What is Dark Oxygen: દુનિયામાં ઘણી એવી વસ્તુઓ છે જેના વિશે હજુ સુધી વૈજ્ઞાનિકો પણ શોધી શક્યા નથી. આ જ કારણ છે કે દરરોજ કોઈને કોઈ નવી શોધ આપણી સામે આવતી રહે છે. આવી જ એક શોધ સમુદ્રના ઊંડાણ - દરિયાના પેટાળમાં કરવામાં આવી હતી, જ્યાંથી કંઈક એવું બહાર આવ્યું છે જેણે વૈજ્ઞાનિકોને પણ આશ્ચર્યચકિત કરી દીધા છે. હકીકતમાં, વૈજ્ઞાનિકોને પ્રથમ વખત સમુદ્રની ઊંડાઈમાં ઘેરો ઓક્સિજન- ડાર્ક ઓક્સિજન મળ્યો છે. આ જોઈને વૈજ્ઞાનિકો પણ આશ્ચર્યચકિત થઈ ગયા છે. સવાલ એ ઉઠી રહ્યો છે કે સમુદ્રની ઊંડાઈમાં એક અલગ પ્રકારનો ઓક્સિજન બની રહ્યો છે જ્યાં સૂર્યપ્રકાશ પણ પહોંચી શકતો નથી.
શું છે ડાર્ક ઓક્સિજન ?
ઉત્તર પેસિફિક મહાસાગરના ક્લેરિયન ક્લિપરટન ઝૉનમાં ધાતુના નાના નૉડ્યૂલ્સ મળી આવ્યા છે. આ નૉડ્યૂલ્સ સંપૂર્ણપણે સમુદ્રના તળિયે ફેલાયેલા છે. આશ્ચર્યની વાત એ છે કે આ લીલી પોતાનો ઓક્સિજન ઉત્પન્ન કરે છે, જેને વૈજ્ઞાનિકોએ ડાર્ક ઓક્સિજન નામ આપ્યું છે. ધાતુના બનેલા આ બોલ બટેટા જેવા હોય છે. આ લીલી સંપૂર્ણ અંધકારમાં ઓક્સિજન ઉત્પન્ન કર્યો છે. આ જ કારણ છે કે અહીં ઉત્પન્ન થતા ઓક્સિજનને 'ડાર્ક ઓક્સિજન' નામ આપવામાં આવ્યું છે, કારણ કે અહીં સૂર્યપ્રકાશ પહોંચતો નથી.
વૈજ્ઞાનિકોને જ્યારે ફરીથી કરવી પડી તપાસ
સ્કૉટિશ એસોસિએશન ફૉર મરીન સાયન્સ (SAMS)ના વૈજ્ઞાનિક એન્ડ્રુ સ્વીટમેનના જણાવ્યા અનુસાર, જ્યારે તેમને પહેલીવાર આ ડેટા મળ્યો ત્યારે તેમને લાગ્યું કે સેન્સર ફેલ થઈ ગયા છે, કારણ કે સમુદ્રના તળિયે આવું કોઈએ ક્યારેય જોયું નથી. આ એક એવી જગ્યા છે જ્યાં હંમેશા એવું માનવામાં આવતું હતું કે ઓક્સિજનનો વપરાશ થાય છે અને ઉત્પન્ન થતો નથી. તેથી, જ્યારે ડાર્ક ઓક્સિજન વિશે પ્રકાશમાં આવ્યું ત્યારે વૈજ્ઞાનિકો પણ આશ્ચર્યચકિત થઈ ગયા. આ પછી તેની ફરીથી તપાસ કરવામાં આવી હતી.
જ્યાં સૂર્યનો પ્રકાશ નથી ત્યાં કેવી રીતે આવ્યું ઓક્સિજન ?
13 હજાર ફૂટની ઉંડાઈએ ડાર્ક ઓક્સિજન મળી આવ્યો છે, જ્યાં તરંગો પણ નથી હોતા. આ જગ્યાએ સૂર્યપ્રકાશ નથી. ઓક્સિજન કુદરતી રીતે ઉત્પન્ન થતો નથી એટલે કે પ્રકાશસંશ્લેષણ દ્વારા. એક પદ્ધતિ એમોનિયાનું ઓક્સિડેશન છે. આમાંથી ઓક્સિજન છોડવામાં આવે છે. જો કે, આ પ્રથમ વખત છે જ્યાં ડાર્ક ઓક્સિજનની શોધ થઈ છે.
ડાર્ક ઓક્સિજનની શોધ 13 હજાર ફૂટના ઉંડાણમાં થઇ છે, જ્યાં તરંગો પણ નથી ઉઠતા. આ જગ્યા પર સૂરજની રોશની પણ નથી હોતી. પ્રાકૃતિક રીતથી એટલે કે ફોટોસિન્થેસિસ દ્વારા ઓક્સિજન પેદા નથી થતી. એક રીત છે એટલે કે અમૉનિયાનું ઓક્સીડાઇજેશન. આનાથી ઓક્સિજન નીકળે છે. જોકે, આ પહેલીવાર બન્યુ છે જ્યાં ઓક્સિજનની શોધ થઇ છે.