RBI On Re-KYC: બેન્કિંગ સેક્ટરના નિયમનકાર રિઝર્વ બેન્ક ઓફ ઈન્ડિયાએ કેવાયસીના નિયમોને સરળ બનાવ્યા છે. હવે KYC કરાવવા માટે બેંકની શાખામાં જવાની જરૂર નહીં પડે. હવે નવી KYC (know-your-customer) પ્રક્રિયા ઘર કે ગમે ત્યાંથી વીડિયો આધારિત ગ્રાહક ઓળખ પ્રક્રિયા દ્વારા પૂર્ણ કરી શકાય છે.
આરબીઆઈએ 5 જાન્યુઆરી, 2023ના રોજ એક પ્રેસ રિલીઝ જારી કરીને જણાવ્યું હતું કે નવી KYC પ્રક્રિયા વીડિયો-આધારિત ગ્રાહક ઓળખ પ્રક્રિયા દ્વારા અથવા બેંકની શાખાની મુલાકાત લઈને ગમે ત્યાં બેસીને કરી શકાય છે. આરબીઆઈએ કહ્યું છે કે જો KYCમાં કોઈ ફેરફાર કરવામાં આવ્યો નથી, તો ગ્રાહક માત્ર સ્વ-ઘોષણા આપીને ફરીથી KYCની પ્રક્રિયા પૂર્ણ કરી શકે છે અને આને પૂરતું ગણવામાં આવશે. આરબીઆઈના જણાવ્યા અનુસાર, બેંકોને એવી સુવિધા આપવા માટે કહેવામાં આવ્યું છે જેમાં ગ્રાહકોની સ્વ-ઘોષણાની પ્રક્રિયા નોન-ફેસ-ટુ-ફેસ ચેનલ દ્વારા પૂર્ણ કરી શકાય.
વાસ્તવમાં, આરબીઆઈને બેંકો સામે ફરિયાદો મળી રહી હતી કે ઘણી વખત ઓનલાઈન દસ્તાવેજો સબમિટ કરવા છતાં, બેંકોની વેબસાઈટ અને મોબાઈલ એપ દ્વારા ડિજિટલ રી-કેવાયસીની પ્રક્રિયા થઈ શકતી નથી. આરબીઆઈએ કહ્યું છે કે ગ્રાહક તેના રજિસ્ટર્ડ ઈમેલ આઈડી, મોબાઈલ નંબર, એટીએમ, ઓનલાઈન બેંકિંગ અથવા ઈન્ટરનેટ બેંકિંગ, મોબાઈલ એપ અથવા પત્ર દ્વારા ફરીથી KYC કરવાની પ્રક્રિયા પૂર્ણ કરી શકે છે. આમાં બેંકની શાખામાં જવાની જરૂર નથી. જો એડ્રેસમાં માત્ર ફેરફાર હોય તો આ માધ્યમથી એડ્રેસ પ્રૂફ સબમિટ કરી શકાય છે અને બેંકે બે મહિનામાં વેરિફિકેશન પ્રક્રિયા પૂર્ણ કરવાની રહેશે.
આરબીઆઈના ગવર્નર શક્તિકાંત દાસે ગયા મહિને કહ્યું હતું કે બેંક ખાતાધારકોએ તેમની વિગતો અપડેટ કરવા માટે બેંક શાખાની વારંવાર મુલાકાત લેવાની જરૂર નથી. તેમણે કહ્યું કે ઘરના સરનામામાં ફેરફારને અપડેટ કરવા ઉપરાંત, બેંક ગ્રાહકો હવે ઘરેથી જ રી-કેવાયસી (નો યોર કસ્ટમર) ઓનલાઈન અપડેટ કરી શકશે. આરબીઆઈના કેવાયસી નોર્મ્સ માર્ગદર્શિકા અનુસાર, બેંકોએ એક સમયગાળા પછી ખાતા ધારકોની ઓળખની વિગતો અપડેટ કરવી પડશે.
નાણાકીય નીતિની જાહેરાત કર્યા પછી, આરબીઆઈ ગવર્નરે કહ્યું હતું કે બેંક ગ્રાહકો શાખાની મુલાકાત લીધા વિના તેમના KYC ફરીથી કરાવી શકે છે. આરબીઆઈ ગવર્નરે કહ્યું કે આ હોવા છતાં, જો બેંકો ગ્રાહકોને કેવાયસી કરાવવા માટે બેંક શાખામાં આવવા દબાણ કરે છે, તો ગ્રાહકો સમાન ફરિયાદ નોંધાવી શકે છે.