Rice Crisis : દુનિયામાં રોટલી ખાનારા કરતા ચોખા ખાનારા લોકોની સંખ્યા વધુ છે. ભારતમાં પણ તમને એવા ઘણા લોકો જોવા મળશે કે, જેઓ દિવસમાં એક વખત ભાત ન ખાય તો સંતોષ અનુભવતા નથી. જો કે હવે ભાતના શોખીન લોકોને મુશ્કેલી પડશે. કારણ કે, આ વખતે વિશ્વભરમાં ચોખાના ઉત્પાદનમાં ઘટાડો થયો છે, તેથી જ ભારતે હવે ચોખાની નિકાસ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે.
આ પ્રતિબંધને કારણે દેશની બહાર રહેતા ભારતીય લોકો ભારતીય ચોખા ખાઈ શકશે નહીં. જેના કારણે અમેરિકા અને કેનેડાના માર્કેટમાં હોબાળો મચી ગયો છે. ત્યાં રહેલા એનઆરઆઈએ હવે બજારમાંથી ભારતીય ચોખા ખરીદવા અને સંગ્રહ કરવાનું શરૂ કરી દીધું છે. જેથી તેઓ ભવિષ્યમાં તેનો સ્વાદ માણી શકે.
આ ચોખાની કટોકટી શા માટે થઈ રહી છે?
અત્યારે સમગ્ર વિશ્વ ચોખાની ગંભીર સમસ્યાનો સામનો કરી રહ્યું છે. ફિચ સોલ્યુશન્સે એક અહેવાલ બહાર પાડ્યો હતો જેમાં જણાવાયું હતું કે, મોટા ચોખા ઉત્પાદક દેશોમાં ચોખાના ઉત્પાદનમાં ઝડપથી ઘટાડો થયો છે. તેના કરતાં આગામી સમયમાં ચોખાના ઉત્પાદનનો ગ્રાફ નીચો જાય તેમ લાગી રહ્યું છે. ખાસ કરીને ચીન, અમેરિકા અને યુરોપિયન યુનિયનમાં ચોખાનું ઉત્પાદન પહેલા કરતા ઘણું ઓછું થયું છે. ઉલ્લેખનીય છે કે, ફિચ સોલ્યુશન્સના કોમોડિટી એનાલિસ્ટ ચાર્લ્સ હાર્ટના જણાવ્યા અનુસાર, આ વર્ષે બજારમાં લગભગ 18.6 મિલિયન ટન ચોખાની અછત છે.
ઉત્પાદનના અભાવ પાછળનું કારણ શું?
ચોખાના ઉત્પાદનના અભાવના મુખ્ય કારણોની વાત કરીએ તો રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધ, ચીન અને પાકિસ્તાન જેવા ચોખા ઉત્પાદક દેશોમાં ખરાબ હવામાન અને જળવાયુ પરિવર્તન મુખ્ય કારણો છે. હવે જ્યારે વિશ્વમાં ચોખાની અછત છે ત્યારે ભારતના વેપારીઓ સારા ભાવે ચોખાની વિદેશમાં નિકાસ કરશે. પરંતુ જો આ નિકાસ વધશે તો દેશમાં ચોખાના ભાવ આસમાને પહોંચી જશે. આ કારણોસર, સરકારે પહેલાથી જ ચોખાની નિકાસ પર પ્રતિબંધ મૂકી દીધો છે. એટલે કે, હવે ચોખા ભારતની બહાર જઈ શકશે નહીં અને ભારતમાં તેની કિંમતો વધારે નહીં વધે.
ભારતમાં ચોખાનું ઉત્પાદન કેટલું?
યુએસ ડિપાર્ટમેન્ટ ઓફ એગ્રીકલ્ચરના રિપોર્ટ અનુસાર, ભારતમાં વર્ષ 2021-22માં 129,471 ટન ચોખાનું ઉત્પાદન થયું હતું. જ્યારે વર્ષ 2022-23માં ભારતમાં ચોખાનું ઉત્પાદન લગભગ 136,000 ટન હતું. જ્યારે 2023-24માં આ ઉત્પાદન 134,000 ટન થયું હતું. જો કે, આ હોવા છતાં ભારતની સ્થિતિ બીજા દેશો કરતા સારી છે.