CPR in Heart Attack: છેલ્લા 10 દિવસમાં બનેલી બે ઘટનાઓએ CPR (કાર્ડિયોપલ્મોનરી રિસસિટેશન) પર ચર્ચા ફરીથી વધારી દીધી છે. પહેલી ઘટના આગ્રા કેન્ટ GRP થાણાની છે, જ્યાં 16 સપ્ટેમ્બરે 1 મિનિટ સુધી CPR આપીને હેડ કોન્સ્ટેબલે વૃદ્ધનો જીવ બચાવ્યો.
બીજી ઘટના દિલ્હીની ધર્મશિલા નારાયણ સુપરસ્પેશિયાલિટી હોસ્પિટલની છે, જ્યાં કાર્ડિયક અરેસ્ટથી પીડિત 63 વર્ષની મહિલાને 45 મિનિટ સુધી CPR આપીને ફરીથી જીવિત કરવામાં આવી. થોડા દિવસો પહેલા ઇટાલીમાં લગભગ 6 કલાક સુધી સતત CPR આપીને એક વ્યક્તિનો જીવ બચાવવામાં આવ્યો હતો. આવી સ્થિતિમાં સવાલ ઊઠે છે કે હાર્ટ એટેક આવ્યા પછી કેટલી વાર પછી CPR આપવાથી જીવ બચી શકે છે. જાણો નિષ્ણાતોનો જવાબ...
CPRથી શું જીવ બચાવી શકાય છે
હાર્ટ એટેક અને કાર્ડિયક અરેસ્ટના કેસ સતત વધી રહ્યા છે. રોડ અકસ્માતો પણ આજકાલ વધી ગયા છે, આવી સ્થિતિમાં CPR આપીને દર્દીનો જીવ બચાવી શકાય છે. CPR અચાનક કાર્ડિયક અરેસ્ટ આવવા પર લાઇફ સેવિંગની જેમ કામ કરે છે. આની જાણકારી ન હોવાને કારણે ઘણા લોકોનો જીવ જતો રહે છે.
CPR કોઈનો જીવ કેવી રીતે બચાવી લે છે
નિષ્ણાતો અનુસાર, હાર્ટ એટેક આવ્યા પછી 5 મિનિટમાં CPR આપવાનું શરૂ કરી દેવું જોઈએ. આના દ્વારા ઑક્સિજનેટેડ બ્લડ એટલે કે ઑક્સિજન લઈ જતા રક્તને મગજના કોષો સુધી પહોંચાડવામાં આવે છે. આનાથી મગજના કોષો મૃત થતા નથી અને હૃદયને ફરીથી તેની સ્થિતિમાં ચાલવા માટે ઉત્તેજિત કરતા રહે છે. આનાથી કામ કરવાનું છોડી દીધેલ હૃદયની ધબકારા ફરીથી શરૂ થઈ જાય છે.
CPR આપતી વખતે શું કરવું
CPR બેસિક લાઇફ સપોર્ટનો એક ભાગ છે, જેની મદદથી હૃદય અને ફેફસાંને પૂરી રીતે જીવિત રાખવામાં આવે છે. આમાં સુરક્ષાનું ધ્યાન રાખવું જોઈએ. કાર્ડિયક અરેસ્ટ થવા પર દર્દીનો પ્રતિસાદ જોવામાં આવે છે કે તે જીવિત છે કે બેભાન થયો છે. જો તે પ્રતિસાદ આપતો નથી તો તાત્કાલિક મેડિકલ મદદ લેવી જોઈએ. હોસ્પિટલ પહોંચતા સુધી દર્દીના પલ્સ રેટ જરૂર ચેક કરવા જોઈએ. ગળાથી પણ પલ્સ (કેરોટિડ પલ્સ)ને ચેક કરતા રહેવું જોઈએ. આ પલ્સ દર 10 સેકન્ડમાં ચેક કરવો પડે છે. જો કેરોટિડ પલ્સ અને શ્વાસ મળતા નથી તો છાતીને કમ્પ્રેશન એટલે કે દબાવવું. આ પણ CPRનો જ એક ભાગ હોય છે.
CPR આપવાની પ્રક્રિયા શું છે
- દર્દીને હાર્ડ સરફેસ એટલે કે સખત જમીન પર સુવડાવો.
- દર્દીનું શરીર તમારા ઘૂંટણની નજીક હોવું જોઈએ.
- CPR આપનાર વ્યક્તિના બંને ખભા દર્દીની છાતી પર રાખો.
- દર્દીની બંને છાતીની વચ્ચે હથેળીથી દબાવો.
- CPR આપનાર વ્યક્તિના બંને હાથ સીધા હોવા જોઈએ.
- 1 મિનિટમાં 100-120 વાર કમ્પ્રેશન એટલે કે છાતીને દબાવો.
- 30 વાર છાતી દબાવ્યા પછી બે વાર મોંથી શ્વાસ આપો. જો મોંથી શ્વાસ ન આપવો હોય તો છાતી દબાવવાનું ચાલુ રાખો.
- છાતીને 2થી 2.4 ઇંચ સુધી જ દબાવો. આનાથી તેને રિકવર થવાનો મોકો મળે છે.
હાર્ટ એટેક આવ્યા પછી કેટલી વાર પછી CPR આપવું જોઈએ
તાજેતરમાં આવેલા એક અભ્યાસમાં જણાવવામાં આવ્યું છે કે જો કોઈને હાર્ટ એટેક આવ્યા પછી 1 મિનિટની અંદર CPR આપવામાં આવે તો તેના બચવાની સંભાવના 22% હોય છે, જ્યારે જો કોઈને 39 મિનિટ પછી CPR આપવામાં આવે તો આ માત્ર 1% જ હોય છે. અમેરિકન હાર્ટ એસોસિએશન સાયન્ટિફિક સેશન 2013માં જાપાનીઝ રિસર્ચરે જણાવ્યું હતું કે દર્દીને 30 મિનિટની અંદર CPR આપવાથી તેના મગજના કાર્ય માટે સારું હોય છે.
ડિસ્ક્લેમર: સમાચારમાં આપવામાં આવેલી કેટલીક માહિતી મીડિયા રિપોર્ટ્સ પર આધારિત છે. તમે કોઈપણ સૂચનને અમલમાં મૂકતા પહેલા સંબંધિત નિષ્ણાતની સલાહ જરૂર લો.
આ પણ વાંચોઃ
આ બ્લડ ગ્રુપ ધરાવતા લોકોને હાર્ટ એટેક આવવાની શક્યતા વધુ હોય છે!