Social Media and Mental Health: આજે સોશિયલ મીડિયાનો ક્રેઝ માત્ર યુવાનોમાં જ નહીં પરંતુ દરેક ઉંમરના લોકોમાં જોવા મળી રહ્યો છે. દરેક વ્યક્તિ મિત્રો સાથે જોડાયેલા રહેવા માટે, બહારની દુનિયામાં શું ચાલી રહ્યું છે તેના અપડેટ્સ માટે કોઈને કોઈ સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ સાથે જોડાયેલ છે. આ એક વર્ચ્યુઅલ દુનિયા છે, જે તમને દૂર રહીને પણ મિત્રોની નજીકનો અહેસાસ કરાવે છે, પરંતુ શું તમે જાણો છો કે તે માનસિક સ્વાસ્થ્ય માટે ખૂબ જ ખતરનાક છે. સ્વાસ્થ્ય નિષ્ણાતોના મતે સોશિયલ મીડિયાના ઉપયોગથી ડિપ્રેશન, ટેન્શન, એકલતા, સ્વ-નુકસાનના નકારાત્મક વિચારોનું જોખમ અનેકગણું વધી શકે છે. સંશોધનમાં પણ આ વાત સામે આવી છે.
સોશિયલ મીડિયાથી સાવધ રહો
પ્યુ રિસર્ચ સેન્ટરે માનસિક સ્વાસ્થ્ય પર સોશિયલ મીડિયાની અસર અંગે 1,300થી વધુ કિશોરોનો સર્વે કર્યો હતો. એવું જાણવા મળ્યું છે કે 35%થી વધુ લોકો ટોપ-5 સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ્સમાંથી કોઈપણ એક પર મહત્તમ સમય વિતાવી રહ્યા છે. તેમાં YouTube, Tiktok, Instagram, Snapchat અને Facebookનો સમાવેશ થાય છે. જેની સૌથી વધુ અસર મન પર જોવા મળી રહી છે.
માનસિક સ્વાસ્થ્ય અને ઊંઘ
આયોવા સ્ટેટ યુનિવર્સિટીના સંશોધકોએ એક સંશોધન હાથ ધર્યું જેમાં તેમણે એ જાણવાનો પ્રયાસ કર્યો કે દિવસમાં 30 મિનિટથી વધુ સમય સુધી સોશિયલ મીડિયાનો ઉપયોગ મગજ પર કેવી અસર કરી શકે છે. આ અભ્યાસમાં મોટાભાગના વિદ્યાર્થીઓ કે જેમણે બે અઠવાડિયા માટે તેનો ઉપયોગ ઓછો કર્યો હતો, તેમની માનસિક સુખાકારી અને સારી ઊંઘની સ્થિતિ જોવા મળી હતી.
નિષ્ણાતો શું કહે છે?
મનોચિકિત્સક કહે છે કે જો તમે સોશિયલ મીડિયા પર વિતાવતા સમયને ઓછો કરો છો, તો ચિંતા, હતાશા, એકલતા અને નકારાત્મક વિચારો ઓછા થાય છે અને સકારાત્મક ઉર્જા આવે છે. યુનિવર્સિટી ઓફ પેન્સિલવેનિયા ખાતે હાથ ધરાયેલ એક અભ્યાસ દર્શાવે છે કે જે જૂથે સોશિયલ મીડિયાનો ઉપયોગ ઓછો કર્યો, તેઓએ 3 અઠવાડિયાની અંદર એકલતા અને હતાશાની લાગણીઓમાં નોંધપાત્ર સુધારો જોયો. આ આધારે સંશોધકો કહે છે કે સોશિયલ મીડિયા ભલે લોકોને વર્ચ્યુઅલ રીતે જોડે છે. પરંતુ તેના ગંભીર ગેરફાયદા પણ છે.
અભ્યાસ શું કહે છે?
આ અભ્યાસ સૂચવે છે કે સોશિયલ મીડિયા પર ઓછામાં ઓછો સમય પસાર કરવો જોઈએ. સોશિયલ મીડિયા નકારાત્મક સામગ્રીઓથી ભરેલું હોવાથી, જેની સીધી અસર મન અને તેના કાર્ય પર પડે છે. એટલા માટે તે વધુ સારું છે કે તમે જાતે જ તેમની પાસેથી ધીમે ધીમે દૂર રહેવાનો પ્રયાસ કરો.