Pitru Paksha 2024: પિતૃ પક્ષ 17 સપ્ટેમ્બરથી શરૂ થઈ રહ્યો છે અને 2જી ઓક્ટોબર સુધી ચાલશે. હિંદુ ધર્મમાં પિતૃપક્ષનું વિશેષ મહત્વ છે. પિતૃપક્ષમાં પિતૃઓના આશિર્વાદ મેળવવા માટે પૂજા કરવામાં આવે છે. પિતૃ પક્ષમાં પૂર્વજો પ્રત્યે આદર વ્યક્ત કરવામાં આવે છે. પિતૃ પક્ષ અથવા શ્રાદ્ધ લગભગ 16 દિવસ સુધી ચાલે છે. જ્યોતિષ ડો.અનીશ વ્યાસે જણાવ્યું કે વર્ષ 2024માં પિતૃ પક્ષ 17 સપ્ટેમ્બરથી શરૂ થશે અને 2જી ઓક્ટોબરે સમાપ્ત થશે.
પિતૃ પક્ષ ભાદ્રપદ મહિનાના શુક્લ પક્ષની પૂર્ણિમાના દિવસથી શરૂ થાય છે અને અશ્વિન મહિનાની અમાવાસ્યાના દિવસે સમાપ્ત થાય છે. શાસ્ત્રો અનુસાર, શ્રાદ્ધ પક્ષ ભાદ્ર મહિનાની પૂર્ણિમાના દિવસથી શરૂ થાય છે અને અશ્વિન મહિનાની અમાવાસ્યા સુધી ચાલુ રહે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે મૃત્યુના દેવતા યમરાજ શ્રાદ્ધ પક્ષ દરમિયાન પૂર્વજોને મુક્ત કરે છે, જેથી તેઓ તેમના સંબંધીઓ પાસે જઈને પ્રસાદ પ્રાપ્ત કરી શકે. એવું માનવામાં આવે છે કે પિતૃપક્ષમાં પૂજા કરવાથી પિતૃઓની કૃપા પ્રાપ્ત થાય છે.
શ્રાદ્ધ, પિંડ દાન અને તર્પણનો અર્થ
ભવિષ્યવક્તા અને જન્માક્ષર વિશ્લેષક ડૉ.અનીશ વ્યાસે જણાવ્યું કે પિતૃપક્ષમાં પરિવારના મૃત પૂર્વજોને શ્રદ્ધાપૂર્વક યાદ કરવામાં આવે છે, તેને શ્રાદ્ધ કહેવામાં આવે છે. પિંડ દાન કરવાનો અર્થ એ છે કે આપણે આપણા પૂર્વજો માટે ભોજન દાન કરીએ છીએ. તર્પણ કરવાનો અર્થ એ છે કે આપણે પાણીનું દાન કરીએ છીએ. આ રીતે પિતૃપક્ષમાં આ ત્રણ કામોનું મહત્વ છે. પિતૃપક્ષ દરમિયાન ગાય માટે લીલું ઘાસ અને તેમની દેખભાળ માટે ગૌશાળામાં પૈસા દાન કરવા જોઈએ.
લોટના ગોળા બનાવો અને તેને તળાવમાં માછલીઓને ખવડાવો. ઘરની આસપાસના કૂતરાઓને પણ રોટલી ખવડાવવી જોઈએ. આ સાથે કાગડાઓ માટે ઘરની છત પર પણ ખોરાક રાખવો જોઈએ. જરૂરિયાતમંદ લોકોને ભોજન કરાવો. મંદિરમાં પૂજા સામગ્રી ચઢાવો. આ દિવસોમાં ભાગવત ગીતાનો પાઠ કરવો જોઈએ.
ખોરાકના પાંચ ભાગો
પ્રોફેટ અને જન્માક્ષર વિશ્લેષક ડો. અનીશ વ્યાસે જણાવ્યું કે પિતૃ પક્ષ શરૂ થવાનો છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ સમય દરમિયાન આપણા પૂર્વજો પૃથ્વી પર આવે છે અને આપણને આશીર્વાદ આપે છે. પિતૃપક્ષ દરમિયાન પિતૃઓનું શ્રાદ્ધ કરવું ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે. આપણા પૂર્વજો પ્રાણીઓ અને પક્ષીઓ દ્વારા આપણી નજીક આવે છે અને ગાય, કૂતરો, કાગડો અને કીડીના માધ્યમથી પૂર્વજો ખોરાક ગ્રહણ કરે છે.
