HC On Maintenance Claim: છત્તીસગઢ હાઈકોર્ટે હિંદુ દત્તક અને ભરણપોષણ અધિનિયમ, 1956ની કલમ 19ના આદેશનું વિશ્લેષણ કરતી વખતે કહ્યું છે કે વિધવા મહિલા તેના સાસરિયા પાસેથી ભરણપોષણનો દાવો કરી શકે છે. અન્ય મિલકતમાંથી પોતાને જાળવવામાં અસમર્થ અથવા, જ્યાં તેણીની પોતાની કોઈ મિલકત નથી, તેણી તેના પતિ અથવા તેણીના પિતા અથવા માતાની મિલકતમાંથી ભરણપોષણ મેળવવામાં અસમર્થ છે.
હાઈકોર્ટ સમક્ષ, સસરા/અપીલકર્તાએ દલીલ કરી હતી કે પ્રતિવાદી/પુત્રવધૂએ અગાઉ તેના બાળકોની કસ્ટડીની માંગણી કરતી અરજી દાખલ કરી હતી, જેમાં તેણીએ પોતે જણાવ્યું હતું કે તેણી પાસે પૂરતી કમાણી છે અને તે જાળવણી કરવા સક્ષમ છે.
કોર્ટે જણાવ્યું હતું કે કાયદાની કલમ 19 હેઠળ ભરણપોષણની મંજૂરી માટેની પ્રથમ શરત એ છે કે વિધવા પુત્રવધૂ તેના સાસરિયાઓ પાસેથી તે હદે ભરણપોષણનો દાવો કરી શકે છે જ્યાં સુધી તે તેની કમાણીમાંથી પોતાને જાળવવામાં અસમર્થ હોય.
ન્યાયાધીશ ગૌતમ ભાદુરી અને દીપક કુમાર તિવારીની બેન્ચે એક વ્યક્તિ (ધન્ના સાહુ) દ્વારા તેની વિધવા પુત્રવધૂ (સીતાબાઈ સાહુ)નું ભરણપોષણ આપવાના ફેમિલી કોર્ટના આદેશને પડકારતી અપીલ સ્વીકારતી વખતે આ અવલોકન કર્યું હતું. પોષણની અરજીમાં મંજૂર કરવામાં આવ્યું હતું અને તેને રૂ. 1500/- ની રકમ ચૂકવવાનો નિર્દેશ આપવામાં આવ્યો હતો.
હાઈકોર્ટ સમક્ષ, સસરા/અપીલકર્તાએ દલીલ કરી હતી કે પ્રતિવાદી/પુત્રવધૂએ અગાઉ તેના બાળકોની કસ્ટડીની માંગણી કરતી અરજી દાખલ કરી હતી, જેમાં તેણીએ પોતે જણાવ્યું હતું કે તેણી પાસે પૂરતી કમાણી છે અને તે જાળવણી કરવા સક્ષમ છે.
તેથી, હાઈકોર્ટ સમક્ષ તેમની પ્રાથમિક દલીલ હતી કે તેમના નિવેદનને અવગણી શકાય નહીં, જે હિંદુ દત્તક અને ભરણપોષણ અધિનિયમ, 1956ની કલમ 19 ની જોગવાઈની જરૂરિયાતને સ્પષ્ટ કરે છે જે વિધવા પુત્રવધૂઓ માટે ભરણપોષણનું સંચાલન કરે છે.
બીજી બાજુ, પ્રતિવાદીના વકીલે રજૂઆત કરી હતી કે અગાઉની કાર્યવાહીમાં તેમના દ્વારા કરાયેલ નિવેદનને પછીની કાર્યવાહીમાં વારંવાર ઉશ્કેરણી કરી શકાય નહીં અને પછીના નિર્ણયમાં પક્ષકારોની સ્થિતિનું મૂલ્યાંકન કરવું પડશે.
HAM એક્ટ 1956 ની કલમ 19 ને ધ્યાનમાં રાખીને, કોર્ટે કહ્યું કે કાયદાની કલમ 19 હેઠળ ભરણપોષણની મંજૂરી માટેની પ્રથમ શરત એ છે કે વિધવા પુત્રવધૂ તેના સસરા પાસેથી ભરણપોષણનો દાવો કરી શકે છે. કે તે પોતાની કમાણીથી પોતાનું ભરણપોષણ કરવામાં અસમર્થ છે.
જો કે, બાળ કસ્ટડી માટેની અગાઉની કાર્યવાહીમાં પ્રતિવાદીના નિવેદન સાથે આવી જોગવાઈની સરખામણી કરતાં, અદાલતે શોધી કાઢ્યું હતું કે મહિલા/પ્રતિવાદીએ અન્યથા કહ્યું હતું કે તેણી પાસે કમાણીનું પૂરતું સાધન છે અને તે પોતાનું અને તેણીના બાળકોનું ભરણપોષણ કરી શકે છે.