Supreme Court On Maharashtra Political Crisis: લાંબી રાહ જોયા બાદ આજે (11 મે) મહારાષ્ટ્રના રાજકીય સંકટ કેસ અંગે સુપ્રીમ કોર્ટનો નિર્ણય આવ્યો છે. મુખ્ય ન્યાયાધીશ ડીવાય ચંદ્રચુડની આગેવાની હેઠળની સુપ્રીમ કોર્ટની 5 સભ્યોની બંધારણીય બેંચે ગયા વર્ષે મહારાષ્ટ્રમાં રાજકીય સંકટ અંગે આ ચુકાદો આપતી વખતે નિર્ણય મોટી બેંચને સોંપ્યો હતો. સુપ્રીમ કોર્ટનું કહેવું છે કે સ્પીકરે રાજકીય પક્ષ દ્વારા નિયુક્ત કરાયેલા વ્હીપને જ માન્યતા આપવી જોઈએ. સ્પીકરને હટાવવાની નોટિસ અયોગ્યતાની નોટિસ જારી કરવાની સ્પીકરની સત્તાને પ્રતિબંધિત કરશે કે કેમ તે જેવા મુદ્દાઓની મોટી બેંચ દ્વારા તપાસ કરવાની જરૂર છે.
સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું કે વ્હીપને પાર્ટીથી અલગ કરવું લોકશાહી અનુસાર યોગ્ય નહીં હોય. તે પક્ષ છે જે જનતા પાસેથી મત માંગે છે. માત્ર ધારાસભ્યો જ નક્કી કરી શકતા નથી કે વ્હીપ કોણ હશે. પક્ષના ધારાસભ્યોની બેઠકમાં ઉદ્ધવ ઠાકરેને નેતા માનવામાં આવ્યા હતા. 3 જુલાઈના રોજ સ્પીકરે શિવસેનાના નવા વ્હીપને મંજૂરી આપી હતી. આ રીતે બે નેતાઓ અને 2 વ્હીપ થયા. સ્પીકરે સ્વતંત્ર તપાસ કરીને નિર્ણય લેવો જોઈતો હતો. ગોગાવલેને વ્હીપ માનવા તે ખોટું હતું કારણ કે તે પક્ષ દ્વારા નિયુક્ત કરવામાં આવે છે.
સુપ્રીમ કોર્ટે રાજ્યપાલ વિશે શું કહ્યું?
રાજ્યપાલે એવું ન કરવું જોઈએ જે તેમને બંધારણે આપ્યું નથી. જો સરકાર અને સ્પીકર અવિશ્વાસ પ્રસ્તાવ પર ચર્ચા સ્થગિત કરવાનો પ્રયાસ કરશે તો રાજ્યપાલ નિર્ણય લઈ શકે છે. પરંતુ આ મામલે ધારાસભ્યોએ રાજ્યપાલને લખેલા પત્રમાં એવું નથી કહ્યું કે તેઓ એમવીએ સરકારને હટાવવા માંગે છે. માત્ર પોતાની પાર્ટીના નેતૃત્વ પર સવાલો ઉઠાવ્યા. કોર્ટે કહ્યું કે કોઈપણ પક્ષમાં અસંતોષ ફ્લોર ટેસ્ટનો આધાર ન હોવો જોઈએ. રાજ્યપાલને જે પણ દરખાસ્તો મળી હતી તે સ્પષ્ટ નથી. અસંતુષ્ટ ધારાસભ્યો નવી પાર્ટી બનાવી રહ્યા છે કે ક્યાંક વિલીનીકરણ કરી રહ્યા છે તે જાણી શકાયું નથી.
'અયોગ્યતા અંગે નિર્ણય નહીં લેવાય'
સુપ્રીમ કોર્ટનું કહેવું છે કે તે અયોગ્યતા અંગે નિર્ણય લેશે નહીં. સ્પીકરને આ મામલે ઝડપથી નિર્ણય લેવાનો આદેશ આપવામાં આવ્યો છે. કોર્ટે કહ્યું કે પક્ષમાં ભાગલા અયોગ્યતાની કાર્યવાહીથી બચવાનો આધાર બની શકે નહીં. ઉદ્ધવને ફરીથી સ્થાપિત કરી શકતા નથી.
વાસ્તવમાં, ગયા વર્ષે એકનાથ શિંદે જૂથના બળવા પછી શિવસેના બે જૂથોમાં વહેંચાઈ ગઈ હતી. ઉદ્ધવ ઠાકરેએ મુખ્યમંત્રી પદ પરથી રાજીનામું આપી દીધું હતું, ત્યારબાદ તત્કાલિન રાજ્યપાલ ભગત સિંહ કોશ્યારીએ એકનાથ શિંદેને સરકાર બનાવવા માટે બોલાવ્યા હતા. આ અંગે સુપ્રીમ કોર્ટમાં અરજી દાખલ કરવામાં આવી હતી. ઉદ્ધવ ઠાકરે જૂથ દ્વારા 16 ધારાસભ્યોની સદસ્યતાની માન્યતાને પડકારવામાં આવી હતી, જેના પર આજે નિર્ણય આવ્યો છે.
ન્યાયાધીશોની બેન્ચ
શિંદે વિરૂદ્ધ ઉદ્ધવ કેસની પાંચ જજોની બેંચમાં જસ્ટિસ ડીવાય ચંદ્રચુડ ઉપરાંત જસ્ટિસ એમઆર શાહ, કૃષ્ણ મુરારી, હિમા કોહલી, પીએસ નરસિમ્હાનો સમાવેશ થાય છે. કોર્ટે 16 માર્ચથી નવ દિવસ સુધી આ મામલામાં દલીલો સાંભળી હતી, ત્યારબાદ કોર્ટે ક્રોસ-પીટીશનના બેચ પર પોતાનો નિર્ણય અનામત રાખ્યો હતો.
વાસ્તવમાં, ફેબ્રુઆરી મહિનામાં, ચૂંટણી પંચે એકનાથ શિંદે જૂથને વાસ્તવિક શિવસેના માન્યું હતું અને શિંદે જૂથને પક્ષનું નામ અને પ્રતીક 'ધનુષ અને તીર' આપ્યું હતું. તે જ સમયે, ઉદ્ધવ જૂથ ચૂંટણી પંચના આ નિર્ણય સામે સુપ્રીમ કોર્ટ પહોંચ્યું હતું. કોર્ટે આ મામલો 5 સભ્યોની બંધારણીય બેંચને સોંપ્યો હતો.
ઉદ્ધવ ઠાકરેએ સર્વોચ્ચ અદાલતનો દરવાજો ખખડાવતા કહ્યું હતું કે એકનાથ શિંદે જૂથના બળવાખોરોએ પાર્ટીમાં ભળી જવું જોઈતું હતું પરંતુ તેઓએ તેમ કર્યું ન હતું. આવી સ્થિતિમાં બળવો કરનારાઓને ગેરલાયક ઠેરવવા જોઈએ.