Ram Mandir: શ્રી રામના કુળદેવી કોણ છે? પ્રાણ પ્રતિષ્ઠા સાથે છે વિશેષ સંબંધ

અયોધ્યામાં 22 જાન્યુઆરીએ રામ લલાના અભિષેકની તૈયારીઓ જોરશોરથી ચાલી રહી છે. અયોધ્યા તેના પ્રાચીન મંદિરો માટે પ્રખ્યાત છે. ભગવાન રામનું જન્મસ્થળ હોવા ઉપરાંત આ સ્થાનનું બીજું વિશેષ મહત્વ પણ છે.

અયોધ્યામાં ભગવાન શ્રી રામનું કુળદેવીનું મંદિર પણ છે. હિંદુ ધર્મમાં કુળદેવી અથવા કુળદેવતાનું વિશેષ મહત્વ છે. પેઢી દર પેઢી લોકો કુળ દેવતા અથવા કુળ દેવીની પૂજા કરવાની પરંપરાને અનુસરે છે અને ભગવાન શ્રી રામ પણ પોતાના કુળદેવીની પૂજા કરતા હતા.

ભગવાન રામનું કુળદેવીનું મંદિર અયોધ્યામાં આવેલું છે. માતા બડી દેવકાલીને ભગવાન શ્રી રામની કુળદેવી માનવામાં આવે છે. દેવી ભાગવતમાં બડી દેવકાલીનું પણ વર્ણન કરવામાં આવ્યું છે. આમાં બડી દેવકાલીને ભગવાન શ્રી રામની કુળદેવી કહેવામાં આવી છે.

પૌરાણિક માન્યતાઓ અનુસાર, આ બડી દેવકાલી મંદિર ભગવાન શ્રી રામના પૂર્વજ મહારાજ રઘુ દ્વારા બનાવવામાં આવ્યું હતું. એવું કહેવાય છે કે ભગવાન શ્રી રામે તેમની કુળદેવીના આશીર્વાદથી જ લંકા પર વિજય મેળવ્યો હતો.

ત્રણેય દેવીઓ, માતા મહાકાલી, મહાલક્ષ્મી અને મહાસરસ્વતી બડી દેવકાલી મંદિરના ગર્ભગૃહમાં વિરાજમાન છે. ભગવાન રામના પૂર્વજ મહારાજ રઘુ તેમના પરિવારની દેવી બડી દેવકાલીના ત્રણેય સ્વરૂપોની પૂજા કરતા હતા.

પૌરાણિક માન્યતાઓ અનુસાર, જ્યારે ભગવાન શ્રી રામ સવા મહિનાના હતા, ત્યારે માતા કૌશલ્યાએ તેમને ખોળામાં લીધા અને તેમના પરિવારના કુળદેવી બડી દેવકાલીના મંદિરે દર્શન કરવા આવ્યા. તેણે બડી દેવકાલીના ત્રણેય સ્વરૂપોની પૂજા કરી. એટલા માટે ભગવાન શ્રી રામ અહીં પારણામાં બિરાજમાન છે.

લંકા પરના યુદ્ધ પહેલા પણ, માતા કૌશલ્યાએ ભગવાન રામના વિજયની કામના કરવા માટે અયોધ્યામાં તેમના કુળદેવીની મુલાકાત લીધી હતી. લંકા પર વિજય મેળવ્યા બાદ પણ ભગવાન રામ અહીં પોતાના કુળદેવીના દર્શન કરવા આવ્યા હતા.

ખાસ વાત એ છે કે કુળદેવીનું મંદિર નીચે છે જ્યારે બાળપણમાં ભગવાન રામ ઉપરના મંદિરમાં છે. તેની પાછળની માન્યતા એવી છે કે દેવી માતા ભગવાન રામને નીચેથી યાદ કરે છે અને ભગવાન પોતાની આંખોથી તેમના પરિવારની દેવીના ચરણ સ્પર્શ કરે છે.

નવરાત્રિ નિમિત્તે ભગવાન રામના કુળદેવીનો ભવ્ય દરબાર શણગારવામાં આવે છે.