રાજકોટ, સૌરાષ્ટ્રનું પ્રતિષ્ઠિત શહેર છે આ સાથે જ તે ગુજરાતનું બીજું પ્રગતિશીલ શહેર હોવાને કારણે, રાજકોટ ફરવાલાયક સ્થળો અને રાજકોટ પ્રવાસન સ્થળો માટે જાણીતું છે. તે ભારતના ઐતિહાસિક નગરોમાંનું એક છે. આ શહેર સાથે મહાત્મા ગાંધીની યાદો જોડાયેલ છે. અહીં તેમણે પોતાનો અભ્યાસ કર્યો હતો. આથી જો તમે ગુજરાતના પર્યટન સ્થળોની મુલાકાત લઇ રહ્ય છો. તો રાજકોટની મુલાકત ભૂલતા નહીં.
રાજકોટ ગુજરાત રાજ્યમાં વૈવિધ્યસભર પ્રવાસન સ્થળ છે અહીં ધાર્મિક સ્થળો, પ્રાકૃતિક સ્થળો, બગીચા, ઉદ્યાનો, સંગ્રહાલયો, ઐતિહાસિક સ્મારકો, ડેમ, શોપિંગ મોલ, બજારો અને આવા અનેક સ્થળો છે. રાજકોટ પ્રવાસ અથવા રાજકોટ દર્શનનું આયોજન કરતા પહેલા, સુવિધાઓ, આકર્ષણો, હોટલ, ભોજનાલયો અને રાજકોટ વિશે જાણો, મુલાકાત લેવાનો શ્રેષ્ઠ સમય અને કેવી રીતે પહોંચવું? આ બધું જાણવું અગત્યનું છે. આ લેખમાં તમને રાજકોટના ટોચના આકર્ષણો વિશે માહિતી આપવામાં આવશે.
રાજકોટના મુખ્ય પર્યટન સ્થળો
કાબા ગાંધીનો ડેલો: કાબા ગાંધી નો ડેલો આ ગાંધીજીના પૂર્વજોએ 1880માં બનાવેલ ઘર છે જેમાં હવે 'ગાંધી સ્મૃતિ' છે ત્યાં તેમના સમયના ફોટોગ્રાફ્સ આવેલ છે.
મોહનદાસ કરમચંદ ગાંધીના પિતા કરમચંદ ગાંધીને રાજકોટ રાજ્યના દિવાન તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા હતા. અહીં જ મહાત્મા ગાંધીએ તેમનું પ્રારંભિક બાળપણ તેમના માતાપિતા સાથે વિતાવ્યું હતું. આ ઘરમાં હિન્દી અને ગુજરાતીમાં દ્વિભાષી કૅપ્શન્સ સાથે મહાત્માના જીવનના ચિત્રો આવેલ છે. અહીંના પરિસરમાં નાની છોકરીઓ માટે એક NGO ચાલે છે જેમાં સીવણ અને એમ્બ્રોઇડરીના ક્લાસ ચલાવાય છે. આ સ્થળ રાજકોટના ફરવાલાયક સ્થળોમાં મહત્વનું સ્થાન ધરાવે છે.
નૌલખા પેલેસ
રાજકોટથી માત્ર 35 કિમી દૂર ગોંડલ શહેર આવેલું છે. રજવાડાના લોકોના પરિવાર દ્વારા શાસન કરવામાં આવે છે, જેમના શાહી જુસ્સાને કારણે કારોના સુંદર સંગ્રહમાં પરિણમ્યું છે જે હવે આ ભવ્ય મહેલ સંકુલમાં સંગ્રહાલયનો ભાગ છે. એવો શાહી જુસ્સો હતો કે ગોંડલમાં યુદ્ધ પૂર્વેના ગુજરાતમાં શ્રેષ્ઠ આયોજન અને સારી રીતે ડિઝાઇન કરાયેલ રોડ સિસ્ટમ હતી. નૌલખા મહેલની ભવ્યતા અને ભવ્યતા અનોખી હતી. મહેલના મેદાનમાં એક ખાનગી વન અનામત છે જેમાં હરણ અને પક્ષીઓની વિવિધતા રહે છે જે સ્થળની શાંતિ અને સુંદરતામાં વધારો કરે છે. નૌલખા પેલેસ આ મહેલ કોતરેલી કમાનોની શ્રેણી પર બાંધવામાં આવ્યો છે. મહેલ પરિસર સુધી પહોંચવા માટે પથ્થરના ભવ્ય પગથિયાં છોડી દેવામાં આવ્યા છે. નૌલખા મહેલનો આંતરિક ભાગ મુલાકાતીઓ માટે ખુલ્લો છે. જે ખૂબ જ વૈભવી છે અને જૂના મહારાજાની ભવ્ય જીવનશૈલીનો અહેસાસ કરાવે છે. નૌલખા પેલેસ રાજકોટમાં ફરવા લાયક સ્થળ છે.
ખંભાલીડા ગુફાઓ
ખંભાલીડા ગુફાઓ એ ત્રણ બૌદ્ધ ગુફાઓ છે જે ગુજરાતના રાજકોટ જિલ્લામાં ગોંડલ નજીક સ્થિત છે.
પ્રખ્યાત પુરાતત્વવિદ્ પી.પી.પંડ્યાએ 1958માં આ બૌદ્ધ ગુફાઓની શોધ કરી હતી. આ ગુફાઓની જાળવણી ગુજરાત રાજ્યના પુરાતત્વ વિભાગ દ્વારા કરવામાં આવે છે.
ગુફાઓ ઝરણાના કિનારે નાની ટેકરીઓની તળેટીમાં આવેલી છે. તેઓ ચૂનાના ખડકોથી બનેલા છે. ત્યાં ત્રણ ગુફાઓ છે, જેમાં મધ્યમાં સ્તૂપ છે જે ચૈત્ય ગુફા તરીકે ઓળખાય છે. ચૈત્ય ગુફાના પ્રવેશદ્વારની બંને બાજુએ બોધિસત્વોના બે શિલ્પો છે.
જેતપુર
રાજકોટથી જેતપુરનું અંતર અંદાજે 70 કિલોમીટર છે. જેતપુર એ રાજકોટ જિલ્લાનું પ્રખ્યાત શહેર છે. જેતપુર તેના ટેક્સટાઈલ ડાઈંગ અને પ્રિન્ટીંગ વર્ક માટે પ્રખ્યાત છે. તે પર્યટન સ્થળ નથી, પરંતુ જેતપુરની મુલાકાતે અવારનવાર ટેક્સટાઈલ ડાઈંગ અને પ્રિન્ટીંગ જોવા ઈચ્છતા પ્રવાસીઓ કર્તા હોય છે.
જગતમંદિર
જગત મંદિર એ શ્રી રામકૃષ્ણ પરમહંસનું સુંદર કોતરણીવાળું મંદિર છે. તે લાલ પથ્થરોથી બનેલું છે. જેની કલાકૃતિ બેજોડ છે. જગત મંદિર એ રાજકોટના રમણીય સ્થળમાં એક પ્રખ્યાત ધાર્મિક સ્થળ છે.