Gold Prices Fall: કહેવાય છે કે કલમ તલવાર કરતાં પણ વધુ શક્તિશાળી હોય છે, અને નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણે આ વાત બજેટ 2024માં સાચી સાબિત કરી દીધી. સોના પર કસ્ટમ ડ્યુટી ઘટાડવાની જાહેરાત સાથે જ, સોનાના ભાવમાં પાંચ ટકાથી વધુનો ઘટાડો આવ્યો હતો. આનાથી એક દિવસમાં 10.7 લાખ કરોડ રૂપિયાથી વધુની સંપત્તિ સ્વાહા થઈ ગઈ. જો આની શેરબજાર સાથે તુલના કરીએ તો, આ સ્ટોક માર્કેટના ઇતિહાસમાં એક દિવસમાં આવેલો અત્યાર સુધીનો છઠ્ઠો સૌથી મોટો ઘટાડો છે. આનાથી પણ મોટી વાત એ છે કે સંપત્તિમાં આવેલા આ ઘટાડાની સીધી અસર દેશના લાખો પરિવારો પર પડી છે. આવું એટલા માટે કે સોનું રાખતા પરિવારોની સંખ્યા શેરબજારમાં રોકાણ કરનારાઓની તુલનામાં ઘણી વધારે છે.
આ સ્થિતિમાં સોનાના ભાવ ઘટવાની સૌથી મોટી અસર તેમના પર જ પડી છે. ભારતીય પરિવારો પાસે વિશ્વનો સૌથી મોટો સોનાનો ભંડાર છે. એક આંકડા મુજબ, વિશ્વના કુલ સોનાનો લગભગ 11 ટકા ભાગ ભારતીય પરિવારો પાસે છે. આ અમેરિકા, જર્મની, સ્વિટ્ઝરલેન્ડ અને IMFના કુલ ગોલ્ડ રિઝર્વ કરતાં પણ વધારે છે.
આ વર્ષની શરૂઆતથી જ સોનાના ભાવમાં તેજીથી વધારો થઈ રહ્યો હતો. બજેટના એક દિવસ પહેલાં સુધી સોનાના ભાવમાં આ વર્ષે 14.7 ટકાનો વધારો આવ્યો હતો, જે સેન્સેક્સના રિટર્ન કરતાં પણ વધારે હતો. પરંતુ બજેટમાં નાણામંત્રીએ સોના અને ચાંદી પર બેસિક કસ્ટમ ડ્યુટીને 10 ટકાથી ઘટાડીને 6 ટકા કરી દીધી. સાથે જ આના પર લાગતા એગ્રીકલ્ચર સેસ (જેનું પૂરું નામ ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર એન્ડ ડેવલપમેન્ટ સેસ છે)ને 5 ટકાથી ઘટાડીને 1 ટકા કરી દીધો. આનાથી કુલ મળીને સોના પર લાગતો કર હવે પહેલાના 18.5 ટકાથી ઘટીને 9 ટકા થઈ ગયો છે. આમાં GST પણ સામેલ છે.
સોની ચાંદીના વેપારીઓ તો ભાવ ઘટવાથી બિલકુલ ખુશ નહોતા. તેમણે પોતાની પાસે રાખેલી સોનાની હોલ્ડિંગ્સને વેચીને નફો બુક કરવાનું શરૂ કરી દીધું. આનાથી સોનાના ભાવમાં વધુ ઘટાડો આવ્યો. ગોલ્ડ લોન આપતી કંપનીઓ પણ આનાથી ખુશ નહોતી, કારણ કે આનાથી તેમના લોન ટુ વેલ્યુ (LTV) રેશિયોમાં ઘટાડો આવવાની આશંકા છે, જે તેમને નાણાકીય રીતે નબળી કરી શકે છે. ભારતીય પરિવારો અને મંદિરોમાં કુલ મળીને 30,000 ટનથી વધુ સોનું છે. બજેટની જાહેરાત પછીથી આની કિંમતમાં તીવ્ર ઘટાડો આવ્યો છે. જોકે મોટી જ્વેલરી કંપનીઓને આ પગલાથી લાભ થઈ શકે છે. વેપારીઓ લાંબા સમયથી ગોલ્ડ કસ્ટમ ડ્યુટી ઘટાડવાની માંગ કરી રહ્યા હતા અને તેમનું કહેવું હતું કે આનાથી સોનાની તસ્કરી અટકશે. સરકાર માટે પણ સોનાની તસ્કરીમાં ઘટાડો આવવો એક સારા સમાચાર છે કારણ કે તેના રેવન્યુનું નુકસાન ઓછું થશે.