Utility: વરસાદ દરમિયાન કેમ થાય છે વાદળનો ગડગડાટ, જાણો કેવી રીતે બને છે વીજળી

વરસાદની સિઝનમાં વીજળી પડવાને કારણે મોટાભાગે મોટા અકસ્માતો સર્જાય છે. એટલું જ નહીં, ગર્જનાનો જોરદાર અવાજ સાંભળીને પણ બધા ડરી જાય છે. આ સિવાય ઘણી વખત વીજળી પડવાથી અનેક લોકોના મોત થાય છે.

પરંતુ શું તમે જાણો છો કે વાદળો વચ્ચે આ વીજળી કેવી રીતે બને છે? ચાલો જાણીએ આકાશમાં વાદળો વચ્ચે ગર્જના કેમ થાય છે અને વીજળી કેવી રીતે બને છે?

માહિતી અનુસાર, વર્ષ 1872માં વૈજ્ઞાનિક બેન્જામિન ફ્રેન્કલિને પહેલીવાર વાદળો વચ્ચે વીજળી પડવાનું ચોક્કસ કારણ જણાવ્યું હતું. તેમણે કહ્યું હતું કે વાદળોમાં પાણીના નાના કણો હોય છે, જે હવાના ઘર્ષણને કારણે ચાર્જ થઈ જાય છે. કેટલાક વાદળો હકારાત્મક રીતે ચાર્જ થાય છે, જ્યારે અન્ય નકારાત્મક રીતે ચાર્જ થાય છે.

જ્યારે બંને પ્રકારના ચાર્જવાળા વાદળો આકાશમાં એકબીજા સાથે અથડાય છે ત્યારે લાખો વોલ્ટ વીજળી ઉત્પન્ન થાય છે. ક્યારેક આ રીતે ઉત્પન્ન થતી વીજળી એટલી બધી હોય છે કે તે પૃથ્વી સુધી પહોંચી જાય છે. આ ઘટનાને જ વીજળી કહેવામાં આવે છે.

હવે સવાલ એ છે કે વાદળો ગર્જના કેમ કરે છે. તમને જણાવી દઈએ કે જ્યારે આકાશમાં આ રીતે વીજળી ઉત્પન્ન થાય છે, ત્યારે વાદળોની વચ્ચેની જગ્યામાં વીજળીનો પ્રવાહ વહેવા લાગે છે. આ મોટા પાયે તેજ પેદા કરે છે. જેના કારણે આકાશમાં વાદળોની વચ્ચે ચમક દેખાય છે. તે જ સમયે, ઇલેક્ટ્રિક પ્રવાહના પ્રવાહને કારણે, મોટી માત્રામાં ગરમી ઉત્પન્ન થાય છે, જેના કારણે આ હવા વિસ્તરે છે અને તેના કારણે લાખો કણો એકબીજા સાથે અથડાય છે. આ વાદળો વચ્ચે ગર્જના બનાવે છે, જેનો અવાજ પૃથ્વી પર સંભળાય છે.

તમે નોંધ્યું હશે કે વીજળી અને ગર્જના એક સાથે થાય છે. જોકે વીજળીનો ઝબકારો પહેલા દેખાય છે. આનું સૌથી મોટું કારણ એ છે કે પ્રકાશની ગતિ ધ્વનિ કરતાં ઘણી વધુ ઝડપી છે. પ્રકાશની ઝડપ 30,0000 કિલોમીટર પ્રતિ સેકન્ડ છે, જ્યારે અવાજની ઝડપ 332 મીટર પ્રતિ સેકન્ડ છે.

આ ઉપરાંત ખેતરોમાં, ઝાડ પર કામ કરતા લોકો અને તળાવમાં ન્હાતા લોકોને વીજળી પડવાનું જોખમ સૌથી વધુ હોય છે. આ સિવાય જ્યારે વીજળી પડતી હોય ત્યારે ઘરની અંદર વીજળીના ઉપકરણોથી દૂર રહેવું જોઈએ. ઉપરાંત ફોનનો ઉપયોગ ન કરવો જોઈએ.