું કહેવાય છે કે પ્રાચીન ગ્રીસમાં, જોકરો ટાલ પડતા હતા અને પોતાને મોટા દેખાડવા માટે ગાદીવાળા કપડાં પહેરતા હતા. જ્યારે રોમમાં, જોકર્સ અણીદાર ટોપીઓ પહેરતા હતા.
આધુનિક સર્કસ અહીંથી શરૂ થયું
આધુનિક સર્કસ શરૂ કરવાનો શ્રેય ફિલિપ એસ્ટલીને જાય છે. તેમનો જન્મ 1742માં ઈંગ્લેન્ડમાં થયો હતો. એવું કહેવાય છે કે એસ્ટલી ઘોડેસવાર હતા અને તેઓ લોકોને ક્યારેક ઘોડાની પીઠ પર ઉભા રહીને તો ક્યારેક અન્ય રીતે કરતબો બતાવતા હતા. એસ્ટલી પહેલા અન્ય કલાકારો હતા, તેમ છતાં, એસ્ટલી 1768 માં સ્ટંટમેન માટે પ્રદર્શન કરવા માટે એક એમ્ફીથિયેટર સ્થાપિત કરનાર અને એક એવું સ્થળ બનાવનાર સૌપ્રથમ હતા જ્યાં લોકો શો જોવા માટે ભેગા થઈ શકે. ધીમે ધીમે, એસ્ટલીએ ભીડના મનોરંજન માટે તલવાર શો અને એક્રોબેટિક્સ ઉમેર્યા. આ સમય દરમિયાન, લોકોને હસાવવા માટે એક જોકરને પણ રાખવામાં આવ્યો હતો અને અહીંથી સર્કસની શરૂઆત થઈ હતી.
ભારતમાં પણ ઘણા સર્કસ પ્રખ્યાત રહ્યા છે
ભારતમાં સર્કસ આપણા સાંસ્કૃતિક વારસાનો એક ભાગ રહ્યો છે અને તેણે દેશને ઘણા પ્રખ્યાત સર્કસ કલાકારો આપ્યા છે જેમણે પેઢીઓથી પોતાના યુક્તિઓ અને એક્રોબેટિક્સથી લોકોનું મનોરંજન કર્યું છે. આમાંથી એક 'ગ્રેટ બોમ્બે સર્કસ' છે, તે ભારતમાં સ્થાપિત સૌથી જૂની સર્કસ કંપનીઓમાંની એક છે. 1920માં સ્થાપિત, ગ્રેટ બોમ્બે સર્કસ તેના એક્રોબેટિક્સ અને અદ્ભુત પ્રાણીઓના શો માટે પ્રખ્યાત છે. 1951માં સ્થપાયેલ જેમિની સર્કસ પેઢીઓથી ભારતીયોનું મનોરંજન કરે છે. આ સર્કસમાં, હાથી, ઘોડા અને વાઘ જેવા પ્રાણીઓનો ઉપયોગ સ્ટંટ કરવા માટે કરવામાં આવતો હતો. આ પછી, 1991માં સ્થાપિત રેમ્બો સર્કસ પણ લાંબા સમય સુધી લોકોનું મનોરંજન કરતું રહ્યું.