શ્રાદ્ધ સમયે પિતૃઓ માટે ભોજનનો એક ભાગ પણ કાઢવામાં આવે છે, તો જ શ્રાદ્ધ વિધિ પૂર્ણ થાય છે. શ્રાદ્ધ કરતી વખતે પિતૃઓને અર્પણ કરવામાં આવતા ભોજનના પાંચ ભાગ ગાય, કૂતરો, કીડી, કાગડો અને દેવતાઓ માટે કાઢવામાં આવે છે.
કૂતરો જળ તત્વનું, કીડી અગ્નિ તત્વનું, કાગડો વાયુ તત્વનું, ગાય પૃથ્વી તત્વનું અને દેવ આકાશ તત્વનું પ્રતીક છે. આ રીતે, આ પાંચને ભોજન આપીને, આપણે પાંચ તત્વો પ્રત્યે કૃતજ્ઞતા વ્યક્ત કરીએ છીએ. માત્ર ગાયમાં જ પાંચ તત્વો એકસાથે જોવા મળે છે. તેથી પિતૃપક્ષ દરમિયાન ગાયની સેવા કરવી વિશેષ ફળદાયી છે.
આ વસ્તુઓનું દાન કરો
- ગાયનું દાનઃ- ધાર્મિક દૃષ્ટિએ ગાયનું દાન તમામ દાનમાં શ્રેષ્ઠ માનવામાં આવે છે, પરંતુ શ્રાદ્ધ પક્ષ દરમિયાન કરવામાં આવેલું ગાયનું દાન દરેક સુખ અને સંપત્તિ આપનારું માનવામાં આવે છે.
- તલનું દાનઃ- શ્રાદ્ધની દરેક વિધિમાં તલનું મહત્વ હોય છે. તેવી જ રીતે શ્રાદ્ધમાં દાનની દૃષ્ટિએ કાળા તલનું દાન કરવાથી પરેશાનીઓ અને વિપત્તિઓથી રક્ષણ મળે છે.
- ઘીનું દાનઃ- શ્રાદ્ધ દરમિયાન વાસણમાં ગાયના ઘીનું દાન કરવું પરિવાર માટે શુભ અને શુભ માનવામાં આવે છે.
- અનાજનું દાન- અન્નદાનમાં ઘઉં અને ચોખાનું દાન કરવું જોઈએ. તેમની ગેરહાજરીમાં, અન્ય કોઈપણ અનાજ પણ દાન કરી શકાય છે. આ દાન જો નિશ્ચય સાથે કરવામાં આવે તો તે ઇચ્છિત પરિણામ આપે છે.
- જમીનનું દાન- જો તમે આર્થિક રીતે સંપન્ન છો તો શ્રાદ્ધ પક્ષ દરમિયાન નબળા કે ગરીબ વ્યક્તિને જમીન દાન કરવાથી તમને સંપત્તિ અને સંતાનનો લાભ મળે છે. પરંતુ જો આ શક્ય ન હોય તો, જમીનને બદલે, માટીના કેટલાક ગઠ્ઠા થાળીમાં રાખીને બ્રાહ્મણને દાન કરી શકાય છે.
- વસ્ત્રોનું દાન- આ દાનમાં ધોતી અને દુપટ્ટા સહિત બે વસ્ત્રોનું દાન મહત્વનું છે. આ કપડાં નવા અને સ્વચ્છ હોવા જોઈએ.
- સોનાનું દાન- સોનાનું દાન વિખવાદનો નાશ કરે છે. પરંતુ જો સોનું દાન કરવું શક્ય ન હોય તો, તમે સોનું દાન કરવા માટે તમારી ક્ષમતા અનુસાર પૈસા પણ દાન કરી શકો છો.
- ચાંદીનું દાનઃ- પિતૃઓના આશીર્વાદ અને સંતોષ માટે ચાંદીનું દાન ખૂબ જ અસરકારક માનવામાં આવે છે.
- ગોળનું દાનઃ- ગોળનું દાન પૂર્વજોના આશીર્વાદથી વિખવાદ અને દરિદ્રતાનો નાશ કરનાર માનવામાં આવે છે અને ધન અને સુખ આપે છે.
- મીઠાનું દાન- પિતૃઓની પ્રસન્નતા માટે મીઠાનું દાન ખૂબ જ જરૂરી છે.
આ પણ વાંચો -