નવી દિલ્હીઃ રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા દ્વારા જાહેર કરવામાં આવેલા 2019-20ના વાર્ષિક રિપોર્ટમાં ધડાકો કરાયો છે કે, આ વર્ષે 2000 રૂપિયાની એક પણ નવી ચલણી નોટ નથી છાપવામાં આવી. એટલું જ નહીં પણ ધીરે ધીરે બે હજાર રૂપિયાની ચલણી નોટોનું પ્રમાણ પણ ઘટી રહ્યું છે. તેના કારણે એવી અટકળો તેજ બની છે કે, મોદી સરકાર ધીર ધીરે બે હજાર રૂપિયાની ચલણી નોટો બંધ કરી દેશે. જો કે મોદી સરકાર કે રીઝર્વ બેંક દ્વારા સત્તાવાર રીતે આ અંગે કશું કહેવાયું નથી પણ કેટલાક મીડિયામાં આ પ્રકારના અહેવાલો પ્રસિધ્ધ થયા છે.
આરબીઆઈ 2019-20ના વાર્ષિક રિપોર્ટમાં જણાવાયા મુજબ,2018માં દેશમાં ફરી રહેલી કુલ ચલણ નોટોમાંથી 3.3 ટકા એટલે કે 33,632 લાખ 2000 રૂપિયાની નોટ હતી. વર્ષ 2019માં રૂપિયા 2000ની નોટ ઘટીને 32910 લાખ થઈ અને માર્ચ 2020 સુધીમાં ઘટીને 27,398 લાખ પીસ થઈ ગઈ છે.
2019-20માં 2000ની ચલણી નોટના છાપકામનો કોઈ ઓર્ડર આપવામાં આવ્યો નથી. જ્યારે રૂપિયા 500ની 1,463 કરોડ નોટ છાપવાનો ઓર્ડર આપવામાં આવ્યો હતો. જ્યારે 1,200 કરોડ નોટ પૂરી પાડવામાં આવી હતી. 2019-20માં બીઆરબીએનએમપીએલ તથા એસપીએમસીઆઈએલે 100ની 330 કરોડ નોટ છાપવાનો ઓડર આપ્યો હતો. 50ની 240 કરોડ નોટ, 200ની 205 કરોડ નોટ, 10ની 147 કરોડ નોટ અને 20ની 125 કરોડ નોટ છાપવાનો ઓર્ડર આપ્યો હતો.
નોટબંધી બાદ દેશમાં પ્રથમ વખત 2000 રૂપિયાની નોટ ચલણમાં આવી હતી. છેલ્લા બે વર્ષમાં બે હજાર રૂપિયાની 5,512 લાખ નોટનું ચલણ ઓછું થયું છે. મૂલ્યના હિસાબે જોવામાં આવે તો 2018માં કુલ નોટની 37.3 ટકા એટલે કે 6,72,642 કરોડ રૂપિયાની મૂલ્યની 2000ની નોટ ચલણંમાં હતી. વર્ષ 2019માં 6,58,199 કરોડ રૂપિયાના મૂલ્યની 2000 રૂપિયાની નોટ સર્કુલેશનમાં હતી, જે માર્ચ 2020માં ઘટીને 5,47,952 કરોડ રૂપિયાના મૂલ્ય જેટલી રહી ગઈ હતી.