Holashtak 2024:હોલાષ્ટક ફાલ્ગુન મહિનાની અષ્ટમીથી શરૂ થાય છે અને પૂર્ણિમા એટલે કે હોલિકા દહન સુધી ચાલે છે. હોળીકા દહન પછી બીજા દિવસે હોળીનો તહેવાર ઉજવવામાં આવશે. હોળીના પ્રથમ 8 દિવસોને હોલાષ્ટક કહેવામાં આવે છે. હોલાષ્ટક ખૂબ જ અશુભ માનવામાં આવે છે. આ સમયગાળા દરમિયાન કોઈ પણ પ્રકારનું શુભ કાર્ય કરવામાં આવતું નથી.
આ વર્ષે હોળાષ્ટક 17 માર્ચથી શરૂ થશે અને ફાલ્ગુન પૂર્ણિમા એટલે કે 24 માર્ચે સમાપ્ત થશે. આ દિવસે હોલિકા દહન થશે અને બીજા દિવસે એટલે કે 25મી માર્ચે રંગબેરંગી હોળી રમવામાં આવશે એટલે ધૂળેટી છે. હોલિકા દહન ફાલ્ગુન પૂર્ણિમાના દિવસે ઉજવવામાં આવે છે અને ધૂળેટી બીજા દિવસે ઉજવવામાં આવે છે. આ વર્ષે ફાલ્ગુન પૂર્ણિમા તિથિ 24 માર્ચે સવારે 09:54 વાગ્યે શરૂ થશે. આ તારીખ બીજા દિવસે એટલે કે 25 માર્ચે બપોરે 12:29 વાગ્યે સમાપ્ત થશે. . ચાલો જાણીએ હોલાષ્ટકની શરૂઆત કેવી રીતે થઈ અને તેની સાથે જોડાયેલી પૌરાણિક કથાઓ.
એક પ્રખ્યાત દંતકથા અનુસાર, હિરણ્યકશ્યપ અસુર જાતિનો અત્યાચારી અને નિર્દય રાજા હતો. તેના અત્યાચારોથી ત્યાંના લોકો ખૂબ જ દુઃખી હતા. તે પોતાની પૂજા કરાવવા માટે લોકો પર દબાણ કરતો હતો. તેમનો પુત્ર પ્રહલાદ ભગવાન વિષ્ણુનો પરમ ભક્ત હતો. પ્રહલાદ હંમેશા ભગવાન વિષ્ણુની પૂજામાં મગ્ન રહેતા. હિરણ્યકશ્યપ પોતાની ભક્તિને કારણે ખૂબ જ ક્રોધિત હતો. પોતાના પુત્રની ભક્તિ તોડવા માટે હિરણ્યકશ્યપે પ્રહલાદને સતત 8 દિવસ સુધી અનેક રીતે ત્રાસ આપ્યો.
હોળાષ્ટકના આ 8 દિવસો એ ત્રાસના દિવસો ગણાય છે. આ જ કારણ છે કે આ 8 દિવસોમાં કોઈ પણ શુભ કાર્ય કરવામાં આવતું નથી. હોલાષ્ટકના આઠમા દિવસે, હિરણ્યકશ્યપે તેની બહેન હોલિકાને પ્રહલાદને તેના ખોળામાં લેવા અને તેને બાળી નાખવા કહ્યું. હોલિકાને વરદાન મળ્યું હતું કે તે અગ્નિમાં બળી શકતી નથી પરંતુ ભગવાન વિષ્ણુએ તેમના ભક્ત પ્રહલાદને બચાવ્યો અને હોલિકા આગમાં બળીને રાખ થઈ ગઈ. ત્યારથી આ દિવસે હોલિકા દહન ઉજવવામાં આવે છે.
શિવ-કામદેવની કથા
હોલાષ્ટક સાથે જોડાયેલી બીજી પૌરાણિક કથા છે. આ મુજબ હિમાલયની પુત્રી પાર્વતી ભોલેનાથ સાથે લગ્ન કરવા માંગતી હતી. દેવતાઓ જાણતા હતા કે, બ્રહ્માના વરદાનને કારણે માત્ર શિવનો પુત્ર જ તારકાસુર નામના રાક્ષસને મારી શકે છે, પરંતુ શિવ તેમની તપસ્યામાં મગ્ન હતા. પછી બધા દેવતાઓની વિનંતી પર, કામદેવે ભગવાન શિવની તપસ્યા ભંગ કરવાનો નિર્ણય કર્યો. કામદેવે પ્રેમનું બાણ ચલાવીને ભગવાન શિવની તપસ્યાનો ભંગ કર્યો.
જ્યારે તપસ્યા ભંગ થઈ ત્યારે ભોલેનાથ ખૂબ જ ગુસ્સે થયા અને ત્રીજી આંખ ખોલી. તેના ક્રોધની જ્વાળામાં કામદેવનું શરીર બળવા લાગ્યું પરંતુ તેમ છતાં કામદેવે ભગવાન શિવની 8 દિવસની તપસ્યાને ભંગ કરવાનો પૂરો પ્રયાસ કર્યો. અંતે ભગવાન શંકરે ક્રોધિત થઈને કામદેવને બાળીને રાખ કરી નાખ્યા. ત્યારથી આ દિવસને ફાલ્ગુની અષ્ટમી તરીકે ઉજવવામાં આવે છે.
બાદમાં દેવી-દેવતાઓએ ભોલેનાથને તપસ્યા ભંગ કરવાનું કારણ જણાવ્યું. ભગવાન શિવે પાર્વતીને જોયા અને તેમની પૂજા સફળ થઈ અને ભગવાન શિવે તેમને પોતાની પત્ની તરીકે સ્વીકારી લીધા. તેથી જ હોળીને સાચા પ્રેમના વિજય ઉત્સવ તરીકે પણ ઉજવવામાં આવે છે.