Rules For Tenant: ઘણી વખત જ્યારે લોકો પાસે વધુ મિલકત હોય છે, એટલે કે એકથી વધુ ઘર હોય છે, તો તેઓ તેમાંથી એક ભાડે આપે છે. જેનાથી દર મહિને નિશ્ચિત આવક શરૂ થઈ જાય છે. પરંતુ ઘર ભાડે આપતા પહેલા તમારે કેટલીક બાબતોનું ધ્યાન રાખવું જોઈએ. નહીં તો તમે મુશ્કેલીમાં મુકાઈ શકો છો. સૌ પ્રથમ તો જ્યારે ઘર ભાડે આપવામાં આવે, ત્યારે ભાડા કરાર બનાવવો જરૂરી છે. આ કોઈપણ કાનૂની વિવાદમાં કામ આવે છે.
અને તમારે એ પણ ધ્યાન રાખવું પડશે કે તમે કેટલા સમયગાળા માટે ભાડૂઆતને મકાન ભાડે આપી રહ્યા છો. કારણ કે નિયમો અનુસાર જો એક ચોક્કસ સમયગાળાથી વધુ સમય માટે ભાડૂઆત કોઈ મકાનમાં રહે છે, તો તે તેના પર દાવો કરી શકે છે. એટલે કે તમારે તમારા મકાનથી હાથ ધોવા પડી શકે છે. આ માટેના નિયમો શું છે? ક્યારે કોઈ ભાડૂઆત મકાન પર દાવો કરી શકે છે તે ચાલો તમને જણાવીએ.
આટલા વર્ષ પછી ભાડૂઆત દાવો કરી શકે છે ભારતમાં ભાડૂઆતો અને મકાન માલિકો બંનેને કેટલાક અધિકારો આપવામાં આવ્યા છે. રેન્ટ કંટ્રોલ એક્ટ 1948 હેઠળ જેનું પાલન કરવું પડે છે. પરંતુ જો કોઈ મકાનમાં કોઈ ભાડૂઆત સતત 12 વર્ષ સુધી રહે છે, તો તે પછી તે મકાન પર પોતાનો દાવો કરી શકે છે. જોકે આ માટેના નિયમો ખૂબ જ કઠોર છે. પરંતુ જો આવું થાય છે તો પછી તમારી મિલકત વિવાદાસ્પદ બની જાય છે. તેને વેચવામાં પણ તમને સમસ્યાનો સામનો કરવો પડી શકે છે. મિલકત અથવા કાયદો આઝાદી પહેલાનો કાયદો છે.
અને ઘણા ભાડૂઆતો આ કાયદાનો ગેરકાયદેસર ઉપયોગ કરીને મિલકત પર કબજો કરવાનો પ્રયાસ કરે છે. આ કાયદામાં ભાડૂઆતે સાબિત કરવું પડે છે કે તે મિલકત પર લાંબા સમયથી રહી રહ્યો છે. તેને કોઈએ રોક્યો નથી. જોકે દાવાને સાચો સાબિત કરવા માટે મિલકત સંબંધિત દસ્તાવેજો જેવા કે વીજળી બિલ, પાણીનું બિલ, કર રસીદ વગેરે જમા કરાવવા પડે છે. આ ઉપરાંત સાક્ષીઓના એફિડેવિટ પણ લાગે છે. જે એટલું સરળ કામ નથી.
બચવા માટે શું કરી શકાય?
મકાન માલિક આવી પરિસ્થિતિથી બચવા માટે સૌ પ્રથમ તો જેને પણ મકાન ભાડે આપે છે તેની સાથે ભાડા કરાર જરૂર બનાવે. ભાડા કરાર 11 મહિનાનો હોય છે. તેને દર વર્ષે રિન્યૂ કરાવી શકાય છે. જો આ દરમિયાન તમને લાગે છે કે તમારો ભાડૂઆત યોગ્ય નથી અને તેનો ઇરાદો સારો નથી, તો તમે તેને ભાડા કરારના આધારે મકાન ખાલી કરવાનું પણ કહી શકો છો. સમયાંતરે ભાડૂઆત બદલતા રહેવું આ સમસ્યાથી બચવાનો યોગ્ય ઉપાય છે.