કોઈપણ કંપની અથવા કોઈપણ ક્ષેત્રમાં કામ કરતા કર્મચારીઓ માટે એમ્પ્લોઈઝ પ્રોવિડન્ટ ફંડ ઓર્ગેનાઈઝેશન (EPFO) તરફથી પેન્શન યોજના ચલાવવામાં આવે છે. EPFO પોતાના ગ્રાહકોને સાત પ્રકારનું પેન્શન આપે છે. પેન્શનનો દાવો કરવા માટે વિવિધ નિયમો અને શરતો છે. EPFO આ પેન્શન સ્કીમ EPS-1995ના નામથી ચલાવે છે. જે અંતર્ગત EPFO પોતાના કર્મચારીઓને પેન્શન સિવાય અન્ય ઘણા લાભો આપે છે.
કર્મચારી ભવિષ્ય નિધિ સંગઠનની આ યોજનાનો લાભ ત્યારે જ મળી શકે છે જ્યારે કર્મચારીએ ઓછામાં ઓછા 10 વર્ષ નોકરી પૂર્ણ કરી હોય. આ યોજના 1995માં શરૂ કરવામાં આવી હતી. એમ્પ્લોઈઝ પ્રોવિડન્ટ ફંડ ઓર્ગેનાઈઝેશન (EPFO) દ્વારા આપવામાં આવતા પેન્શન નીચે મુજબ છે. ચાલો જાણીએ કઈ છે આ સાત યોજનાઓ.
સુપર એનુવેશ અથવા વૃદ્ધાવસ્થા પેન્શન
EPF આ પેન્શન યોજના હેઠળ એવા કર્મચારીઓને લાભ આપે છે જેમણે 10 વર્ષ પૂર્ણ કર્યા છે. આ સિવાય તે 58 વર્ષના થઈ ગયા હોય
પૂર્વ પેન્શન
જો તમારી ઉંમર 50 વર્ષથી વધુ છે, તેમજ જો તમે 10 વર્ષની સેવા પૂર્ણ કરી છે અને તે પછી નોકરી છોડી દીધી છે અને એવી કોઈ સંસ્થામાં કામ નથી કરતા જ્યાં EPF એક્ટ માન્ય નથી, તો આવી સ્થિતિમાં તમે દાવો કરી શકો છો. પૂર્વ પેન્શન લાભો મેળવી શકે છે.
દિવ્યાંગ પેન્શન
દિવ્યાંગ હોવાના કારણે નોકરી છોડવા પર દિવ્યાંગોને પેન્શન આપી શકાય છે. આ પેન્શન મેળવવા માટે કોઈ લઘુત્તમ વય અથવા 10 વર્ષની સેવાની આવશ્યકતા નથી.
વિધવા અથવા બાળ પેન્શન
કર્મચારીના મૃત્યુના કિસ્સામાં કર્મચારીની પત્ની અને 25 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના બે બાળકોને એકસાથે પેન્શન મળે છે. જો બાળક દિવ્યાંગ હોય તો તેને જીવનભર પેન્શન મળતું રહેશે.
અનાથ પેન્શન
જો કોઈ કર્મચારી મૃત્યુ પામે છે અને તેની કોઈ પત્ની નથી તો 25 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના બે કરતાં વધુ બાળકોને એક જ સમયે પેન્શન આપવામાં આવે છે. જ્યારે સૌથી મોટું બાળક 25 વર્ષનું થશે ત્યારે પેન્શન બંધ થઈ જશે.
નોમિની પેન્શન
કર્મચારીના મૃત્યુ પર નોમિની પેન્શન લઈ શકે છે. આ ત્યારે જ થઈ શકે જ્યારે તેના પરિવારમાં તેની પત્ની અને બાળકો હયાત ન હોય.
આશ્રિત માતાપિતાનું પેન્શન
જો EPFO કર્મચારી પરિણીત છે અને મૃત્યુ પામે છે. જો સભ્યએ કોઈને નોમિની ના બનાવ્યા હોય તો પેન્શન તેના પિતા કે માતાને આપવામાં આવે છે.