Uttar Pradesh OBC Reservation: ઉત્તર પ્રદેશમાં નગરપાલિકાની ચૂંટણીને લઈને અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટના નિર્ણય બાદ રાજ્યમાં રાજકીય ગરમાવો જોવા મળી રહ્યો છે. હાઈકોર્ટે પોતાના નિર્ણયમાં કહ્યું હતું કે, ઓબીસી અનામત વગર ચૂંટણી યોજી શકાશે. તેના પર યુપી સરકારે એક નિવેદનમાં કહ્યું હતું કે, ઓબીસીને અનામત આપ્યા બાદ જ સ્થાનિક સંસ્થાઓની ચૂંટણીઓ કરાવવામાં આવશે. વિપક્ષે પણ આ મુદ્દે સરકારને ઘેરી હતી. જાણો મામલા સાથે સંકળાયેલી 10 મોટી વાતો.


1. અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટની લખનૌ બેન્ચે આજે મ્યુનિસિપલ ચૂંટણીઓ અંગે ઉત્તર પ્રદેશ સરકારના ડ્રાફ્ટ નોટિફિકેશનને રદ કર્યું હતું અને OBC (અન્ય પછાત વર્ગો) અનામત વિના રાજ્યમાં મ્યુનિસિપલ ચૂંટણીઓ યોજવાનો આદેશ આપ્યો હતો. ખંડપીઠે રાજ્ય સરકાર અને રાજ્ય ચૂંટણી પંચને પછાત વર્ગની બેઠકોને સામાન્ય શ્રેણીની બેઠકો ગણીને 31 જાન્યુઆરી, 2023 સુધીમાં સ્થાનિક સંસ્થાઓની ચૂંટણીઓ પૂર્ણ કરવાનો આદેશ આપ્યો હતો.


2. બેન્ચે પોતાના આદેશમાં કહ્યું હતું કે, તમામ સંસ્થાઓનો કાર્યકાળ સમાપ્ત થઈ ગયો છે અને કેટલાકનો કાર્યકાળ 31 જાન્યુઆરી, 2023 સુધીમાં સમાપ્ત થઈ જશે. આ સ્થિતિમાં ટ્રિપલ ટેસ્ટની કાર્યવાહી હાથ ધરવી ખૂબ મુશ્કેલ છે. જો તેમાં વધુ સમય લાગશે તો રાજ્ય સરકાર અને રાજ્ય ચૂંટણી પંચ તાત્કાલિક સ્થાનિક સ્વરાજ્યની ચૂંટણીઓ યોજવા માટે જાહેરનામું બહાર પાડે તે જ યોગ્ય રહેશે.


3. કોર્ટના નિર્ણય પર રાજ્ય સરકારે કહ્યું હતું કે, આ મામલે કમિશનની રચના કરીને અન્ય પછાત વર્ગ (ઓબીસી)ના નાગરિકોને ટ્રિપલ ટેસ્ટના આધારે અનામતની સુવિધા ઉપલબ્ધ કરાવવામાં આવશે. ત્યાર બાદ જ નગરપાલિકાની ચૂંટણી યોજાશે. સરકારે કહ્યું હતું કે, જો જરૂર પડશે તો સરકાર સુપ્રીમ કોર્ટમાં પણ અપીલ કરશે.


4. મુખ્યમંત્રી યોગી આદિત્યનાથે કહ્યું હતું કે, ઉત્તર પ્રદેશ સરકાર શહેરી સંસ્થાની સામાન્ય ચૂંટણીઓના સંદર્ભમાં એક કમિશનની સ્થાપના કરશે અને અન્ય પછાત વર્ગો (ઓબીસી)ના નાગરિકોને ટ્રિપલ ટેસ્ટના આધારે અનામત સુવિધા પ્રદાન કરશે. ત્યાર બાદ શહેરી સંસ્થાની સામાન્ય ચૂંટણીઓ હાથ ધરવામાં આવશે.


