Edible Oil Price: લગ્ન સિઝન સમયે જ સિંગતેલના ડબ્બામાં 100 રૂપિયાનો ઘટાડો નોંધાતા મધ્યમવર્ગને આંશિક રાહત મળી છે. સામાન્ય રીતે દિવાળીના તહેવાર પછી તેલ બજારમાં ખરીદી અને તેજી રહેતી હોય છે. પરંતુ આ વખતે ચિત્ર ઊલટુ જોવા મળે છે. હાલ લગ્નસરા ચાલી રહી છે. ત્યારે તેલ બજારની ખરીદીનું ચિત્ર બદલાયું હોય તેમ બજારમાં તેલ ખરીદીની ઘરાકી ઓછી જોવા મળી રહી છે. જેના કારણે સિંગતેલનો ડબ્બો રૂપિયા 2 હજાર 850 ભાવ હતો. જેમા રૂપિયા 100નો ઘટાડો આવતા તેલનો ડબ્બો રૂપિયા 2 હજાર 750 નોધાયો હતો. તેમજ કપાસિયા તેલમાં રૂપિયા 50નો ઘટાડો નોંધાયો છે.
નોંધનીય છે કે, નબળી માંગને કારણે, ગયા સપ્તાહે દિલ્હી તેલ-તેલીબિયાં બજારમાં સરસવ, સોયાબીન, મગફળી સહિતના મોટાભાગના તેલ-તેલીબિયાંના ભાવમાં ઘટાડો થયો હતો, જ્યારે ક્રૂડ પામ ઓઈલ (CPO) અને પામોલિન તેલના ભાવ વૈશ્વિક માંગને કારણે મજબૂત થયા હતા.
બજારના સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું કે કંડલા પોર્ટ પર લગભગ છ મહિના પહેલાં સૂર્યમુખી તેલ 2,500 ડોલર પ્રતિ ટનના ભાવે હતું, તે હવે વિદેશી પુરવઠામાં સુધારાને કારણે 1,360 ડોલર પ્રતિ ટન પર આવી ગયું છે. સૂર્યમુખી તેલનો ભાવ જે સોયાબીન તેલ કરતાં $350 ઊંચો હતો તે સોયાબીન તેલની કિંમતની સરખામણીમાં હવે $100 નીચો ગયો છે. એટલે કે, સૂર્યમુખી તેલનો ભાવ જે પહેલા 200 રૂપિયા પ્રતિ કિલો હતો તે ઘટીને 88 રૂપિયા થઈ ગયો છે અને હવે તે 112 રૂપિયા પ્રતિ કિલો છે. દરમિયાન, સરકારે તેનું ઉત્પાદન વધારવા માટે સૂર્યમુખીના લઘુત્તમ ટેકાના ભાવ રૂ. 5,400 પ્રતિ ક્વિન્ટલથી વધારીને રૂ. 5,800 પ્રતિ ક્વિન્ટલ કર્યા છે, પરંતુ ક્વોટા સિસ્ટમ હેઠળ આયાત કરાયેલા સૂર્યમુખી તેલની નીચી કિંમત (રૂ. 112 પ્રતિ કિલો) સામે, સૂર્યમુખીના ઉત્પાદકો દેશ સંઘર્ષ કરી રહ્યો છે.સૂરજમુખી તેલ કાઢવાનો ખર્ચ આશરે રૂ 40 પ્રતિ કિલો વધુ હશે. આ સસ્તા આયાતી સૂર્યમુખી તેલ સામે સ્થાનિક ખેડૂતોનો રૂ. 152નો ભાવ કેવી રીતે સ્પર્ધા કરશે? કોઈપણ ખેડૂત આ જોખમ લેવાથી દૂર રહી શકે છે.
સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું કે વિદેશી બજારોમાં ખાદ્યતેલોના ભાવ ઘટવાને કારણે તમામ તેલ-તેલીબિયાંના ભાવ પર દબાણ જળવાઈ રહ્યું છે, પરંતુ તેમ છતાં ગ્રાહકોને કોઈ રાહત નથી. આનું કારણ તેલની આયાતના સંબંધમાં સરકાર દ્વારા અપનાવવામાં આવેલી 'ક્વોટા સિસ્ટમ' છે. ક્વોટા સિસ્ટમ અમલી બન્યા બાદ બાકીની આયાત અટકી પડી છે, બજારમાં પુરવઠાની તંગી સ્થિતિને કારણે સનફ્લાવર અને સોયાબીન તેલના ગ્રાહકોને પહેલા કરતા વધુ ભાવે ખરીદી કરવી પડી છે.
સોયાબીન અને પામોલીનના ભાવ જે ગયા વર્ષે રૂ. 10-12 હતા તે વચ્ચેનો તફાવત આ વર્ષે વધીને રૂ. 40 પ્રતિ કિલો જેટલો થયો છે. પામોલીન એટલું સસ્તું થઈ ગયું છે કે તેની સામે બીજું કોઈ તેલ ટકી શકતું નથી. આ જ કારણ છે કે શિયાળાની માંગ હોવા છતાં ખાદ્યતેલોના ભાવ ભારે દબાણ હેઠળ નીચે જઈ રહ્યા છે.