Independence Day 2024:ભારત આ વર્ષે 15 ઓગસ્ટે તેનો 78મો સ્વતંત્રતા દિવસ ઉજવશે. જોકે, 15 ઓગસ્ટ એ દિવસ છે જે દરેક ભારતીયના મનમાં કોતરાયેલો છે. આ દિવસે દેશે આઝાદીનો પહેલો શ્વાસ લીધો હતો. આ દિવસે અંગ્રેજોની ગુલામીમાંથી દેશને મુક્તિ મળી હતી અને આઝાદ ભારતે આઝાદ જમીન પર પ્રથમ કદમ મૂક્યો હતો.
આ જ કારણ છે કે 15મી ઓગસ્ટની તારીખ ભારતીય ઈતિહાસમાં એક એવી તારીખ બની ગઈ. જેને દરેક વ્યક્તિ ઉત્સાહ અને જુસ્સાથી મનાવે છે. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે જો અંગ્રેજોએ તેમની એક યુક્તિ ના રમી હોત તો દેશની આઝાદીની તારીખ 15 ઓગસ્ટ ન હોત. પરંતુ કંઈક બીજું જ હોત. આવો જાણીએ કે દેશ કયા દિવસે આઝાદ થવાનો હતો અને આઝાદી માટે કઇ તારીખ નક્કી કરાઇ હતી.
લાંબા સમયથી આઝાદી માટે સંઘર્ષ કરી રહેલા ભારતે વર્ષ 1930માં જ 26 જાન્યુઆરીના દિવસને સ્વતંત્રતા દિવસ તરીકે પસંદ કર્યો હતો. પરંતુ ઈન્ડિયા ઈન્ડિપેન્ડન્સ બિલ મુજબ, બ્રિટિશ એડમિનિસ્ટ્રેશને આ તારીખને બદલે 3 જૂન 1948નો દિવસ ભારતના સ્વતંત્રતા દિવસ તરીકે નક્કી કર્યો.
આવી સ્થિતિમાં દરેકની નજર આ તારીખો પર ટકેલી હતી. ફેબ્રુઆરી 1947માં બ્રિટિશ વડાપ્રધાન ક્લેમેન્ટ રિચાર્ડ એટલીએ પણ આ તારીખની જાહેરાત કરી હતી. પરંતુ અંગ્રેજોના એક પગલાથી બધું બદલાઈ ગયું.
માઉન્ટબેટન દાખલ થતાંની સાથે જ બધી જાહેરાતો બાજુ પર રહી ગઈ. હકીકતમાં, 1947માં જ લુઈ માઉન્ટબેટનને ભારતના છેલ્લા વાઇસરોય તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા હતા. માઉન્ટબેટનને ભારતને સત્તા સોંપવાની જવાબદારી સોંપવામાં આવી હતી. અગાઉ માઉન્ટબેટન બર્માના ગવર્નર હતા.
રમી ઈતિહાસકારોના મતે માઉન્ટબેટનના આગમન બાદ દેશની આઝાદીની તારીખને લઈને મોટો ફેરફાર થયો હતો. વાસ્તવમાં, માઉન્ટબેટન 15 ઓગસ્ટની તારીખને બ્રિટન માટે શુભ માનતા હતા. તેની પાછળ પણ એક મોટું કારણ હતું. 15 ઓગસ્ટ, 1945 ના રોજ, જાપાની સેનાએ બીજા વિશ્વ યુદ્ધમાં આત્મસમર્પણ કર્યું. તે સમય દરમિયાન માઉન્ટબેટન સાથી દળોના કમાન્ડર હતા. આ મુખ્ય કારણ હતું જ્યારે માઉન્ટબેટને, બ્રિટિશ વહીવટીતંત્ર સાથે વાત કર્યા પછી, ભારતને સત્તા સોંપવાની તારીખ 3 જૂન 1948 થી બદલીને 15 ઓગસ્ટ 1947 કરી. આ પણ એક કારણ છે વાસ્તવમાં, ભારતની આઝાદી અંગે, જુદા જુદા ઈતિહાસકારોએ ભારતની આઝાદીની તારીખ બદલવા માટે કેટલાક અન્ય કારણો આપ્યા છે. આ મુજબ અંગ્રેજોને ખબર હતી કે મોહમ્મદ અલી ઝીણા કેન્સરથી પીડિત છે અને લાંબું જીવશે નહીં. આને ધ્યાનમાં રાખીને, અંગ્રેજોને ચિંતા હતી કે જો જિન્નાહ નહીં હોય, તો મહાત્મા ગાંધી અલગ દેશ ન બનાવવાના પ્રસ્તાવ પર મુસ્લિમોને સમજાવશે. આવી સ્થિતિમાં, અંગ્રેજોએ ભારતને સત્તા સોંપવા માટે 3 જૂન, 1948ને ખૂબ દૂર માન્યું અને 15 ઓગસ્ટ, 1947ના રોજ કરવાનું નક્કી કર્યું. ઝીણાની ચિંતા શા માટે? અંગ્રેજોની ચિંતાનું કારણ જિન્નાહની માંદગી નહીં પણ જિન્ના પોતે હતા. પોતાનો ચહેરો સામે રાખીને અંગ્રેજોએ ભારતને હિંદુ અને મુસ્લિમ બે દેશોમાં વહેંચવાનું કાવતરું ઘડ્યું હતું. આવી સ્થિતિમાં તેમને ડર હતો કે, જો જિન્નાહ સત્તાના હસ્તાંતરણ પહેલા મૃત્યુ પામ્યા તો મહાત્મા ગાંધી દેશને ભાગલાથી બચાવશે. આ જ કારણ હતું કે, અંગ્રેજોએ બીજી એક ચાલાકીથી દેશની આઝાદીની તારીખ બદલી નાખી. તેમના પગલાથી, અંગ્રેજોએ ભારતને આઝાદ કર્યું અને 15 ઓગસ્ટ 1947ના રોજ સત્તા સોંપી. અંગ્રેજોની શંકા સાચી સાબિત થઈ અને થોડા મહિનામાં જ જિન્નાનું અવસાન થયું.