Premature Menopause:મેનોપોઝ સામાન્ય રીતે 45 વર્ષની ઉંમર પછી આવે છે. પરંતુ કેટલીક સ્ત્રીઓમાં તે ક્યારેક 40 વર્ષની ઉંમર પહેલા આવે છે. આને પ્રિમેચ્યોર મેનોપોઝ કહેવાય છે. પ્રિમેચ્યોર મેનોપોઝના ઘણા કારણો હોઈ શકે છે અને તેનાથી સ્વાસ્થ્ય સંબંધિત ઘણી સમસ્યાઓ પણ થઈ શકે છે. તેથી અમે તેના વિશે વધુ જાણવા માટે નિષ્ણાતો સાથે વાત કરી. ચાલો શોધીએ.
મેનોપોઝ એક કુદરતી ઘટના છે, જે સામાન્ય રીતે 45 વર્ષ પછી સ્ત્રીઓમાં થાય છે. મેનોપોઝ એક એવી સ્થિતિ છે જ્યારે સ્ત્રીને સતત 12 મહિના સુધી માસિક ન આવતું હોય. જો કે, કેટલીક સ્ત્રીઓમાં, મેનોપોઝ 40 વર્ષની ઉંમર પહેલા જ થાય છે. આને અકાળ મેનોપોઝ કહેવામાં આવે છે.
અકાળ મેનોપોઝના કારણો શું હોઈ શકે છે અને તેનાથી સ્વાસ્થ્યને શું નુકસાન થઈ શકે છે (પ્રિમેચ્યોર મેનોપોઝ હેલ્થ ઈસ્યુઝ), આ પ્રશ્નોના જવાબો જાણવા માટે, અમે ડૉ. આસ્થા દયાલ (સી.કે. બિરલા હોસ્પિટલ, ગુરુગ્રામના સ્ત્રીરોગ નિષ્ણાત) સાથે વાત કરી. આવો જાણીએ આ વિશે તેણે શું કહ્યું.
ડો.દયાલે જણાવ્યું હતું કે જ્યારે સ્ત્રીના અંડાશય 40 વર્ષની ઉંમર પહેલા કામ કરવાનું બંધ કરી દે છે, ત્યારે તેને અર્લી મેનોપોઝ, પ્રિમેચ્યોર ઓવેરિયન ફેલ્યોર અથવા પ્રીમેચ્યોર ઓવેરિયન ઇન્સફીસીયન્સી કહેવાય છે. આવું થવા પાછળ ઘણા કારણો હોઈ શકે છે, જેમ કે-
આનુવંશિક પરિબળો- આનુવંશિક કારણોસર અકાળ મેનોપોઝ પણ આવી શકે છે. ટર્નર સિન્ડ્રોમ અથવા ફ્રેજીલ એક્સ સિન્ડ્રોમ ધરાવતી સ્ત્રીઓમાં તેનું જોખમ વધારે છે. જેના કારણે તેમનામાં સમય પહેલા મેનોપોઝનું જોખમ વધી જાય છે.
ઓટોઇમ્યુન ડિસઓર્ડર- આ સ્થિતિમાં, રોગપ્રતિકારક તંત્ર અંડાશય પર હુમલો કરવાનું શરૂ કરે છે, જેના કારણે અંડાશયની નિષ્ફળતા થઈ શકે છે. આનાથી અકાળ મેનોપોઝ પણ થઈ શકે છે.
કીમોથેરાપી અથવા રેડિયેશન થેરાપી- કેમોથેરાપી અને રેડિયેશન થેરાપીનો ઉપયોગ કેન્સરની સારવાર માટે થાય છે, જે પ્રારંભિક મેનોપોઝનું કારણ બની શકે છે.
સર્જરી- એન્ડોમેટ્રિઓસિસ અથવા અંડાશયની ગાંઠ જેવા રોગોમાં, કેટલીકવાર સર્જરી દ્વારા બંને અંડાશયને દૂર કરવા પડે છે, જે અકાળ મેનોપોઝનું કારણ બની શકે છે.
પ્રિમેચ્યોર મેનોપોઝના કારણો
પ્રિમેચ્યોર મેનોપોઝના કારણે હેલ્થ પર વિપરિત અસર થાય છે.ઇન્ફર્ટિલિ, હાર્ટની હેલ્થ પર પણ તેની અસર થાય છે ઉપરાંત સ્કિન પર પણ તેની વિપરિત અસર થાય છે.