દરેક વ્યક્તિ ઈચ્છે છે કે એક દિવસ તેનું પોતાનું ઘર હોય, પરંતુ આજના સમયમાં ઘર ખરીદવું કે બનાવવું એટલું સરળ નથી. ઘર ખરીદવા માટે મધ્યમ વર્ગની વ્યક્તિની બધી બચત લાગી જાય છે, છતાં પૈસા ઓછા પડે છે અને પછી હોમ લોનની જરૂર પડે છે. લગભગ 90 ટકા લોકો હોમ લોન લઈને જ મકાન બનાવે છે. નોકરી કરતી વ્યક્તિને હોમ લોન આપતી વખતે બેંક તેનો પગાર અને બેંક સ્ટેટમેન્ટ ચેક કરે છે, પરંતુ શું તમે જાણો છો કે સેલ્ફ એમ્પ્લોઈડ લોકોને હોમ લોન કેવી રીતે આપવામાં આવે છે ? બેંકો કેવી રીતે તપાસ કરે છે કે તેમને કેટલી હોમ લોન આપી શકાય અને વ્યાજ દર શું હોવો જોઈએ ? ચાલો જાણીએ કે બેંકો કયા 5 પરિબળોને ધ્યાનમાં રાખે છે.
1- ઉંમર એ એક મોટું પરિબળ છે
હોમ લોન આપતી વખતે દરેક બેંક ચોક્કસપણે લોન લેનારની ઉંમરને જોતી હોય છે. સેલ્ફ એમ્પ્લોઈડ ધરાવતા લોકોને લોન આપતી વખતે ઉંમર પર ઘણું ધ્યાન આપવામાં આવે છે. જો સેલ્ફ એમ્પ્લોઈડ કરનાર વ્યક્તિની ઉંમર નાની હોય તો શક્ય છે કે તેને વધુ હોમ લોન મળી શકે અને તે લાંબા સમય માટે લોન પણ મેળવી શકે. આવી સ્થિતિમાં, વ્યક્તિને તેની હોમ લોન ચૂકવવામાં વધુ મુશ્કેલીનો સામનો કરવો પડતો નથી, કારણ કે EMI નાની હોઈ શકે છે.
2- મહત્વપૂર્ણ દસ્તાવેજોની તપાસ કરવી
હોમ લોન આપતા પહેલા, બેંક દ્વારા અરજદાર પાસેથી ઘણા મહત્વપૂર્ણ દસ્તાવેજો લેવામાં આવે છે. જેના આધારે બેંક તપાસ કરે છે કે તે વ્યક્તિની આર્થિક સ્થિતિ શું છે. આ અંતર્ગત બેંક ઈન્કમ ટેક્સ રિટર્ન, પ્રોફિટ-લોસ સ્ટેટમેન્ટ, બેલેન્સ શીટ, બેંક સ્ટેટમેન્ટ જેવી વસ્તુઓ માંગે છે. આના પરથી અંદાજ આવે છે કે તે વ્યક્તિની આર્થિક સ્થિતિ શું છે. તે વ્યક્તિનો ધંધો કેવો ચાલી રહ્યો છે તે પણ જાણવા મળે છે. આ સાથે બેંક તેની હોમ લોન પર ડિફોલ્ટ થવાની શક્યતાઓ ઘટાડે છે.
3- ચોખ્ખી આવકની ગણતરી
હોમ લોન આપતી બેંક માટે કોઈપણ સેલ્ફ એમ્પ્લોઈડ વ્યક્તિની ચોખ્ખી આવક ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. તેના આધારે બેંકને ખબર પડે છે કે દર મહિને તે વ્યક્તિના હાથમાં કેટલા પૈસા આવે છે. બેંક વિવિધ પ્રકારના દસ્તાવેજોમાંથી આ શોધી કાઢે છે અને પછી તેના આધારે હોમ લોન આપે છે. ચોખ્ખી આવક બેંકને એ સમજવામાં મદદ કરે છે કે વ્યક્તિ સમયસર તમામ EMI ચૂકવી શકશે કે નહીં.
4- ક્રેડિટ સ્કોર તપાસે છે
કોઈપણ વ્યક્તિને હોમ લોન આપતા પહેલા બેંક તેનો ક્રેડિટ સ્કોર પણ ચેક કરે છે. આ દર્શાવે છે કે તે ધિરાણને લઈને કેવો છે, એટલે કે તે સમયસર લોન ચૂકવે છે કે નહીં. જો કોઈ સેલ્ફ એમ્પ્લોઈડ વ્યક્તિનો ક્રેડિટ સ્કોર વધુ હોય તો તે સરળતાથી હોમ લોન મેળવી શકે છે, પરંતુ જો ક્રેડિટ સ્કોર ખરાબ હોય તો હોમ લોન મેળવવી મુશ્કેલ બની શકે છે. તમને જણાવી દઈએ કે ક્રેડિટ સ્કોર 300-900 વચ્ચે રહે છે.
5- વ્યવસાય સિવાયના સ્ત્રોતો
બેંક એ પણ જુએ છે કે શું સેલ્ફ એમ્પ્લોઈડ વ્યક્તિ અન્ય કોઈ સ્ત્રોતમાંથી કમાણી કરી રહી છે કે પછી તે ફક્ત વ્યવસાય પર આધારિત છે. અન્ય સ્ત્રોતોમાંથી આ આવક ભાડાની આવક, રોકાણમાંથી આવક અથવા મિલકતમાંથી આવક હોઈ શકે છે. જો તે વ્યક્તિ અન્ય સ્ત્રોતોથી પણ કમાણી કરી રહી હોય તો તે એક સારો સંકેત છે, જેનાથી હોમ લોન સરળતાથી મળવાની શક્યતા વધી જાય છે.