5. યોગી આદિત્યનાથે કહ્યું હતું કે, જો જરૂર પડશે તો રાજ્ય સરકાર હાઈકોર્ટના નિર્ણય વિરુદ્ધ સુપ્રીમ કોર્ટમાં અપીલ પણ કરશે. ડેપ્યુટી સીએમ કેશવ પ્રસાદ મૌર્યએ જણાવ્યું હતું કે, મ્યુનિસિપલ ચૂંટણીઓ અંગે કોર્ટના આદેશનો વિગતવાર અભ્યાસ કર્યા બાદ, કાયદાકીય નિષ્ણાતોની સલાહ લીધા બાદ સરકાર સ્તરે અંતિમ નિર્ણય લેવામાં આવશે, પરંતુ પછાત વર્ગના અધિકારો અંગે કોઈ બાંધછોડ કરવામાં આવશે નહીં.


6. યુપીની મુખ્ય વિપક્ષી સમાજવાદી પાર્ટીએ તેને પછાત લોકોના અધિકારો પર હુમલો ગણાવ્યો છે અને કહ્યું હતું કે, ભાજપ નાગરિક સંસ્થાઓની ચૂંટણીમાં ઓબીસી અનામતના વિષય પર મગરમચ્છના આંસુ વહાવી રહી છે. આ ચુકાદા બાદ બહુજન સમાજ પાર્ટીએ પણ ભાજપ વિરુદ્ધ આકરી ટિપ્પણી કરી હતી. 


7. સપાના વડા અને યુપીના પૂર્વ મુખ્યમંત્રી અખિલેશ યાદવે ચુકાદાને લઈને કહ્યું હતું કે, નાગરિક સંસ્થાની ચૂંટણીમાં OBC અનામતના મુદ્દે ભાજપ સહાનુભૂતિ દર્શાવી રહી છે. આપણા પછાત લોકોના અધિકારો છીનવાઈ રહ્યા છે તે ખૂબ જ દુર્ભાગ્યપૂર્ણ છે. ભાજપે હંમેશા અનામત વિરોધી કામ કર્યું છે. તેઓ બંધારણની કોઈપણ જોગવાઈ સાથે સંબંધિત નથી. બાબાસાહેબ આંબેડકરે આપેલા અધિકારોને ભાજપ ધીમે ધીમે છીનવી લેવા માંગે છે.


8. બીએસપી પ્રમુખ અને ભૂતપૂર્વ મુખ્ય પ્રધાન માયાવતીએ જણાવ્યું હતું કે, નાગરિક ચૂંટણીમાં બંધારણીય અધિકાર હેઠળ ઓબીસીને આપવામાં આવેલી અનામત અંગે સરકારની કામગીરીની નોંધ લેવાનો હાઈકોર્ટનો નિર્ણય ખરા અર્થમાં ભાજપ સરકારની ઓબીસી વિરોધી અને અનામત વિરોધી વિચારસરણી છે. અને તે માનસિકતા દર્શાવે છે.


9. નોંધપાત્ર રીતે, લખનૌ બેન્ચે પખવાડિયાથી અટકેલી નગરપાલિકા ચૂંટણીના મુદ્દે શનિવારે સુનાવણી પૂર્ણ કરી હતી અને કહ્યું હતું કે, તે 27 ડિસેમ્બરે તેનો ચુકાદો આપશે. ટ્રાયલની પ્રકૃતિને કારણે શિયાળાની રજા હોવા છતાં કોર્ટે આ મામલાની સુનાવણી કરી હતી.


10. રાજ્ય સરકારે આ મહિનાની શરૂઆતમાં ત્રિ-સ્તરીય મ્યુનિસિપલ ચૂંટણીઓમાં 17 મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશનોના મેયર, 200 મ્યુનિસિપલ કાઉન્સિલ અને 545 નગર પંચાયતોના અધ્યક્ષો માટે અનામત બેઠકોની કામચલાઉ યાદી બહાર પાડી હતી, જેમાં સાત દિવસમાં સૂચનો/વાંધા મંગાવવામાં આવ્યા હતા. વધુમાં જણાવ્યું હતું કે સૂચનો/વાંધા મળ્યાના બે દિવસ બાદ અંતિમ યાદી બહાર પાડવામાં આવશે.