B.Tech કર્યા પછી ઇટાવાના નાવલી ગામના 21 વર્ષીય શિવમ કુમાર તિવારી બટાટાના બિયારણની સુધારેલી જાતોનું ઉત્પાદન કરી રહ્યા છે. શિવમ, જેણે 2019 માં CSAની ઇટાવા સ્થિત એન્જિનિયરિંગ કોલેજમાંથી મિકેનિકલ એન્જિનિયરિંગમાં બીટેક કર્યું હતું, તે ખેતીમાંથી વાર્ષિક એક કરોડ રૂપિયાનો નફો કમાઈ રહ્યો છે. 2017માં 30 એકરમાં આ એગ્રી સ્ટાર્ટઅપ શરૂ કરનાર શિવમ હવે 200 એકરમાં બીજનું ઉત્પાદન કરે છે. તે ટિશ્યુ કલ્ચર લેબમાં બટાકાની 17 પ્રકારની જાતોના સુધારેલા બિયારણ તૈયાર કરીને ખેડૂતોને વેચી રહ્યો છે.
40 લાખના ખર્ચ સામે 1.40 કરોડની કમાણી
શિવમે જણાવ્યું કે 2017માં તેના BTech અભ્યાસ દરમિયાન તેને સેન્ટ્રલ પોટેટો રિસર્ચ ઈન્સ્ટિટ્યૂટ (CPRI) મેરઠમાં ટ્રેનિંગ માટે મોકલવામાં આવ્યો હતો. જ્યારે મેં ત્યાં બટાકાના બિયારણનું ઉત્પાદન એકમ જોયું ત્યારે મેં ખેતી કરવાનું વિચાર્યું. તાલીમ પછી ઇટાવા પાછા ફર્યા અને બીજ ઉત્પાદન પર ખેડૂત પિતા રામ કરણ તિવારી સાથે વાત કરી. પછી 50 લાખની લોન લઈને ટિશ્યુ કલ્ચર લેબની સ્થાપના કરી. તેમણે કહ્યું કે આ કામમાં દર વર્ષે 40 લાખ રૂપિયાનો ખર્ચ થાય છે અને કુલ આવક 1.40 કરોડ છે.
ચિપ્સ પ્લાન્ટ સ્થાપવાની તૈયારી
શિવમે કહ્યું કે હવે ઈટાવામાં પોટેટો ચિપ્સ પ્લાન્ટ લગાવવાની તૈયારી ચાલી રહી છે. આ પ્લાન્ટમાં ખેડૂતો પાસેથી બજાર કિંમત કરતાં વધુ ભાવે બટાકા ખરીદ્યા બાદ તેઓ ચિપ્સ બનાવીને બજારમાં લાવશે.
ટિશ્યુ કલ્ચર લેબના આ છે ફાયદા
ટીશ્યુ કલ્ચર લેબોરેટરીમાંથી ઉગાડવામાં આવતા છોડ અથવા બીજને રોગ લાગતો નથી. અહીં બીજ અથવા છોડ વિકસાવવાની સંભાવના 95 ટકા સુધી છે. આ કારણે ખેડૂતો તેમની વધુ માંગ કરે છે.
આ રીતે બટાકાના છોડ બને છે
શિવમે જણાવ્યું કે માર્ચમાં સીપીઆરઆઈ મેરઠથી પાંચ હજાર રૂપિયાના વિવિધ પ્રકારના માઈક્રો પ્લાન્ટ લાવે છે. લેબમાં એક છોડમાંથી પાંચ છોડ બનાવવામાં આવે છે. તે પછી, તે પાંચ છોડને એક શીશીમાં મૂકીને, તેમાંથી ઘણા છોડ બનાવવામાં આવે છે. એક માઈક્રો પ્લાન્ટ 50 હજાર છોડ બનાવી શકે છે. ઓક્ટોબરમાં ગ્રીન નેટ હાઉસમાં અને 10 દિવસ પછી સફેદ ગ્રીનહાઉસમાં છોડ વાવવામાં આવે છે. ફેબ્રુઆરીમાં, છોડમાંથી કંદ (બીજ) નીકળવાનું શરૂ થાય છે, જે વેચાય છે. હાલમાં કુફરી બહાર, કુફરી સંગમ, સુખિયારી અને ફ્રાય હોમ સહિત 17 પ્રજાતિઓના બીજનું ઉત્પાદન કરવામાં આવી રહ્યું છે.