Manmohan Singh Death: દેશના પૂર્વ વડાપ્રધાન મનમોહન સિંહનું ગુરુવારે રાત્રે દિલ્હીની AIIMS હોસ્પિટલમાં નિધન થયું હતું. તેમણે 92 વર્ષની વયે અંતિમ શ્વાસ લીધા. ગઈકાલે સાંજે તેમની તબિયત બગડતાં તેમને એઈમ્સના ઈમરજન્સી વોર્ડમાં દાખલ કરવામાં આવ્યા હતા. મનમોહન સિંહને આર્થિક ઉદારીકરણમાં તેમના વિશેષ યોગદાન માટે સમગ્ર વિશ્વમાં યાદ કરવામાં આવે છે. અમેરિકાના પૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ બરાક ઓબામાએ પણ એક વખત મનમોહન સિંહના વખાણ કર્યા હતા અને કહ્યું હતું કે 'જ્યારે મનમોહન સિંહ બોલે છે ત્યારે આખી દુનિયા સાંભળે છે.'
ઓબામાએ તેમના પુસ્તક 'A Promised Land'માં પણ મનમોહન સિંહના વખાણ કર્યા હતા. બરાક ઓબામાનું આ પુસ્તક 2020માં આવ્યું હતું. ઓબામાએ પુસ્તકમાં લખ્યું હતું કે મનમોહન સિંહ ભારતના અર્થતંત્રના આધુનિકીકરણના એન્જિનિયર રહ્યા છે. તેમણે લાખો ભારતીયોને ગરીબીના દુષ્ટ ચક્રમાંથી બહાર કાઢ્યા છે. ઓબામાએ કહ્યું હતું કે તેમની અને મનમોહન સિંહ વચ્ચે ઉષ્માભર્યો સંબંધ હતો.
'આર્થિક કાયાકલ્પના મુખ્ય આર્કિટેક્ટ'
ઓબામાએ લખ્યું, 'મારી દૃષ્ટિએ મનમોહન સિંહ એક બુદ્ધિશાળી, વિચારશીલ અને રાજકીય રીતે ઈમાનદાર વ્યક્તિ છે. ભારતના આર્થિક પરિવર્તનના મુખ્ય આર્કિટેક્ટ તરીકે, ભૂતપૂર્વ વડા પ્રધાન મનમોહન સિંઘ મારી સમક્ષ પ્રગતિના પ્રતીક તરીકે દેખાયા: એક નાના શીખ સમુદાયના સભ્ય, જેઓ ક્યારેક સતામણીનો પણ ભોગ, જેઓ આ દેશના સર્વોચ્ચ પદ પર પહોંચ્યા અને એક નમ્ર એવા ટેકનોક્રેટ્સ હતા જેમણે લોકોનો વિશ્વાસ તેમની લાગણીઓને અપીલ કરીને નથી જીત્યા, પરંતુ લોકોને ઉચ્ચ જીવનધોરણ આપીને જીત્યા.
'અપ્રમાણિક ન હોવાની તેમની પ્રતિષ્ઠા જાળવી રાખી'
ઓબામાએ લખ્યું, 'તેમણે અપ્રમાણિક ન હોવાની તેમની મહેનતથી કમાયેલી પ્રતિષ્ઠા જાળવી રાખી.' પૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ ઓબામાએ તેમના પુસ્તકમાં લખ્યું છે કે તેમની અને મનમોહન સિંહ વચ્ચે ઉષ્માભર્યા સંબંધો હતા. ઓબામા કહે છે કે મનમોહન સિંહ વિદેશ નીતિના મામલામાં ખૂબ જ સાવધ હતા અને તેમણે ભારતીય અમલદારશાહીને બાયપાસ કરીને વધુ દૂર જવાનું ટાળતા હતા, કારણ કે ભારતીય અમલદારશાહી ઐતિહાસિક રીતે અમેરિકન ઈરાદાઓ પર શંકા કરતી રહી છે.
'અસાધારણ બુદ્ધિશાળી વ્યક્તિ'
ઓબામાએ લખ્યું કે જ્યારે તેઓ ડૉ. મનમોહન સિંઘને મળ્યા ત્યારે તેમના વિશેની તેમની છાપની પુષ્ટિ થઈ કે તેઓ અસાધારણ બુદ્ધિમત્તા ધરાવતા વ્યક્તિ છે. ઓબામાએ લખ્યું કે જ્યારે તેઓ નવી દિલ્હીની મુલાકાતે ગયા ત્યારે ડૉ. મનમોહન સિંહે તેમના માટે ડિનર પાર્ટી આપી હતી. આ પાર્ટીમાં ઓબામા જ્યારે મનમોહન સિંહને મળ્યા ત્યારે પત્રકારોથી દૂર રહેલા ડૉ.મનમોહન સિંહ દેશની અર્થવ્યવસ્થાને લઈને ચિંતિત જોવા મળ્યા. 2010માં મનમોહન સિંહને મળ્યા બાદ ઓબામાએ કહ્યું હતું કે 'જ્યારે ભારતના વડાપ્રધાન બોલે છે ત્યારે આખી દુનિયા સાંભળે છે.' આ બેઠક ત્યારે થઈ જ્યારે ડૉ. મનમોહન સિંહ જી-20 સમિટમાં ભાગ લેવા ટોરોન્ટો પહોંચ્યા હતા.
આ પણ વાંચો...