FSSAI: ફૂડ સેફ્ટી એન્ડ સ્ટાન્ડર્ડ ઓથોરિટી ઓફ ઈન્ડિયા (FSSAI) એ વેપારી(Traders)ઓ અને ફૂડ બિઝનેસ ઓપરેટરોને ફળો પકવવા માટે પ્રતિબંધિત ઉત્પાદન કેલ્શિયમ કાર્બાઈડનો ઉપયોગ ન કરવા જણાવ્યું છે. FSSAI એ એક સત્તાવાર નિવેદનમાં જણાવ્યું હતું કે, ખાસ કરીને કેરીની સિઝનમાં ફળોને કૃત્રિમ રીતે પકવવા માટે કેલ્શિયમ કાર્બાઈડ પરના પ્રતિબંધનું કડક પાલન સુનિશ્ચિત કરવા માટે પકવવાના ઓરડાઓ ચલાવતા વેપારીઓ/ફળના હેન્ડલર્સ/ફૂડ બિઝનેસ ઓપરેટરોને ચેતવણી આપવામાં આવી છે. FSSAI રાજ્યો/ કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોના ફૂડ સેફ્ટી વિભાગોને સતર્ક રહેવા, ગંભીર પગલાં લેવા અને FSS એક્ટ, 2006ની જોગવાઈઓ અને તેના હેઠળ બનાવેલા નિયમો અનુસાર આવા ગેરકાયદેસર વ્યવહારમાં સામેલ વ્યક્તિઓ સામે કડક કાર્યવાહી કરવાની સલાહ આપી રહ્યું છે.
કેલ્શિયમ કાર્બાઇડ, જેનો ઉપયોગ સામાન્ય રીતે કેરી જેવા ફળોને પકવવા માટે થાય છે. તે એસીટીલીન ગેસ છોડે છે જેમાં આર્સેનિક અને ફોસ્ફરસના હાનિકારક નિશાન હોય છે. આ પદાર્થો, જેને 'મસાલા' તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તે ગંભીર આરોગ્ય સમસ્યાઓનું કારણ બની શકે છે. જેમ કે ચક્કર, શુષ્ક મોંઢુ, બળતરા, નબળાઇ, ગળવામાં મુશ્કેલી, ઉલટી અને ચામડીના અલ્સર વગેરે થઈ શકે છે.
FSSAIએ જણાવ્યું હતું કે, ઉપયોગ દરમિયાન શક્ય છે કે કેલ્શિયમ કાર્બાઇડ ફળોના સીધા સંપર્કમાં આવે અને ફળો પર આર્સેનિક અને ફોસ્ફરસના અવશેષો છોડી દે. આ જોખમોને કારણે, ફૂડ સેફ્ટી એન્ડ સ્ટાન્ડર્ડ રેગ્યુલેશન્સ, 2011 ના નિયમન 2.3.5 હેઠળ ફળોને પકવવા માટે કેલ્શિયમ કાર્બાઈડના ઉપયોગ પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો છે.
આ નિયમન સ્પષ્ટપણે જણાવે છે કે, કોઈ પણ વ્યક્તિ તેના પરિસરમાં વેચાણના હેતુ માટે કોઈપણ વર્ણન હેઠળ કોઈપણ ફળ કે જેમાં એસિટિલીન ગેસ હોય, જેને સામાન્ય રીતે કાર્બાઈડ ગેસ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે તેના ઉપયોગ દ્વારા કૃત્રિમ રીતે તૈયાર કરવામાં આવે તે માટે વેચાણ અથવા વેચાણ માટે રાખશે નહીં.
પ્રતિબંધિત કેલ્શિયમ કાર્બાઇડના મોટા પાયે ઉપયોગના મુદ્દાને ધ્યાનમાં રાખીને, FSSAI એ ભારતમાં ફળોને પાકવા માટે સુરક્ષિત વિકલ્પના રુપમાં ઇથિલિન ગેસના ઉપયોગને મંજૂરી આપી છે. ઇથિલિન ગેસનો ઉપયોગ પાક, પરિપક્વતાના આધારે 100 પીપીએમ (100 μl/L) સુધીની સાંદ્રતામાં થઈ શકે છે. ઇથિલિન ફળોમાં કુદરતી રીતે જોવા મળતું હોર્મોન છે, જે રાસાયણિક અને જૈવ રાસાયણિક ગતિવિધિઓની એક શ્રૃંખલા શરુ કરી નિયંત્રિત કરી પાકવાની પ્રક્રિયા નક્કી કરે છે. કાચા ફળોને ઇથિલિન ગેસ વડે ઉપચાર કરવાથી કુદરતી પાકવાની પ્રક્રિયા શરૂ થાય છે જ્યાં સુધી ફળ પોતે જ પૂરતી માત્રામાં ઇથિલિન ઉત્પન્ન કરવાનું શરૂ ન કરે.