હવે ઉત્તર પ્રદેશ સરકાર ખેડૂતોની આવક વધારવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે, તેથી જ રાજ્ય સરકારે મખાનાની ખેતીને પ્રોત્સાહિત કરવાનો નિર્ણય લીધો છે. મખાનાની ખેતી કરતા ખેડૂતોને સરકાર પ્રતિ હેક્ટર 40 હજાર રૂપિયાની ગ્રાન્ટ આપશે. આ પહેલ ખાસ કરીને પૂર્વાંચલના તે વિસ્તારો માટે છે, જ્યાં આબોહવા બિહારના મિથિલાચલ સાથે મેળ ખાય છે. આ આબોહવા મખાનાની ખેતી માટે ઉપયોગી માનવામાં આવે છે.
સરકારે 33 હેક્ટરનો લક્ષ્યાંક રાખ્યો છે
દેવરિયા જિલ્લામાં ગત વર્ષથી મખાનાની ખેતીનો પ્રયોગ કરવામાં આવ્યો હતો. જ્યારે આ વર્ષે ગોરખપુર, કુશીનગર અને મહારાજગંજ જિલ્લામાં 33 હેક્ટર મખાનાની ખેતી કરવાનો લક્ષ્યાંક છે. વૈજ્ઞાનિક રીતે, ગોરખપુર વિભાગની આબોહવા મખાનાના ઉત્પાદન માટે ખૂબ ઉપયોગી છે. જ્યાં ખેતરોમાં પાણી ભરાયા હોય તેવા વિસ્તારોમાં મખાનાની ખેતી વધુ ફાયદાકારક છે.
ગોરખપુર વિભાગમાં ઘણા તળાવો છે. અહીં નીચાણવાળા વિસ્તારોમાં વરસાદી પાણી લાંબા સમય સુધી સ્થિર રહે છે. જેના કારણે અહીંના ખેડૂતો મખાનાની ખેતીમાંથી સારી આવક મેળવી શકે છે. સરકાર પણ મખાનાની ખેતીને પ્રોત્સાહિત કરી રહી છે, તેથી જ સરકારે ખેડૂતોને પ્રતિ હેક્ટર 40 હજાર રૂપિયાની ગ્રાન્ટ આપવાનું નક્કી કર્યું છે. એક હેક્ટર લાખ મખાનાની ખેતી કરવા માટે લગભગ 1 લાખ રૂપિયાનો ખર્ચ થાય છે. જેમાં હવે સરકાર 40 ટકા ખર્ચ કવર કરશે. એક હેક્ટરમાં મખાનાની સરેરાશ ઉપજ 25 થી 29 ક્વિન્ટલ છે અને હાલમાં બજારમાં તેની કિંમત 1,000 રૂપિયા પ્રતિ કિલો છે.
આ રીતે મખાનાની ખેતી થાય છે
ત્રણ ફૂટ પાણીથી ભરેલા તળાવ જેવા ખેતરમાં માળાનું ખેતર છે. મખાના નર્સરીમાં નવેમ્બરમાં રોપવામાં આવે છે, જ્યારે મખાનાના રોપા ચાર મહિના પછી ફેબ્રુઆરી-માર્ચમાં રોપવામાં આવે છે. લગભગ પાંચ મહિના પછી છોડ ફૂલ આવવા લાગે છે. તેની લણણી ઓક્ટોબર-નવેમ્બરમાં શરૂ થાય છે. નર્સરીથી લણણી સુધી લગભગ દસ મહિનાનો સમય લાગે છે. આ ખેતી ખાસ કરીને એવા ખેડૂતો માટે ફાયદાકારક છે જેઓ પહેલાથી જ તેમના તળાવોમાં માછલી ઉછેરનો વ્યવસાય કરી રહ્યા છે.
મખાનામાં ભરપૂર માત્રામાં પોષક તત્વો હોય છે
લોકો મખાનાને પૌષ્ટિક પદાર્થ તરીકે જાણે છે. તેને સુપર ફૂડ પણ માનવામાં આવે છે. કોરોના પછી, આરોગ્યને લઈને જાગૃતિ વધી છે, જેના કારણે મખાનાની માંગમાં નોંધપાત્ર વધારો થયો છે. તેની ઓછી કેલરી, પ્રોટીન, ફોસ્ફરસ, ફાઈબર, આયર્ન અને કેલ્શિયમની વધુ માત્રા તેને એક સ્વસ્થ વિકલ્પ બનાવે છે, જે પાચનતંત્રને સ્વસ્થ રાખવાની સાથે હૃદય રોગ, હાઈ બ્લડ પ્રેશર અને ડાયાબિટીસને નિયંત્રિત કરવામાં મદદ કરે છે.
આ પણ વાંચો : ખેડૂતો માટે ખૂબ જ ફાયદાકારક કૃષિ વિભાગની આ યોજનાઓ, જાણો તેના વિશે