Budget 2024: ઝડપી આર્થિક વૃદ્ધિ અને નવી પેઢીની બદલાતી આકાંક્ષાઓને કારણે શેરબજારમાં રોકાણકારોનો રસ વધ્યો છે. તાજેતરના વર્ષોમાં શેર બજાર તરફ રિટેલ રોકાણકારોની હિલચાલ વધી છે. હવે બજેટ પહેલાની આર્થિક સમીક્ષાએ પણ આ વાતની પુષ્ટિ કરી છે. ઈકોનૉમિક રિવ્યૂમાં જણાવવામાં આવ્યું છે કે રિટેલ ઈન્વેસ્ટર્સે ડૉમેસ્ટિક સ્ટૉક માર્કેટમાં મોટા હોદ્દા રાખવાનું શરૂ કરી દીધું છે.
આજે આવશે 2024-25નું પૂર્ણ બજેટ
સોમવારે, સંસદના નવા સત્રના પ્રથમ દિવસે નાણાપ્રધાન નિર્મલા સીતારમણે લોકસભામાં આર્થિક સમીક્ષા 2023-24 રજૂ કરી. તે પછી આજે તે સંસદમાં નાણાકીય વર્ષ 2024-25નું સંપૂર્ણ બજેટ રજૂ કરવા જઈ રહી છે. એવી પરંપરા રહી છે કે નવા નાણાકીય વર્ષ માટે બજેટ રજૂ કરતા પહેલા સરકાર જૂના નાણાકીય વર્ષની સમીક્ષા રજૂ કરે છે. આર્થિક સમીક્ષામાં અર્થતંત્રના વિવિધ નાના-મોટા સૂચકાંકો જણાવવામાં આવ્યા છે.
છૂટક રોકાણકારોની પાસે 64 લાખ કરોડના શેર
ઇકોનૉમિક રિવ્યૂ અનુસાર હવે રિટેલ રોકાણકારો પાસે સ્થાનિક શેરબજારમાં આશરે 64 લાખ કરોડ રૂપિયાના શેર છે. તેમાં સીધા ખરીદેલા શેર અને મ્યૂચ્યૂઅલ ફંડ દ્વારા કરવામાં આવેલું રોકાણ બંનેનો સમાવેશ થાય છે. સમીક્ષા મુજબ, રિટેલ રોકાણકારો પાસે લગભગ 36 લાખ કરોડ રૂપિયાના શેર છે, જે તેમણે સીધા ખરીદ્યા છે. તેમની પાસે મ્યૂચ્યૂઅલ ફંડ દ્વારા ખરીદવામાં આવેલા 28 લાખ કરોડ રૂપિયાના શેર પણ છે.
2500 કંપનીઓમાં છૂટક રોકાણકારોનું રોકાણ
માર્કેટમાં રિટેલ રોકાણકારોની માલિકી વધી હોવાથી તેમની સંખ્યામાં પણ વધારો થયો છે. સમીક્ષા દર્શાવે છે કે નાણાકીય વર્ષ 2023-24ના અંત સુધીમાં સ્થાનિક શેરબજારમાં સક્રિય રિટેલ રોકાણકારોની સંખ્યા 9.5 કરોડ રૂપિયાને વટાવી ગઈ હતી. તેણે માર્કેટમાં લિસ્ટેડ લગભગ 2500 કંપનીઓમાં પૈસા રોક્યા છે. આ રીતે રિટેલ રોકાણકારો બજારમાં લગભગ 10 ટકા સીધો હિસ્સો ધરાવે છે.
ટર્નઓવરમાં 35 ટકાથી વધુ ભાગીદારી
આર્થિક સર્વે દર્શાવે છે કે છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં છૂટક રોકાણકારોએ પ્રત્યક્ષ અને આડકતરી રીતે બજારમાં તેમના એક્સપૉઝરમાં વધારો કર્યો છે. નાણાકીય વર્ષ 2023-24માં, ઇક્વિટી કેશ સેગમેન્ટના ટર્નઓવરમાં રિટેલ રોકાણકારોનો હિસ્સો 35.9 ટકા હતો. ગયા નાણાકીય વર્ષ દરમિયાન, ડીમેટ ખાતાઓની સંખ્યા એક વર્ષ અગાઉ 11.45 કરોડથી વધીને 15.14 કરોડ થઈ હતી.
આર્થિક સમીક્ષાએ બતાવ્યુ આ કારણ જવાબદાર
આર્થિક સમીક્ષામાં મુખ્ય આર્થિક સલાહકારે સ્વીકાર્યું છે કે શેરબજારમાં છૂટક રોકાણકારોની ભાગીદારી વધી છે તે સારી બાબત છે. આ મૂડીબજારને સ્થિરતા પ્રદાન કરે છે. આ રોકાણ છૂટક રોકાણકારોને તેમની બચત પર વધુ વળતર મેળવવાની પણ મંજૂરી આપે છે. સમીક્ષા મુજબ, રોગચાળા પછી બજારમાં છૂટક રોકાણકારોની ભાગીદારી વધવાના કારણોમાં તકનીકી પ્રગતિ, નાણાકીય સમાવેશ તરફના સરકારી પગલાં, ડિજિટલ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરની વૃદ્ધિ, સ્માર્ટફોનની સંખ્યામાં વધારો, ડિસ્કાઉન્ટ બ્રોકર્સ વગેરેનો સમાવેશ થાય છે.