Capsicum Cultivation: ખેડૂતો અને સૈનિકો વચ્ચે ઘણી સમાનતાઓ છે. બંને પૃથ્વી માતાની સેવામાં સીધા જોડાયેલા છે. ગામડાઓ અને ખેડૂત પરિવારોમાંથી પણ મોટી સંખ્યામાં ભારતીય સુરક્ષા દળો આવે છે. દેશની સેવા કર્યા બાદ તેઓ નિવૃત્ત થાય છે અને તેમના ગામોમાં તેમની માટીની સેવા કરવામાં વ્યસ્ત થઈ જાય છે. રાજસ્થાનના રાજસમંદ જિલ્લાના ખેડૂત મોતી લાલનું નામ પણ ધરતી માતાના તે રક્ષકોમાં સામેલ છે, જેમણે દેશની રક્ષા કર્યા બાદ ખેતીમાં જોડાવાનો નિર્ણય કર્યો. આજે ખેડૂત મોતીલાલ તેમની 13 બિસ્વા જમીનમાં શાકભાજીની ઓર્ગેનિક ખેતી કરી રહ્યા છે. આટલી ઓછી માત્રામાં જમીન હોવા છતાં મોતીલાલજીના વિચારથી માત્ર ખેતીનો ખર્ચ ઓછો નથી થયો, પરંતુ તે રૂ.3 લાખનો નફો પણ આપી રહ્યો છે.
ખેડૂત ભારત માતાનો સેવક બન્યો
ખેડૂત મોતીલાલ રાજસ્થાનના રાજસમંદ જિલ્લાના ભીમ તાલુકાની બાલી-જસ્સા ખેડા પંચાયતમાંથી આવે છે. તેમની જમીન સેલમા ગામમાં છે, જ્યાં તેઓ 2008થી જૈવિક ખેતી કરે છે. અગાઉ મોતીલાલ ભારત માતાની રક્ષામાં ફરજ બજાવતા હતા, પરંતુ વિકલાંગ હોવાના કારણે વર્ષ 1994માં નિવૃત્ત થવું પડ્યું હતું. આ પછી તેઓ પોતાના ગામ પાછા ફર્યા અને વર્ષ 1995થી ખેતીની શરૂઆત કરી. 12 વર્ષ સુધી ખેતી કર્યા બાદ ઓર્ગેનિક ખેતીના ફાયદા સમજ્યા અને સંપૂર્ણપણે ઓર્ગેનિક પાક ઉગાડવા લાગ્યા.
આ યુક્તિઓ વડે નફો વધારો
મોતીલાલજી તેમની 1000 ચોરસ મીટર જમીન પર ઓર્ગેનિક ખેતી કરી રહ્યા છે. આ કામમાં ખાતર, બિયારણ કે માર્કેટિંગ જેવા કામોમાં 1.5 લાખનો ખર્ચ થાય છે. જંતુ-રોગ વ્યવસ્થાપન માટે પણ, રાસાયણિક જંતુનાશકોને બદલે, કાર્બનિક પદ્ધતિઓનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.
મોતીલાલજીએ રંગબેરંગી શિમલા મરચાંનો પાક એક સંરક્ષિત માળખું - પોલીહાઉસમાં રોપ્યો છે, જેમાં ફૂગથી બચવા માટે છાશનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. જ્યારે કેપ્સીકમનો પાક તૈયાર થાય છે, ત્યારે તેને બ્યાવરના બજારમાં વેચવામાં આવે છે.
મોતીલાલજીએ તેમના ખેતરમાં લાલ વેરાયટીના રંગબેરંગી કેપ્સિકમ, બોમ્બે રેડ અને યલો વેરાયટી ઓરાબેલીનું વાવેતર કર્યું છે. આ ઉપરાંત અન્ય શાકભાજીનો મિશ્ર પાક એટલે કે મિશ્ર ખેતી પણ 1 વીઘામાં ચાલી રહી છે. તેમાંથી રીંગણ અને કોબીના પાકમાંથી રૂ.1 લાખની આવક થઈ રહી છે.
આશરે 1 વીઘામાં વાવેલા દેશી મરચામાંથી 80 હજાર રૂપિયાનો નફો અને ખેતરની દીવાલ પર 15-20 હજાર રૂપિયાનો નફો થાય છે. અન્ય પાકમાંથી પણ 4 વીઘા જમીનમાંથી 4 લાખ રૂપિયાની કમાણી થાય છે. મોતીલાલજી તેમના ખેતરોમાંથી વેલા પાકેલા ટામેટાંની ઉપજ પણ લઈ રહ્યા છે, જેનાથી 1 લાખ રૂપિયાનો નફો થઈ રહ્યો છે.