Food Inflation Estimate by CRISIL: કેન્દ્ર સરકાર ઘઉંના ખુલ્લા વેચાણ અને ખાદ્યતેલ પર આયાત ડ્યુટી જેવા પગલાઓ દ્વારા ખાદ્ય ફુગાવાને નિયંત્રિત કરવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે, પરંતુ હવે એક સમાચાર આવ્યા છે જે સરકાર માટે ચિંતાજનક હોઈ શકે છે.
આબોહવા પરિવર્તનની અનિશ્ચિતતા, મજબૂત વૈશ્વિક અને સ્થાનિક માંગને કારણે આગામી નાણાકીય વર્ષમાં એટલે કે 2023-24માં અનાજના ભાવ ઊંચા રહી શકે છે. ક્રેડિટ રેટિંગ એજન્સી ક્રિસિલે આ જાણકારી આપી છે. ક્રિસિલે સ્પષ્ટપણે કહ્યું છે કે તાજેતરનો અનુભવ દર્શાવે છે કે અનાજના ભાવમાં વધુ વધારો થવાની કોઈ શક્યતા નથી, પરંતુ વૈશ્વિક કારણોસર દેશમાં અનાજના ભાવમાં વધારો થઈ શકે છે, જેના કારણે ખાદ્ય ચીજોની મોંઘવારી વધી છે.
ક્રિસિલના રિપોર્ટમાં શું છે ખાસ
ક્રિસિલના અહેવાલમાં જણાવવામાં આવ્યું છે કે છેલ્લા 50 વર્ષોમાં ખાદ્યાન્નનું સ્થાનિક ઉત્પાદન સતત વધ્યું છે, પરંતુ તેની કિંમતો ઘણી ઝડપથી વધી છે. નાણાકીય વર્ષ 2017-22 દરમિયાન વાર્ષિક ધોરણે અનાજ પાકો માટે ભારાંકિત સરેરાશ પાક ભાવ સૂચકાંક 3-4 ટકા રહ્યો છે.
વર્તમાન નાણાકીય વર્ષમાં પણ અનાજ મોંઘું થયું છે - ભવિષ્ય માટે શું શક્યતા છે
એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે ચાલુ નાણાકીય વર્ષમાં પણ પ્રથમ નવ મહિનામાં વાર્ષિક ધોરણે અનાજના ભાવમાં નોંધપાત્ર વધારો થયો છે. ઘઉં અને ડાંગરમાં 8-11 ટકા અને મકાઈ, જુવાર અને બાજરીમાં 27-31 ટકાનો વધારો થયો છે.
ક્રિસિલે જણાવ્યું હતું કે, "અનાજના પાક માટે એકંદરે ભાવનું વલણ મજબૂત રહેવાની અપેક્ષા છે." વર્તમાન રવિ સિઝનમાં ઘઉંના વધુ ઉત્પાદનની અપેક્ષાથી સ્ટોકની સ્થિતિમાં સુધારો થશે, જેનાથી ભાવ પર દબાણ ઘટી શકે છે. જો સામાન્ય ચોમાસાનું વિતરણ સારું રહેશે તો ડાંગર, મકાઈ અને બાજરી જેવા ખરીફ પાકો માટે ઉત્પાદનની અપેક્ષા હકારાત્મક રહેશે.
જોકે, નેશનલ ઓસેનિક એન્ડ એટમોસ્ફેરિક એડમિનિસ્ટ્રેશને જૂન-જુલાઈ 2023 વચ્ચે દક્ષિણ-પશ્ચિમ ચોમાસા પર અલ નીનોની અસર થવાની લગભગ 49 ટકા શક્યતા અને જુલાઈ-સપ્ટેમ્બર વચ્ચે 57 ટકાની આગાહી કરી છે, એમ અહેવાલમાં જણાવાયું છે.
ક્રિસિલે કહ્યું- તે જોવા જેવું છે, આ ખરીફ માટેના વરસાદને અસર કરી શકે છે અને દુષ્કાળની સ્થિતિ તરફ દોરી શકે છે, જેમ કે છેલ્લા મજબૂત અલ નીનો વર્ષ (2015) દરમિયાન થયું હતું જ્યારે દક્ષિણપશ્ચિમ ચોમાસું સામાન્ય કરતાં 14 દિવસ ઓછું હતું. ટકાવારી ઓછી હતી અને ઉત્પાદન ઓછું હતું. ખરીફ અનાજનો ભાવ વાર્ષિક ધોરણે 2-3 ટકા ઓછો હતો.