Nari Shakti First Woman Auto Driver Of India: તમે તમારી પાંખો કાપશો, અમે અમારી ભાવના જાળવીશું અને અમારી મંઝિલ તરફ ઉડીશું... જો શીલા ડાવરે માટે આવું કહેવામાં આવે તો કોઈ મોટી અતિશયોક્તિ નહીં હોય. તે સમયે, જ્યારે મોટાભાગની મહિલાઓ ઘરની બહાર નીકળતી ન હતી, ત્યારે 18 વર્ષની ઉંમરે શીલાએ પોતાનું ઘર છોડ્યું ન હતું, પરંતુ તેનું સપનું પૂરું કર્યું હતું. પરિણામે નામ અને કામ બંનેમાં એક અલગ ઓળખ ઊભી થઈ. તે ભારતની પ્રથમ મહિલા ઓટો ડ્રાઈવર છે અને તેનું નામ લિમ્કા બુક ઓફ રેકોર્ડ્સમાં નોંધાયેલું છે. શીલાની હિંમત અને બહાદુરીએ ઘણી સ્ત્રીઓને આ વ્યવસાય અપનાવવાની પ્રેરણા આપી. આજે તેનું પરિણામ એ આવ્યું છે કે રસ્તાઓ પર મહિલા ઓટો ચાલકોને જોઈને આપણને આશ્ચર્ય થતું નથી.


નાનપણથી એક સ્વપ્ન જે સાકાર થયું


જ્યારે શીલા ડાવરે ભારતની પ્રથમ મહિલા ઓટો ડ્રાઈવર બની, ત્યારે તેણે સ્ટીરિયોટાઈપ્સના તમામ બંધનો તોડી નાખ્યા. તેણીના રોજિંદા સલવાર કમીઝમાં, ખાકી યુનિફોર્મમાં પુરૂષો સાથે ખભે ખભા મિલાવીને, તે પુણેની શેરીઓમાં ઓટોમાં લોકોને તેમના ગંતવ્ય સ્થાને લઈ ગઈ. જ્યારે વર્ષ 1988માં મોટાભાગની મહિલાઓ ઘરની બહાર એકલી જવાની હિંમત દાખવી શકતી ન હતી. તે સમયે, શીલાએ એક વ્યવસાય અપનાવવાનું નક્કી કર્યું જેમાં ફક્ત પુરુષોનું વર્ચસ્વ હોય.


શીલાએ માત્ર 18 વર્ષની ઉંમરે ઓટો ડ્રાઈવર બનવાનું સપનું જોયું હતું અને તેને પૂરું કરવા માટે તેણે પરભણી જિલ્લામાં તેનું પૈતૃક ઘર છોડવામાં અચકાઈ નહોતી. ત્યારપછી તેણે પાછું વળીને જોયું નથી, 1988 થી 2001 સુધી તે સતત 13 વર્ષ સુધી ઓટો ચલાવતી રહી. આટલું જ નહીં, 13 વર્ષની આ સફરમાં તેણે ઓટો, મેટાડોરથી લઈને સ્કૂલ બસ સુધીની મુસાફરી કરી. સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓના કારણે તેણે ડ્રાઇવિંગ છોડી દેવી પડી હોવા છતાં પણ તેણે પોતાનો જુસ્સો જાળવી રાખ્યો અને ટ્રાવેલ કંપની શરૂ કરી. તેના પતિ શિરીષ કાંબલે તેને આમાં મદદ કરે છે અને તેમને બે પુત્રીઓ છે.


લગ્ન નહીં પ્રોફેશનલ સફળતાની ઈચ્છા


1980 ના દાયકામાં જ્યારે તેણીને કહેવામાં આવતું હતું કે તેણીની આકાંક્ષાઓ નકામી છે અને સારા ઘરની છોકરીઓ માટે ડ્રાઇવિંગ એ વ્યવસાય નથી. એ પછી પણ શીલા ડાવરેએ હાર ન માની. મહારાષ્ટ્રના નાનકડા શહેર પરભણીમાં જન્મેલી શીલાએ આઠમા ધોરણ સુધીનો અભ્યાસ આ શહેરમાંથી કર્યો હતો. દરેક છોકરીના માતા-પિતાની જેમ, જ્યારે તે મોટી થાય છે, ત્યારે તેના માતા-પિતા પણ ઇચ્છતા હતા કે તેના લગ્ન થાય. એ જમાનાનો રિવાજ હતો કે પાયાનું શિક્ષણ આપ્યા પછી સારો છોકરો અને કુટુંબ જોઈને છોકરીના લગ્ન કરી દેવાતા, પણ શીલાને આ મંજૂર નહોતું, પણ એની આંખોમાં કંઈક બીજું જ સપનું ઊગી રહ્યું હતું.


શીલાએ બળવાખોર છોકરી હોવાને કારણે તેનું ડ્રાઇવિંગનું સપનું પૂરું કરવામાં લગ્નને આડે આવવા ન દીધું. નાનપણથી જ ડ્રાઇવિંગનો શોખ ધરાવતી શીલા તેને પોતાનો વ્યવસાય બનાવવા માંગતી હતી. પછી શું હતું તે ઘર છોડીને પુણે આવી ગઈ. શીલા કહે છે, "હું તેને મારો વ્યવસાય બનાવવા માંગતી હતી. મારા માતા-પિતાએ શરૂઆતમાં મારા નિર્ણય સામે વાંધો ઉઠાવ્યો હતો, પરંતુ હવે તેઓએ મને સ્વીકારી લીધી છે કે હું કોણ છું."




