Mixed Farming: ખેડૂતોથી લઈને રોજગારી ધરાવતા યુવાનો પણ ડ્રેગન ફ્રૂટની ખેતીમાં રસ લઈ રહ્યા છે. વામ એ સમયના રોકાણના વ્યવસાય જેવો છે, જેમાં તમે એકવાર પાકનું વાવેતર કરો છો તો તમે આગામી 25 વર્ષ સુધી પુષ્કળ ઉત્પાદન મેળવી શકો છો. વધુ જાળવણીની જરૂર નથી. ડ્રેગન ફ્રુટનો પાક ઉજ્જડ-સિંચાઈ વિનાના ખેતરોમાં પણ ખીલે છે. હવે બજારમાં પણ ડ્રેગન ફ્રુટની માંગ વધી રહી છે, જેથી ખેડૂતોને સારા પૈસા પણ મળે છે. દેશના મોટાભાગના વિસ્તારોમાં હવે ખેડૂતો પરંપરાગત પાકને બદલે ડ્રેગન ફ્રુટ ઉગાડી રહ્યા છે. નવીન ખેડૂતોની યાદીમાં ભરતપુરના અશોક કુમારનો પણ સમાવેશ થાય છે, જેમણે BSc કર્યું છે. ખેતીનો અભ્યાસ કર્યો અને નોકરી કરવાને બદલે ખેતી પસંદ કરી.
શિક્ષણનો અર્થ માત્ર નોકરી નથી
ભરતપુરના બયાના તહસીલના નદી ગામમાં રહેતા ખેડૂત અશોક કુમારનું માનવું છે કે શિક્ષણનો અર્થ માત્ર નોકરી નથી. તમે તમારા જ્ઞાનનો ઉપયોગ કરીને ખેતીમાં પણ કંઈક સારું કરી શકો છો. અશોક કુમારે પોતે પણ આરબીએસ કોલેજ આગ્રા, આગ્રામાંથી બીએસસી કર્યું છે. એગ્રીકલ્ચરની ડીગ્રી લીધી. અશોક કુમાર તેમના આ જ્ઞાનનો ઉપયોગ તેમના ખેતરોમાં કરતા રહે છે.
અશોક કુમારની પોતાની નર્સરી છે, જ્યાં પપૈયા અને ડ્રેગન ફ્રૂટના છોડની કલમ બનાવવામાં આવે છે. એ જ ડ્રેગન ફ્રૂટ જેનું નામ ગુજરાત સરકારના તત્કાલિન મુખ્યમંત્રી વિજય રૂપાણીએ કમલમ રાખ્યું હતું. તેઓ માનતા હતા કે તે કમળ જેવો આકાર અને બનાવટ તેવી જ છે, ત્યારબાદ ભારતીય ખેડૂતો પણ તેને કમલમ કહેવા લાગ્યા.
1 એકરમાંથી 5 લાખનો નફો
સ્વાભાવિક છે કે આજે પણ ભારતમાં મોટાભાગની ખેતી પ્રકૃતિ પર આધારિત છે. અહીંના હવામાન અને ચોમાસાની સ્થિતિ પરથી પાકની ઉત્પાદકતાનો અંદાજ લગાવવામાં આવે છે. ચોમાસું કોઈ જુગારથી ઓછું નથી. સારા ચોમાસાથી પાકનું ઉત્પાદન વધે છે, પરંતુ કેટલાક પાક પ્રતિકૂળ પરિસ્થિતિમાં પણ સારું ઉત્પાદન આપે છે. ખેડૂત અશોક કુમારના જણાવ્યા મુજબ, પ્રતિકૂળ હવામાન પરિસ્થિતિઓમાં પણ તેઓ એક એકર જમીનમાંથી 5 લાખ રૂપિયા સુધીનો ચોખ્ખો નફો કમાય છે. જેના કારણે ગામના અન્ય લોકોને પણ રોજગારી મળી રહી છે.
મિશ્ર ખેતીથી આવકમાં વધારો
આજે અશોક કુમાર ડ્રેગન ફ્રુટ ઉત્પાદક અશોક કુમાર મિશ્ર ખેતી કરી રહ્યા છે. આવક બમણી કરવા માટે તે એક ટકાઉ માધ્યમ છે. અશોક કુમાર કહે છે કે આપણા બેરોજગાર યુવાનોએ પણ ખેતીમાં કંઈક નવું કરવાનો પ્રયાસ કરવો જોઈએ, જેથી અન્ય લોકોને પણ રોજગારી મળી શકે.