Heat Impact on India: ભારતમાં દર વર્ષે ગરમીનો પ્રકોપ વધી રહ્યો છે અને કેરીથી લઈને ખાસ બધા જ તેની અસરથી પ્રભાવિત છે. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે દેશમાં કાળઝાળ ગરમી ઘણા ક્ષેત્રોની કમાણી પર પણ અસર કરી રહી છે. તાજેતરના એક રિપોર્ટમાં શું કહેવામાં આવ્યું છે તે જાણીને તમને પણ આશ્ચર્ય થશે. વર્ષ 2021માં કાળઝાળ ગરમીને કારણે ભારતે તેના ગ્રોસ ડોમેસ્ટિક પ્રોડક્ટ (જીડીપી)ના 5.4 ટકા એટલે કે સેવા, ઉત્પાદન, કૃષિ અને બાંધકામ ક્ષેત્રે $159 બિલિયનની આવક ગુમાવી છે. એક નવા રિપોર્ટમાં આ વાત કહેવામાં આવી છે.
ગરમી વધવાને કારણે કેવી રીતે થાય છે અસર
વિવિધ સંસ્થાઓની આંતરરાષ્ટ્રીય ભાગીદારી દ્વારા સંકલિત ક્લાયમેટ ટ્રાન્સપરન્સી રિપોર્ટ 2022, જણાવે છે કે દેશમાં ભારે ગરમીને કારણે 167 અબજ સંભવિત શ્રમ કલાકો ગુમાવ્યા છે, જે 1990-1999ની સરખામણીમાં 39 ટકાનો વધારો છે. જો વૈશ્વિક તાપમાનમાં 1.5 °C નો વધારો થાય છે, તો ભારતમાં શ્રમ ઉત્પાદકતા 1986-2006 સંદર્ભ ગાળામાં પાંચ ટકા સુધી ઘટશે તેવું અનુમાન છે.
વૈશ્વિક તાપમાનમાં વધારો થવાની અસર
જો વૈશ્વિક તાપમાન 2.5 °C વધે છે, તો શ્રમ ઉત્પાદકતામાં ઘટાડો 2.1 ગણો અને 3 °C ના કિસ્સામાં 2.7 ગણો હોવાનો અંદાજ છે. અહેવાલમાં જણાવાયું છે કે 2016-2021 ની વચ્ચે ચક્રવાત, અચાનક પૂર અને ભૂસ્ખલન જેવી આત્યંતિક ઘટનાઓએ 3.6 લાખ હેક્ટર વિસ્તારમાં પાકને નુકસાન પહોંચાડ્યું હતું, જેના કારણે દેશના ખેડૂતોને $3.75 બિલિયનનું નુકસાન થયું હતું.
જો તાપમાન 1.5 ડિગ્રી સેલ્સિયસ વધે તો દેશમાં વાર્ષિક પૂરના નુકસાનમાં લગભગ 49 ટકાનો વધારો થવાની ધારણા છે. ચક્રવાતથી થયેલા નુકસાનમાં 5.7 ટકાનો વધારો થશે. "ઉષ્ણકટિબંધીય ચક્રવાત અને પૂરથી થયેલ નુકસાન 1.5 ડિગ્રી સેલ્સિયસ તાપમાનમાં ત્રણ ડિગ્રી સેલ્સિયસ વધવાથી 4.6 થી 5.1 ગણું વધુ હોવાનો અંદાજ છે." અહેવાલમાં જણાવાયું છે.
અહેવાલમાં જણાવ્યું છે કે, "1986-2006ના સંદર્ભ સમયગાળામાં 1.5 °C ના વધારા સાથે વરસાદમાં છ ટકાનો વધારો થવાનો અંદાજ છે. ત્રણ °C સ્થિતિમાં વરસાદમાં ત્રણ ગણો વધારો થશે."
ભારતમાં વરસાદની પેટર્ન બદલાઈ ગઈ છે
છેલ્લા 30 વર્ષોમાં ભારતમાં વરસાદની પેટર્ન બદલાઈ છે, જે કૃષિ, વનસંવર્ધન અને મત્સ્યઉદ્યોગ જેવી ઘણી આર્થિક પ્રવૃત્તિઓને અસર કરે છે. અહેવાલમાં કહ્યું છે કે, "ભારતમાં હિમવર્ષા સંદર્ભ સમયગાળાના હિમવર્ષાના સ્તર કરતાં 1.5 °C દૃશ્યમાં 13 ટકા ઓછી રહેવાનો અંદાજ છે. 3 °C ગરમ રહેવા પર 1.5 °C પરિદૃશ્ય 2.4 ગણી ઓછી રહેવાની સંભાનવના છે. "
પૃથ્વીનું વૈશ્વિક તાપમાન વધ્યું
પૃથ્વીના વૈશ્વિક સપાટીના તાપમાનમાં 1850-1900ની સરેરાશની સરખામણીમાં લગભગ 1.1 °C નો વધારો થયો છે. આબોહવા પરિવર્તનનો સામનો કરવા માટે, દેશોએ 2015 માં પેરિસ કરાર અપનાવ્યો હતો જેથી આ સદીમાં વૈશ્વિક તાપમાનમાં વધારો બે ડિગ્રી સેલ્સિયસ સુધી મર્યાદિત હોય, જે મુખ્યત્વે પૂર્વ-ઔદ્યોગિક સ્તરની તુલનામાં 1.5 ડિગ્રી સેલ્સિયસથી નીચે છે.
જળવાયુ પરિવર્તનની અસરો વધી રહી છે
ધ એનર્જી એન્ડ રિસોર્સિસ ઇન્સ્ટિટ્યૂટના પૃથ્વી વિજ્ઞાન અને આબોહવા પરિવર્તનના નિર્દેશક સુરુચિ ભડવલે જણાવ્યું હતું કે: "આપણા પ્રદેશોમાં આત્યંતિક હવામાન ઘટનાઓ દર્શાવે છે કે આબોહવા પરિવર્તનની અસરો વધી રહી છે, અને વધુને વધુ લોકો પ્રભાવિત થઈ રહ્યા છે."
તેમણે કહ્યું કે, "આપણી ઉર્જા પ્રણાલીઓમાં પરિવર્તન લાવવાની જરૂરિયાત સ્પષ્ટ છે, જેના માટે સમૃદ્ધ દેશોના સહકારની પણ જરૂર પડશે, જેમનું માથાદીઠ ઉત્સર્જન ભારત કરતા ઘણું વધારે છે." ભડવલે જણાવ્યું હતું કે આબોહવા પરિવર્તનની અસરો પહેલેથી જ ભારે હવામાનની ઘટનાઓમાં વધારો સાથે અનુભવાઈ રહી છે અને વધુને વધુ લોકો અને ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરને અસર થઈ છે.