જ્યારે કોઈ મહિલાને ઓટો ભાડે આપવા માંગતા ન હતા


માત્ર કુટુંબનું દબાણ જ શીલાને પરેશાન કરતું હતું. તેમના પર સામાજિક દબાણ ઓછું નહોતું. છેવટે, તેણે જે નક્કી કર્યું તે પિતૃસત્તાને પડકારવાનું હતું. પુણે પહોંચ્યા પછી, શીલા ઓટો રિક્ષા ભાડે લેવા માંગતી હતી, પરંતુ તેણી એક મહિલા હોવાના કારણે રસ્તામાં આવી. પછી તેણે અહીંના મહિલા સ્વસહાય જૂથની મદદ લીધી. આ પછી નિયમિત ડ્રાઈવરો રજા પર હોય ત્યારે શીલાને ઓટો ચલાવવાની તક મળી. આ રાઇડ્સમાંથી મામૂલી કમાણી કર્યા પછી અને દરેક પૈસો બચાવ્યા પછી, તેણીએ આખરે ઓટો-રિક્ષા ખરીદવામાં વ્યવસ્થાપિત કરી અને ઝૂંપડપટ્ટીમાં પોતાના માટે એક રૂમ ભાડે પણ લીધો.


પથદર્શક બનવાની ક્યારેય કલ્પના કરી નહોતી


દેશની પ્રથમ મહિલા ઓટો-રિક્ષા ડ્રાઇવર તરીકે લિમ્કા બુક ઑફ વર્લ્ડ રેકોર્ડમાં નોંધાયેલ શીલા ડાવરેએ તેમના જીવનમાં ક્યારેય ઓટો-રિક્ષા ચલાવવાનું સ્વપ્ન જોતી મહિલાઓ માટે અગ્રણી બનવાની કલ્પના કરી ન હતી. શીલાએ પોતાની જાતને સંયમિત કરી કારણ કે તે પુરૂષ પ્રભુત્વ ધરાવતો વિસ્તાર હતો. એક વિડિયો ઈન્ટરવ્યુમાં તે કહે છે, "મેં ક્યારેય રેકોર્ડ બનાવવાનો વ્યવસાય નથી લીધો, હકીકતમાં મને લિમ્કા બુક રેકોર્ડ્સે મને આ ટાઈટલ આપ્યું છે ત્યાં સુધી મને એનો સંપર્ક કરવામાં આવ્યો તે વિશે હું અજાણ હતી."


શીલાને તેની અનોખી કારકિર્દીના કારણે હંમેશા પુરસ્કારો અને પુરસ્કારો મળતા રહ્યા છે. એટલું જ નહીં, તેમને વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી તરફથી #BharatKiLaxmi અભિયાનમાં ભાગ લેવાની તક પણ મળી છે. શીલા માને છે કે વધુને વધુ મહિલાઓએ સામાજિક બંધનો તોડીને પુરૂષ પ્રભુત્વ ધરાવતા ક્ષેત્રોમાં પોતાનું સ્થાન બનાવવાની જરૂર છે.


મહિલાઓની સુરક્ષા માટે પ્રતિબદ્ધ


તે મહિલાઓને ડ્રાઇવિંગનો વ્યવસાય અપનાવવા પ્રોત્સાહિત કરે છે. તેની પાછળ મહિલાઓ સામેના વધતા જતા ગુનાઓ છે. શીલાનો હેતુ મહિલાઓની વધુ સારી સુરક્ષા કરવાનો છે. તેણી માને છે કે જ્યારે મહિલાઓ તેમને ચલાવે છે ત્યારે તેઓ એકલા મુસાફરી કરવાનું વધુ સુરક્ષિત અનુભવે છે. શીલા કહે છે કે લિંગ અને સામાજિક પૂર્વગ્રહથી કોઈ પણ રીતે નક્કી ન થવું જોઈએ કે વ્યક્તિ પોતાના જીવન સાથે શું કરવા માંગે છે. તેણીનું બીજું સ્વપ્ન મહિલા ઓટો-રિક્ષા ચાલકોને તાલીમ આપવા માટે એકેડેમી શરૂ કરવાનું છે. "મને લાગે છે કે મહિલાઓ માટેની મહિલા એકેડમી મહિલા ડ્રાઇવરોમાં વધુ હિંમત અને આત્મવિશ્વાસ પેદા કરશે," તેમ કહે છે.


આપણ શીલા જેવા માર્ગદર્શકોને સલામ કરીએ છીએ કે જેમણે વિરોધ છતાં પણ પોતાના સપના છોડ્યા ન હતા અને સમગ્ર ભારતમાં મહિલા ઓટો ડ્રાઈવરોની પેઢીને પ્રેરિત કરવાનું ચાલુ રાખ્યું હતું. અમે આશા રાખીએ છીએ કે ઘણી વધુ મહિલાઓ આ વ્યવસાયમાં જોડાવાનું ચાલુ રાખશે અને ભારતની શેરીઓમાં તેમની ઓટોના કુશળ ડ્રાઇવર સાબિત થશે.