Autism in Children: દુનિયાભરમાંથી હવે કોરોનાના ખતરનાક લહેર લગભગ ખતમ થઇ ચૂકી છે, પરંતુ આ બધાની વચ્ચે હવે ભારત સહિત કેટલાક દેશોમાં બાળકોમાં વધુ એક ગંભીર બિમારી દેખાઇ છે, તેને ઓટીઝમ કહે છે. ઓટીઝમ એક માનસિક રોગ-વિકાર છે. આ સમસ્યા બાળકોથી લઈને પુખ્ત વયના લોકોમાં જોવા મળે છે. જો કે, ઘણા લોકો ઓટીઝમ સ્પેક્ટ્રમ ડિસઓર્ડર (ASD) થી પ્રભાવિત હોવા છતાં સારું જીવન જીવે છે. આવા લોકોમાં કેટલીક શક્તિઓ અને કેટલીક ખામીઓ હોય છે. જ્યારે સમસ્યાઓ તેમના પર પ્રભુત્વ ધરાવે છે, ત્યારે પરિવાર સાથે રહેવું મુશ્કેલ બની જાય છે. આવી સ્થિતિમાં આ ડિસઓર્ડરને કાબૂમાં લેવા માટે કામ કરવું જોઈએ. આરોગ્ય નિષ્ણાતોના મતે, જો બાળપણમાં તેની શોધ થઈ જાય તો બાળકોને કૌશલ્ય શીખવવું વધુ સરળ બની જાય છે. આ તેમના જીવનને ખૂબ સરળ બનાવે છે.
ઓટિઝ્મ ડિસઓર્ડરમાં ખાસિયતો
હેલ્થ એક્સપર્ટના મતે આવા લોકોમાં ઘણી એવી ખાસિયતો હોય છે જે કદાચ બીજામાં ન હોય પણ એવી ખામીઓ પણ હોય છે જેના કારણે તેઓ સામાન્ય જીવન જીવી શકતા નથી. તે સમજી લેવું જોઈએ કે વિજ્ઞાન પાસે પણ હાલમાં ઓટીઝમનો ઈલાજ નથી, પરંતુ ઓટીઝમ ધરાવતા બાળક કે વ્યક્તિની સ્થિતિમાં ચોક્કસપણે સુધારો થઈ શકે છે. તેમને વિવિધ ઉપચારો દ્વારા મદદ કરી શકાય છે. તેમને તેનો ફાયદો થાય છે.
ઓટિઝ્મને કેવી રીતે ઓળખશો
જો કોઈ બાળક માતા-પિતા અથવા કોઈ જાણીતી વ્યક્તિ દ્વારા બોલાવવામાં આવે ત્યારે પ્રતિક્રિયા ન આપે અને આવું વારંવાર થતું હોય, તો વ્યક્તિએ ચેતવણી આપવી જોઈએ. આને ધ્યાનની ખામી પણ કહેવાય છે. વાત કરતી વખતે આંખનો સંપર્ક ન કરો. જો બાળક 9 મહિનાની ઉંમરે તેનું નામ ઓળખી શકતું નથી અને નામ સાંભળ્યા પછી પણ જવાબ આપતું નથી. બાળક તેની ખુશી, ઉદાસી, ગુસ્સો જેવી લાગણીઓ દર્શાવવા સક્ષમ ન હોવું જોઈએ. જો 1 વર્ષની ઉંમરે તમે સામાન્ય રમત રમી શકતા નથી અથવા કોઈ નાની વસ્તુની નકલ કરી શકતા નથી તો તમારે સાવધાન રહેવું જોઈએ. બાળક 'ટાટા' કે 'બાય-બાય' કહી શકતું ન હોય તો પણ સાવધાન રહેવું જોઈએ. આ સિવાય જો 15 મહિનાની ઉંમરે તે પોતાની રુચિ કોઈની સાથે શેર કરતી નથી.
બાળકોમાં ઓટિઝ્મના આ છે લક્ષણો
1.5 વર્ષની ઉંમરે, બાળકોએ ઘરની કે બહારની રુચિની વસ્તુઓ પર બિલકુલ પ્રતિક્રિયા આપવી જોઈએ નહીં. જો તમે ગરોળી, કોઈપણ પ્રાણી, સૂર્ય અથવા ચંદ્ર જુઓ છો, તો સંકેત આપશો નહીં. 2 વર્ષની ઉંમરે, અન્યની લાગણીઓને સમજવી મુશ્કેલ હોઈ શકે છે. 3 વર્ષની ઉંમરે અન્ય બાળકો સાથે રમવામાં રસ દર્શાવતો નથી. 4 વર્ષની ઉંમરે કંઈપણ બનવાનું સ્વપ્ન ન જોવું, 5 વર્ષની ઉંમરે ગાયન, નૃત્ય, અભિનય જેવી પ્રવૃત્તિઓ ન કરવી, જો આવું વર્તન જોવા મળે તો તરત જ સાવધાન થઈ જવું જોઈએ.
રિપિટેટિવ બિહેવિયર
1. એક શબ્દ અથવા વાક્યનું વારંવાર પુનરાવર્તન કરવું એટલે કે ઇકૉલેલિયા.
2. એક જ પ્રકારની રમત રમવી, સમાન પ્રકારના રમકડાં સાથે રમવું.
3. જ્યારે વિક્ષેપ અથવા ઇનકાર કરવામાં આવે ત્યારે વધુ ગુસ્સે થાઓ.
4. અચાનક હાઈપર થઈ જવું, કંઈપણ ઉપાડવાનું અને ફેંકવાનું શરૂ કરવું.
5. દિનચર્યામાંથી વિચલિત થવા માટે તૈયાર નથી.
6. ખૂબ જ ઉત્સાહિત થવું અને કોઈ અર્થ વગર એક જ વસ્તુ પર વારંવાર તાળીઓ પાડવી
બાળકોનું આ બિહેવિયર પણ ઓટિઝ્મના સંકેત
1. દોઢ વર્ષ સુધીના બાળકે માત્ર એક જ શબ્દો બોલવા જોઈએ જેમ કે દૂધ, ખોરાક, પપ્પા, મમ્મા.
2. 19-35 મહિનાનું બાળક 2-3 શબ્દોને જોડીને શબ્દસમૂહ બનાવવામાં સક્ષમ હોવું જોઈએ.
3. 36-42 મહિનાનું બાળક માત્ર એક જ નાનો ફકરો બોલી શકતો હોવો જોઈએ.
Disclaimer: સમાચારમાં આપવામાં આવેલી કેટલીક માહિતી મીડિયા રિપોર્ટ્સ પર આધારિત છે. કોઈપણ સૂચનને અમલમાં મૂકતા પહેલા, તમારે સંબંધિત નિષ્ણાતની સલાહ લેવી જોઈએ.