women depression risk: એક નવા અને અત્યાર સુધીના સૌથી મોટા આનુવંશિક અભ્યાસમાં જાણવા મળ્યું છે કે સ્ત્રીઓમાં પુરુષો કરતાં ડિપ્રેશન થવાની શક્યતા લગભગ બમણી હોય છે, અને આ તફાવતનું મુખ્ય કારણ તેમના DNAમાં રહેલા વિશિષ્ટ જનીન પ્રકારો છે. ઑસ્ટ્રેલિયાની ક્વીન્સલેન્ડ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ મેડિકલ રિસર્ચ દ્વારા હાથ ધરાયેલા આ સંશોધનમાં, સ્ત્રીઓમાં ડિપ્રેશન સાથે સંકળાયેલા 6,000 અનન્ય જનીન પ્રકારોની ઓળખ કરવામાં આવી છે. આ આનુવંશિક ફેરફારો સ્ત્રીઓમાં મેટાબોલિક લક્ષણો સાથે સીધા જોડાયેલા હોવાથી, તેઓ વજનમાં ફેરફાર અને થાક જેવા શારીરિક લક્ષણોનો વધુ અનુભવ કરે છે. સંશોધકોએ સ્પષ્ટ કર્યું છે કે આ તફાવત સામાજિક અનુભવોને બદલે જન્મથી જ જૈવિક સ્તરે હાજર હોય છે.
ડિપ્રેશનના જોખમમાં લિંગ-આધારિત તફાવતનું જૈવિક રહસ્ય
લાંબા સમયથી એ વાત જાણીતી છે કે સ્ત્રીઓમાં પુરુષો કરતાં ડિપ્રેશન થવાનું જોખમ વધુ હોય છે, પરંતુ હવે વૈજ્ઞાનિકો પાસે તેની આનુવંશિક સમજૂતી છે. ક્વીન્સલેન્ડ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ મેડિકલ રિસર્ચ અને બર્ગોફર મેડિકલ રિસર્ચ ઇન્સ્ટિટ્યૂટના સંશોધકો દ્વારા નેચર કોમ્યુનિકેશન્સ જર્નલમાં પ્રકાશિત થયેલા અભ્યાસ મુજબ, સ્ત્રીઓમાં ડિપ્રેશન માટે તેમના DNAમાં રહેલા વિશિષ્ટ જનીન પ્રકારો મુખ્ય ભૂમિકા ભજવે છે.
સંશોધક બ્રિટ્ટેની મિશેલે જણાવ્યું કે આ અભ્યાસમાં સ્ત્રીઓ અને પુરુષો વચ્ચેના ડિપ્રેશનના જોખમના તફાવત માટે આનુવંશિક સમજૂતી પ્રદાન કરવામાં આવી છે. અભ્યાસમાં 6,000 અનન્ય જનીન પ્રકારો માત્ર સ્ત્રીઓમાં ડિપ્રેશન સાથે સંકળાયેલા હોવાનું જોવા મળ્યું, જ્યારે 7,000 જેટલા જનીન પ્રકારો પુરુષો અને સ્ત્રીઓ બંનેમાં સામાન્ય હતા. જનીન પ્રકાર (Genetic Variant) એ જનીનમાં એક નાનો ફેરફાર હોય છે, જે વારસામાં મળી શકે છે અને માનસિક સમસ્યાનું જોખમ વધારી શકે છે.
સૌથી મોટો આનુવંશિક અભ્યાસ અને મેટાબોલિક કનેક્શન
આ સંશોધનને અત્યાર સુધીનો સૌથી મોટો આનુવંશિક અભ્યાસ માનવામાં આવે છે. તેમાં ડિપ્રેશનથી પીડાતી 1,30,000 મહિલાઓ અને 65,000 પુરુષોના આનુવંશિક ડેટાનું સ્કેનિંગ કરવામાં આવ્યું હતું. આ ઉપરાંત, ડિપ્રેશનથી મુક્ત 1,60,000 મહિલાઓ અને 1,30,000 પુરુષોના ડેટાનું પણ વિશ્લેષણ કરવામાં આવ્યું હતું.
સંશોધનમાં એક મહત્ત્વપૂર્ણ તારણ બહાર આવ્યું કે સ્ત્રીઓમાં ડિપ્રેશન સાથે સંકળાયેલા આનુવંશિક ફેરફારો સીધા તેમના મેટાબોલિક લક્ષણો સાથે જોડાયેલા છે. આ જોડાણ સમજાવે છે કે શા માટે ડિપ્રેશન દરમિયાન સ્ત્રીઓમાં વજનમાં ફેરફાર, થાક અને ઊર્જાનો અભાવ જેવા શારીરિક લક્ષણોનો અનુભવ થવાની શક્યતા વધુ હોય છે. સંશોધન ટીમે સ્પષ્ટ કર્યું કે આ આનુવંશિક તફાવત જીવનના અનુભવોને કારણે નહીં, પરંતુ જન્મથી જ વ્યક્તિના શરીરમાં હાજર હોય છે.
અભ્યાસના સહ-લેખક જોડી થોમસના મતે, "આ પરિણામો સૂચવે છે કે ડિપ્રેશનને સમજવા અને ભવિષ્યમાં તેની સારવાર વિકસાવવા માટે લિંગ-વિશિષ્ટ આનુવંશિક પરિબળોને ધ્યાનમાં લેવાં અત્યંત મહત્ત્વપૂર્ણ છે."