How HRA Calcuation: હાઉસ રેન્ટ એલાઉન્સ એ તમામ પગારદાર કર્મચારીઓના પગાર માળખાનો એક મહત્વપૂર્ણ ભાગ છે. એચઆરએનું મહત્વ પણ વધારે છે કારણ કે તેના દ્વારા કર મુક્તિ મેળવી શકાય છે. પરંતુ, એચઆરએ દ્વારા ટેક્સ બચાવવા માટે ત તેની ગણતરી કેવી રીતે કરવામાં આવે છે, તેનો લાભ કોને મળે છે અને તેના દ્વારા કર મુક્તિ કેવી રીતે મેળવી શકાય તે સમજવુ પડશે.


હાઉસ રેન્ટ એલાઉન્સ શું છે?


તમે એચઆરએ ભથ્થા તરીકે સમજી શકો છો જે નોકરીદાતાઓ અથવા કંપનીઓ તેમના કર્મચારીઓને ઘરનું ભાડું ચૂકવવા માટે આપે છે. જ્યારે કર્મચારી આ રકમ મેળવે છે, ત્યારે તે કરપાત્ર છે એટલે કે તેના પર કર લાગે છે. પરંતુ, આવકવેરા કાયદાની કલમ 10 (13A) હેઠળ HRA પર મુક્તિ છે. આ લાભ મેળવવા માટે કર્મચારી ભાડાના મકાનમાં રહે તે જરૂરી છે. જો તમે સ્વ-રોજગાર છો, તો તમને HRA પર કર મુક્તિ મળશે નહીં.


HRAની ગણતરી કેવી રીતે થાય છે?


HRA પર તમે કેટલો ટેક્સ બચાવી શકો તેની પણ એક મર્યાદા છે. તે ત્રણ બાબતો પર આધાર રાખે છે. પ્રથમ, તમે ચૂકવો છો તે વાર્ષિક ભાડામાંથી વાર્ષિક પગારના 10 ટકા બાદ કર્યા પછી કેટલું બાકી રહે છે? બીજું, તમારા પગારનો કેટલો ભાગ એચઆર છે? ત્રીજું, જો તમે મેટ્રો સિટી એટલે કે દિલ્હી, મુંબઈ અથવા કોલકાતા જેવા શહેરોમાં રહો છો, તો એચઆરએ મૂળભૂત પગારના 50 ટકા હશે, જ્યારે અન્ય શહેરો માટે તે 40 ટકા હશે.


આ ત્રણમાંથી જે પણ રકમ સૌથી ઓછી હશે, તમને ટેક્સ છૂટનો લાભ મળશે. ઉદાહરણ તરીકે, કોઈ વ્યક્તિ દિલ્હીમાં નોકરી કરે છે અને ભાડાના મકાનમાં રહે છે. તેમનો મૂળ પગાર 23 હજાર રૂપિયા છે. તેને દર મહિને 15,000 રૂપિયાનો એચઆરએ મળે છે અને તેનું માસિક ભાડું 12,000 રૂપિયા છે. તે વ્યક્તિ 12 હજાર રૂપિયાનું ભાડું ચૂકવે છે અને તેનો મૂળ પગાર 23 હજાર રૂપિયા, 10% રૂપિયા 2,300 છે. એટલે કે, 12 હજારમાંથી 2300 બાદ કર્યા પછી, રકમ 9,700 રૂપિયા થશે. તે જ સમયે, એમ્પ્લોયર/કંપની તરફથી મળેલ એચઆરએ રૂ. 15,000 છે. મૂળ પગાર એટલે કે 23 હજાર રૂપિયાના 50 ટકા 11,500 રૂપિયા છે. આ ત્રણ પૈકી, સૌથી ઓછી રકમ તે છે જે ભાડામાંથી મૂળ પગારના 10% એટલે કે રૂ. 9,700 બાદ કરીને પ્રાપ્ત થાય છે. આનો અર્થ એ થયો કે રમેશને 9,700 રૂપિયા પર ટેક્સ છૂટનો લાભ મળશે.


એચઆરએ પર કર લાભ કેવી રીતે મેળવવો?


જો તમે એચઆરએ પર કર મુક્તિ મેળવવા માંગતા હો, તો તમારા મકાનમાલિક પાસેથી ચોક્કસપણે ભાડાની રસીદ મેળવો. જો તમારી પાસે મકાનમાલિક સાથે ભાડા કરાર હોય, તો પણ તમને ડિસ્કાઉન્ટ મળશે. એ પણ નોંધનીય છે કે જો તમે દર મહિને 15,000 રૂપિયા અથવા દર વર્ષે 1 લાખ રૂપિયાથી વધુ ભાડું ચૂકવો છો, તો તમારે મકાનમાલિકના PANની જરૂર પડશે, તો જ તમને ટેક્સમાં છૂટ મળશે.


આ બાબતોને પણ ધ્યાનમાં રાખો:


- જો તમે તમારા પરિવારના કોઈ સભ્યને ભાડું ચૂકવો છો, તો પણ તમે એચઆરએ પર ટેક્સ છૂટ મેળવી શકો છો. પરંતુ, આ સ્થિતિમાં, તમારા પરિવારના સભ્યએ આવકવેરા રિટર્ન ફાઇલ કરતી વખતે તમારી પાસેથી મળેલા ભાડાની માહિતી આપવી પડશે.


- જો તમે જે શહેરમાં કામ કરો છો ત્યાં તમારું પોતાનું ઘર છે, પરંતુ તમે ભાડાના મકાનમાં રહો છો, તો પણ તમે એચઆરએ પર ટેક્સ છૂટ મેળવી શકો છો.


- તમે અન્ય કર રાહતો સાથે એચઆરએ પર કર મુક્તિ મેળવી શકો છો. જેમ કે હોમ લોન (કલમ 24b) પર ચૂકવવામાં આવેલા વ્યાજ પર કર મુક્તિ અને કલમ 80C હેઠળ હાઉસિંગ લોનની ચુકવણી પર મુક્તિ.