RBI Repo Rate: મોંઘવારીને ધ્યાનમાં રાખતા આરબીઆઈએ સતત ત્રીજી વખત વ્યાજ દરમાં કોઈ ફેરફાર કર્યો નથી અને રેપો રેટ 6.5 ટકા પર સ્થિર રાખ્યો છે. RBIની મોનેટરી પોલિસી કમિટી (MPC)ની બેઠક 8મી ઓગસ્ટના રોજ શરૂ થઈ હતી. આરબીઆઈ ગવર્નર શક્તિકાંત દાસે આ બેઠકમાં લેવાયેલા નિર્ણયો વિશે માહિતી આપી છે. તાજેતરમાં દેશમાં ખાદ્યપદાર્થોના ભાવમાં ઘણો વધારો થયો છે જેના કારણે વ્યાજ દરમાં કોઈ ફેરફાર કરવામાં આવ્યો છે.
ગયા વર્ષના મે મહિનાથી રેપો રેટમાં 2.5 ટકાનો વધારો થયો છે. જેના કારણે તમામ પ્રકારની લોન મોંઘી થઈ ગઈ છે. લોકો લાંબા સમયથી લોન સસ્તી થવાની આશા રાખી રહ્યા છે. પરંતુ હાલ તેમને રાહત મળવાની આશા નથી. દેશમાં વધતી મોંઘવારીને રોકવા માટે આરબીઆઈએ મે 2022થી રેપો રેટમાં ઘણી વખત વધારો કર્યો છે. તેના કારણે ફેબ્રુઆરી 2023માં પોલિસી રેટ રેપો 6.5 ટકા પર પહોંચી ગયો હતો. આ પછી આરબીઆઈએ એપ્રિલ અને જૂનમાં તેને યથાવત રાખ્યો હતો.
જ્યારે હોમ લોન સસ્તી હતી ત્યારે લોકોએ આનો ફાયદો ઉઠાવીને મકાન કે ફ્લેટ ખરીદ્યા હતા. પરંતુ હવે તેમને હપ્તા ભરવામાં મુશ્કેલી પડી રહી છે. એક વર્ષથી ઓછા સમયમાં હોમ લોનનો વ્યાજ દર 6.7 ટકાથી વધીને 9.25 ટકા થઈ ગયો છે. જો કોઈએ એપ્રિલ 2019માં 6.7 ટકાના દરે 50 લાખ રૂપિયાનું વ્યાજ લીધું હોત તો તેની લોન માર્ચ 2039માં સમાપ્ત થઈ ગઈ હોત. પરંતુ હવે તેનો દર 9.25 ટકા પર પહોંચી ગયો છે. તદનુસાર, તેની હોમ લોન નવેમ્બર 2050 માં સમાપ્ત થશે, જેનો અર્થ છે કે તેણે મૂળ કરતાં 132 વધુ હપ્તા ચૂકવવા પડશે. એટલે કે તેણે મૂળ કાર્યકાળ કરતાં 11 વર્ષ વધુ હપ્તા ચૂકવવા પડશે.
રેપો રેટ એ દર છે જેના પર રિઝર્વ બેંક અન્ય બેંકોને લોન આપે છે. તેથી, જ્યારે રેપો રેટ વધે છે, ત્યારે બેંકોને રિઝર્વ બેંક પાસેથી મોંઘા દરે લોન મળે છે. જેના કારણે સામાન્ય લોકોને મળતી લોન પણ મોંઘી થઈ જાય છે. ફુગાવાને નિયંત્રિત કરવા માટે, રિઝર્વ બેંક રેપો રેટમાં વધારો કરે છે અને લોન મોંઘી થાય છે. લોનની કિંમતને કારણે અર્થતંત્રમાં રોકડ પ્રવાહમાં ઘટાડો થયો છે. આ કારણે માંગમાં ઘટાડો થાય છે અને મોંઘવારી દર ઘટે છે. રેપો રેટ સિવાય રિવર્સ રેપો રેટ પણ છે. રિવર્સ રેપો રેટ એ દર છે જેના અનુસાર રિઝર્વ બેંક અન્ય બેંકોને થાપણો પર વ્યાજ આપે છે.